Παραδείγματα από την συσσωρευμένη πείρα του παρελθόντος

Συνέχεια από το προηγούμενο... https://www.spartorama.gr/articles/61504-fusiko-na-mas-aggizei-to-pio-anthropino---ga-apo-ton-dimitri-ga-katsafana/ -Δ- ––Σωκράτη, Σωκρατάκη!..... (Ώ Σώκρατες, Σωκρατίδιον…) Γιατί με φωνάζεις πλάσμα εφήμερο; ––Σε θερμοπαρακαλώ, πες πρώτα τί κάνεις εκεί ψηλά. Αεροβατώ και περιεργάζομαι την πορεία του ήλιου.                                                                            [Νεφέλες, 423 π.Χ.] Ο Αριστοφάνης διακωμωδεί αλύπητα τον Σωκράτη στο κατάμεστο από θεατές Διονυσιακό θέατρο. Σαν τάκουσε ο σοφός Σωκράτης σηκώθηκε από τη θέση του και στάθηκε όρθιος στη μέση του θεάτρου. Ατέλειωτα τα χειροκροτήματα των θεατών πλημμύρισαν τον αέρα της Αττικής. (Σημείωση: Ο Αριστοφάνης στην κωμωδία του «Νεφέλαι», στο πρόσωπο του Σωκράτη χτυπούσε...

Παραδείγματα από τη συσσωρευμένη πείρα του παρελθόντος

Συνέχεια από το προηγούμενο... https://www.spartorama.gr/articles/61488-fusiko-na-mas-aggizei-to-pio-anthropino---ba-apo-ton-dimitri-ga-katsafana/                                    -Γ-   Η ολοκλήρωση του Σπαρτιάτη σε στρατιώτη της πόλης ήταν δεμένη με την εσωτερική και εξωτερική πειθαρχία, με τη λιτή ζωή, αλλά και με την ευπρέπεια του λόγου. Σε κάποια στιγμή οι έγκριτοι πολίτες της Σπάρτης είχαν συνέλευση, προκειμένου να λάβουν κάποια σοβαρή απόφαση, αλλά δεν έβρισκαν τη συμφέρουσα λύση. Φαινόταν αδύνατη μια σωστή απόφαση. Έτυχε να παραβρεθεί εκεί και κάποιος αισχρολόγος, ο οποίος φώναξε μια συμφέρουσα λύση. Οι Σπαρτιάτες δεν δέχτηκαν να την ακούσουν παρά αφού πρώτα διέταξαν κάποιον άλλο Σπαρτιάτη να την επαναλάβει και να την ανακοινώσει αυτός. ------- Ο Αριστοτέλης, ο...

Παραδείγματα από τη συσσωρευμένη πείρα του παρελθόντος

Συνέχεια από το προηγούμενο... https://www.spartorama.gr/articles/60485-fusiko-na-mas-aggizei-to-pio-anthropino-apo-ton-dimitri-ga-katsafana/                                     -Β-   Ο Μολιέρος, ο μεγάλος συγγραφέας του νεώτερου θεάτρου και ιδιαίτερα της κωμωδίας, είχε καλέσει φίλους του σε δείπνο, στο σπίτι του. Αλλά ήπιαν πολύ και μέθυσαν. Μεθυσμένοι αποφάσισαν να πάνε στον ποταμό και να πνιγούν όλοι μαζί. Και πράγματι, μέσα στη νύχτα όρμησαν όλοι τους και έπεσαν στον ποταμό. Κάποιοι χωρικοί και υπηρέτες τούς αντιλήφθηκαν, τρέχουν και τους βρίσκουν. Οργισμένοι εκείνοι, μέσα από τον ποταμό, τους απειλούν. Κατά καλή τύχη έφτασε και ο συμποσίαρχος, ο Μολιέρος, και μαθαίνει ότι, κουρασμένοι από τα δεινά του κόσμου τούτου, θεώρησαν καλό να πάνε στον άλλον. Έχετε δίκιο, τους λέει ...

Παραδείγματα από τη συσσωρευμένη πείρα του παρελθόντος

Αναρωτιέμαι γιατί, σε τέτοια ηλικία, γράφω. Για να δώσω μήπως συμβουλές, υποθήκες; Μα ποιοι; Ποιοι μας ακούνε; Όλοι τρέχουν με τη φωνή στα χείλη: «δεν προλαβαίνω!». Στην εποχή μας υπάρχει ζήτημα εξοικονόμησης χρόνου. Στις αρχές κιόλας του 21ου αιώνα, η ζωή μπήκε σε μια μόνιμη επιτάχυνση άγχους. Μονόδρομος η τεχνολογική «πρόοδος». Η μηχανή είναι βιαστική. Έχει τη δική της ηθική. Δουλεύει για να δημιουργήσει καινούργιες ανάγκες. Η αργή παραγωγή είναι ακριβή, δεν είναι εμπορεύσιμη. Εμπορεύσιμη είναι η γρήγορη παραγωγή. Η τιμωρία ήδη ήρθε: διώχνει τον άνθρωπο, τον ξερριζώνει. Εκκρίνει τον δικό της μύθο, τον μηδενισμό. Πέρα από την αναμφισβήτητα θετική της προσφορά στην ανθρωπότητα, είναι πια φανερό πως η τεχνολογία δεν φτειάχτηκε για τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος για την τεχνολογία. Μοναξ...

Πρώτος ο πετεινός ανάγγειλε, μέσα στη νύχτα, τη χαρμόσυνη είδηση: Κρίστους νατους εστ…» (Cristus natus est, Ο Χριστός γεννήθηκε…) Άκουσε το μήνυμα το μοσχάρι και ρώτησε με ένα παρατεταμένο μουγκανητό: Ούμπι… (Ubi…. Πού;….) Και το αρνάκι, χαρούμενο, απάντησε: Μπετθλεέμ… (Bethleem…. Βηθλεέμ…).

[...] Γεννήθηκα ξημερώνοντας της Πρωτάγιασης, την παραμονή των Φώτων το 1928 στο πατρικό σπίτι της μάνας μου. Η νεαρή, εικοσάχρονη, όλο ζωή γυναίκα, η Βασιλική Κληρονόμου, που θα μ’ έφερνε στον κόσμο, μόλις παντρεύτηκε τον Γιώργη Κατσαφάνα, έναν λιπόσαρκο και ηλιοκαμένο άνδρα στα 28 του χρόνια, την επόμενη κιόλας σκούπισε το πρώτο της δάκρυ. Βρέθηκε αναπάντεχα μπροστά στην αξίωση της πεθεράς να δώσει την προίκα της για να παντρέψει εκείνη την κόρη της. Το νιόπαντρο ζευγάρι αναγκάστηκε να κατοικήσει σε μια σκοτεινή χαμοκέλα, δίπλα στο πατρικό σπίτι του πατέρα μου. Το μόνο παράθυρο ήταν η γερασμένη πόρτα που έριχνε μέσα ένα θαμπό φως. Σκοτεινό κάτεργο για κατάδικους. Έξι μόλις χρόνια είχαν περάσει από την ημέρα που ο πατέρας μου είχε επιστρέψει εξαθλιωμένος από τη μεγάλη περιπέτεια τ...

Η περίτεχνη συκοφαντία δεν είναι γνώρισμα μόνο του καιρού μας

«Κι αν άλλοι σε συκοφαντούν,   να μη καταδεχθείς ποτέ το ψέμα,   κι αν σε μισούν, εσύ ποτέ   σε μίσος ταπεινό να μην ξεπέσεις,   …………………………………..»                             Ρ. Κίπλινγκ «Κόσμε ψεύτη, ταίς κόραις ταίς μαύραις   κατατρέχεις όταν είν’ ζωνταναίς   σκληρέ κόσμε! και δεν τους λυπάσαι   την τιμήν όταν είναι νεκραίς». Ποιος είναι αυτός που εκστομίζει τέτοιους βαρείς αφορισμούς κατά του κόσμου; Από ποιές οδυνηρές και μυστικές δοκιμασίες βγαίνει αυτή η φωνή με τόση ειλικρίνεια, από πού ξεχειλίζει αυτή η αγανάκτηση; Δεν είναι άλλος από τον Διονύσιο Σολωμό. Είναι αυτός που πριν πέντε χρόνια, νεαρός στα 1823 έγραψε τον Εθνικό μας Ύμνο στην Ελευθερία. Οι δύο πρώτες στροφές του παρουσιάζουν τον Αγωνιστή του ’21 να ξεχειλίζει από χαρά στο αντίκρυσμα της Ελευθερίας, ...

«Νούς υγιής εν σώματι υγιεί» - Η αποκατάσταση μιας αλήθειας

Απόσταση και μοναξιά πια η ζωή. Δεν είναι από αδιαφορία. Αγαπώ τη ζωή, αλλά τώρα τη βλέπω περισσότερο από μια εσωτερική-πνευματική όραση, διαισθητικά. Όχι πάντως ως θεωρός, αλλά μέσα από την εμπειρία μιας ολόκληρης ζωής. Συνδύασα πάντοτε την ιδέα και την πραγματικότητα, τη θεωρία και την πράξη. Τώρα, λοιπόν, που πέρασαν οι γιορτές για το Νέο Έτος 2022, οι γραμμές που ακολουθούν είναι ένα φιλικό ευχετήριο για τον αναγνώστη μου, που δεν μπορώ να γνωρίζω ποιός θα είναι αυτός. Υγεία, λοιπόν, σε όλους. Αβίαστα έρχεται στο νου μου τώρα εκείνο το αρχαίο γνωμικό “Νούς υγιής εν σώματι υγιεί”. Που σημαίνει ότι πνευματική και σωματική υγεία είναι αλληλένδετα, ότι το δημιουργικό πνεύμα ενοικεί σε γερό σώμα. Καμιά αντίρρηση. Είναι μάλιστα μια «αλήθεια» ριζωμένη μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Αλλά ε...

«Χρειάζεται υπομονή και ευφυΐα για να μπορέσουμε να διασχίσουμε τούτο τω γκρίζο χάος. Κατά τη διαλεκτική της Ιστορίας θα αμφισβητηθούν αύριο εξίσου και οι αμφισβητήσεις»

O χαρακτηρισμός «Πνευματικός άνθρωπος» στον τίτλο, πού στεγάζει τις γραμμές πού ακολουθούν, δεν µου φαίνεται σήμερα και τόσο δόκιμος. Είναι ο διανοούμενος με τον πλούτο των ιδεών, με την ανθρωπιστική πίστη; Είναι ο επιστήμονας, ο οποίος στο εργαστήριό του ετοιμάζει ανύποπτος τις πιο ανατρεπτικές δυνάμεις πού γνώρισε η Ιστορία; ΄Ή είναι ο άνθρωπος μιας ιστορικής και κηρυγματικής μορφής του παρελθόντος, μιας εποχής αθωότητας από την αγωνία της οποίας απουσίαζε η Αγωνία, ο ανθρώπινος εκείνος  τύπος δηλαδή ο οποίος εγοήτευσε με τον ουμανιστικό του λόγο και τον πλούτο των ιδεών του; Αλήθεια, τί έγινε ο άνθρωπος του πνεύματος, Ο οποίος πίστευε ότι με την επιστημονική του γνώση και την ανθρωπιστική του πίστη θα ήταν ο κυρίαρχος του παιχνιδιού), ότι θα βοηθούσε τον μεταπολεμικό, τον σύγχρονο...

Ο Άγνωστος «Κανάρης της Δωδεκαννήσου»

Προτού σας αφήσω να απολαύσετε το κείμενο θα άθελα να υπογραμμίσω τρία σημεία που πρέπει να έχουμε υπόψη μας:  Οι Έλληνες του ’21 ξεσηκώθηκαν εντελώς μόνοι. Τα ευρωπαϊκά κράτη ήταν εναντίον της επανάστασης, από τον φόβο μήπως το μικρόβιο εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη, η οποία μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους, βρισκόταν κάτω από την Ιερά Συμμαχία του Μέττερνιχ. Ενδεικτικό είναι ότι και ο ίδιος ο Ι. Καποδίστριας, υπουργός Εξωτερικών του Τσάρου, θεωρούσε το εγχείρημα απολύτως ανεδαφικό, και συμβούλευε σε επιστολές του μέλη της Φιλικής Εταιρείας να επανεξετάσουν, για εκείνα τα χρόνια τουλάχιστον, την ιδέα, της εναντίον των Τούρκων, σχεδιαζόμενης Επανάστασης. Όποιος πολεμάει το ’21, για τη λευτεριά, αυτός τη γνωρίζει ολοζώντανη, σαστίζει και θαυμάζει για το φανέρωμά της. Εκείνο το «Σε γνωρίζ...

Η άσημη σταδιοδρομία της Νεωτερικότητας

«Απουσία Νοήματος», από τον Δημήτρη Κατσαφάνα Η άσημη σταδιοδρομία της Νεωτερικότητας   «Από δε του ξύλου του γιγνώσκειν καλόν και πονηρόν, ου φάγεσθε απ’ αυτού. Ή δ’ άν ημέρα φάγητε απ’ αυτού, θανάτω αποθανείσθε» (Γένεσις, Κεφ. Β΄, 17).   Λοιπόν, οι άνθρωποι που μπήκαμε στον 21ο αιώνα προοδεύσαμε πολύ, αλλά δεν ευτυχήσαμε. Από το σχετικά πρόσφατο παρελθόν έχουμε μπει αναγκαστικά σε πολλές μάχες και, ραγισμένοι, αναζητούμε τους ανοιχτούς ορίζοντες, που όλο μας διαφεύγουν. Χωρίς να αποφεύγουμε τις αυταπάτες, βρισκόμαστε πάντα καθ’ οδόν, πάντα ανάμεσα στο κενό και στο πλήρες, στο Είναι και στο Μηδέν. Έτσι φωλιάζουμε σε συστήματα, σκέψεις και δομές ζωής που συχνά μάς φαίνονται ξένες, ανοίκειες. Η αμηχανία του παρόντος μπροστά στο μέλλον, η  αγωνία από τη συνείδηση της ολικ...

«Η Αγία Σοφία και η Μονή της Χώρας είναι βέβαια σήμερα μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς. Πριν απ’ όλα όμως είναι η καρδιά και η δύναμη του πολιτισμού μας, η καρδιά της χριστιανοσύνης, μα και γνήσια έκφραση της εθνικής ψυχής»

Ο Ερντογάν μετέτρεψε την Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας σε τζαμιά. Πράξη βέβηλη. Τους Τούρκους, είτε ως Οθωμανούς είτε ως Νεότουρκους τους γνωρίσαμε και τους γνωρίζουμε. Τίποτε το καινούργιο. Επιστροφή στον Μεσαίωνα. Αντί άλλων μαρτυριών και αναλύσεων, ο αναγνώστης μας ας διαβάσει όσα είπε ο Γεώργιος Σχολάριος προς τους Ορθοδόξους που συνόδευαν τον αυτοκράτορα στη Σύνοδο της Φλωρεντίας (1439): « …Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς μας τους σκοτωμένους, τους πληγωμένους, τις αλαζονικές προκλήσεις, την πείνα, τη δίψα, τους ανθρώπους που περιφέρονται χωρίς έλεος από τόπο σε τόπο (την οικτροτάτην περιαγωγήν), την αβάσταχτη δουλεία, το βίαιο σούρσιμο κατά γης των νηπίων, τη σφαγή των γερόντων, τον σπαρακτικό χωρισμό αγαπημένων προσώπων, τη βεβήλωση των ιερών (ιερών ατιμίαν), τις βλάσφημες κραυγές...