«Ξαναδιαβάζοντας τον Γιούνγκ | Για την καλύτερη κατανόηση του ανθρώπου» - Μέρος V

…

«Το όνειρο είναι ένα φυσικό γεγονός και δεν υπάρχει κανένας λόγος ευδιάκριτος για να υποθέσουμε ότι είναι μια πανούργα έμπνευση που αποβλέπει να μας ξεγελάσει. Το όνειρο έρχεται, όταν η συνείδηση και η βούληση, κατά μέγα μέρος, έχουν ατονήσει… Τα όνειρα αποτελούν πηγή πληροφοριών για το τί συμβαίνει στο ασυνείδητό μας. Είναι ο μόνος μάλιστα τρόπος τα όνειρα και η κατά το δυνατόν ερμηνεία τους για να ανασύρουμε περιεχόμενα από το ασυνείδητο, ιδιαίτερα του ομαδικού ασυνείδητου, τα οποία είναι και απόδειξη για την ύπαρξή του».

Από την άποψη αυτή τα όνειρα είναι αναμφισβήτητα προϊόντα ασυνείδητης ψυχικής δραστηριότητας. Γεννιούνται κατά τη διάρκεια του ύπνου χωρίς εμείς να τα επιδιώκουμε ή να τα προκαλούμε, την ώρα δηλαδή που χαλαρώνει πολύ η συνείδηση και έχουμε ελάχιστη συνειδητότητα. Καταφέρνουν να περάσουν στην περιοχή της συνείδησης, έτσι που τα θυμόμαστε, όταν ξυπνήσουμε.

Και να σκεφτεί κανείς ότι το όνειρο διαρκεί πάνα κάτω 30΄΄. Υπάρχουν όνειρα με πολλές εικόνες, με διάρκεια μεγάλη, έτσι νομίζουμε, ενώ στην πραγματικότητα δεν έχουν διαρκέσει παρά μόνο 5΄΄. Λόγω της έντασης ή της ευκρίνειάς τους μας κάνουν εντύπωση ώστε να μιλάμε για «ζωντανά» όνειρα. Και όμως τα όνειρα είναι άυλα. Η υφή τους είναι ακατανόητη. «Η συχνά παράξενη, παράλογη και ακατανόητη υφή τους», γράφει ο Γιούνγκ, «προκαλεί βέβαια τη δυσπιστία μας και δεν τα θεωρούμε έγκυρη πηγή πληροφοριών. Στην προσπάθειά μας να καταλάβουμε και ερμηνεύσουμε τα όνειρα, δεν μπορούμε να στηριχτούμε στις επιστημονικές μεθόδους των μετρήσεων και των υπολογισμών. Μοιάζουμε μάλλον με τον αρχαιολόγο εκείνο που επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει κάποια άγνωστη γραφή».

Τα όνειρα απασχόλησαν τους ανθρώπους όλων των εποχών. Και αναπτύχτηκαν συχνά στο μακρινό παρελθόν σχετικές δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις, αλλά παράλληλα αναπτύχτηκαν θεωρίες, ή διατυπώθηκαν απόψεις απαλλαγμένες από παρόμοιες προκαταλήψεις. Έτσι έχουμε ενωρίς την ερμηνευτική των ονείρων από τον αρχαίο Αρτεμίδωρο τον Δαλδιανό. Το έργο του μπορεί να θεωρηθεί ένα υποτυπώδες επιστημονικό έργο για την εποχή του. «Αλλά χωρίς τον Φρόυντ η επιστήμη δεν θα είχε επανέλθει στα όνειρα σαν πηγή πληροφοριών. Στον Φρόυντ ανήκει η τιμή ότι πρώτος αυτός υπέδειξε τούτη την δυνατότητα. Σήμερα οι απόψεις διίστανται ακόμη. Υπάρχουν μάλιστα πολλοί ψυχίατροι, που δεν παραδέχονται την ανάλυση των ονείρων, επειδή η μέθοδος αυτή τους φαίνεται επισφαλής, αυθαίρετη ή δύσκολη ή επειδή νομίζουν ότι δεν έχουν ανάγκη το ασυνείδητο για να κάνουν τη δουλειά τους. Εγώ πάντως υποστηρίζω την αντίθετη άποψη: η εμπειρία με έχει πείσει ότι σε όλες τις δύσκολες περιπτώσεις τα όνειρα του ασθενούς μπορούν να προσφέρουν ανεκτίμητες υπηρεσίες στο γιατρό, τόσο σαν πηγή πληροφοριών, όσο και σαν θεραπευτικό εργαλείο».

(Συνεχίζεται)