«Ξαναδιαβάζοντας τον Γιούνγκ | Για την καλύτερη κατανόηση του ανθρώπου» - Μέρος VII

…

Αυτή, λοιπόν, είναι μία βασική διάκριση των ονείρων. Στα προσωπικά όνειρα μπορούμε να κατατάξουμε και εκείνα τα όνειρα που έχουν αφορμή κάποιο οργανικό ερεθισμό κατά τη διάρκεια του ύπνου, όπως είναι ένας ανεπαίσθητος θόρυβος, κάποιο τσίμπημα εντόμου, ή κρύωμα μέλους του σώματος. Και αυτά τα όνειρα προέρχονται από το προσωπικό ασυνείδητο. Έχουν μια μικρή σχέση με το οργανικό αίτιο που τα προκάλεσε. Τέτοια ή παρόμοια όνειρα έχουμε ιδεί σχεδόν όλοι. Έχουμε ιδεί πως πέφτουμε π.χ. από ψηλά. Η αιτία του ονείρου αυτού είναι η άβολη στάση του σώματός μας κατά τον ύπνο ή ότι το χέρι ή το πόδι μας κρεμόταν από το κρεβάτι, Λόγω κορεσμού ή πείνας βλέπουμε ανάλογα όνειρα, όπως στην περίπτωση που πεινάμε βλέπουμε φαγητά, ώστε να επαληθεύεται η παροιμία: «Ο πεινασμένος στον ύπνο του βλέπει φούρνους με καρβέλια».

Από την άλλη μεριά, μπορούμε να κατατάξουμε στα συλλογικά όνειρα μερικά, ιδιαίτερα εντυπωσιακά, όνειρα «που φαίνονται να πηγάζουν κατευθείαν απ’ το συλλογικό ασυνείδητο». Αναφέρουμε, για παράδειγμα, ένα τέτοιο όνειρο, που προέρχεται από το συλλογικό ασυνείδητο. Ας προσέξουμε πόσο χαρακτηριστικές, πόσο γενικές-πανανθρώπινες, είναι οι εικόνες-μορφές, εικόνες κλειδιά για την ερμηνεία του. Πρόκειται για το όνειρο που είδε ο Φαραώ της Αιγύπτου, και το οποίο όνειρο ερμήνευσε ο Ιωσήφ. Μας το παρέδωσε η Παλαιά Γραφή. Αλλά ας ιδούμε το όνειρο: «Ο Φαραώ είδε στον ύπνο του ότι επτά μοσχάρια παχιά και όμορφα ανέβαιναν από το Νείλο και έβοσκαν στο λιβάδι. Κατόπιν άλλα επτά μοσχάρια αδύνατα και άσχημα, τα πιο άσχημα στη γη της Αιγύπτου, έφαγαν τα επτά παχιά και όμορφα μοσχάρια. Στη συνέχεια είδε ότι από τον ίδιο κορμό, το ίδιο στέλεχος, έβγαιναν επτά στάχυα όλο καρπό, ολόξανθα, αλλά να που άλλα επτά στάχυα ξηρά, τσουλουφρισμένα από τον ήλιο κατάπιαν τα γερά στάχυα».

Η ερμηνεία που έδωσε ο Ιωσήφ είναι ότι τα επτά δαμάλια και τα επτά στάχυα είναι μια περίοδος επτά χρόνων, ότι τα επτά παχιά και όμορφα δαμάλια καθώς και τα γιομάτα καρπό στάχυα φανερώνουν τα επτά χρόνια αφθονίας που έρχονται, ενώ τα επτά αδύνατα και άσχημα δαμάλια καθώς και τα επτά δίχως καρπό στάχυα φανερώνουν τα επτά έτη πείνας και δυστυχίας που θα επακολουθήσουν. «Ιδού έρχονται επτά έτη μεγάλης αφθονίας καθ’ όλην την γην της Αιγύπτου και θέλουσιν επέλθει μετά ταύτα επτά έτη πείνας…». Τα στάχυα, τα δαμάλια είχαν ζωτική σημασία για τους Αιγύπτιους. Είναι εικόνες κλειδιά, εικόνες αρχέτυπες που εκφράζονταν στους μύθους ή χρησιμοποιούνταν ως ιερά σύμβολα στις διάφορες θρησκευτικές τελετές. Τέτοια όνειρα είναι προφητικά. Αν ορθά ερμηνευθούν, δηλώνουν πράγματα που θα συμβούν. Και τούτο, γιατί για το υποσυνείδητο ο χώρος και ο χρόνος, δημιουργήματα-δομές της λογικής, δεν παίζουν ανασχετικό ρόλο.

Το όνειρο γενικά μας φαίνεται σαν κάτι το αλλόκοτο, κάτι που λογικά είναι ασυνάρτητο, χωρίς νόημα. Καθώς μάλιστα παρουσιάζονται τα γεγονότα, μας φαίνονται γελοία και αδιαφορούμε. «Αλλ’ όταν θελήσουμε», λέει ο Σπ. Καλλιάφας, «να μπούμε βαθύτερα στο περιεχόμενο του ονείρου που είδαμε, τότε παρατηρούμε με κατάπληξη πόσο λογικό είναι το όνειρο αυτό, που μόλις πριν φαινόταν παράλογο». 

-------