«Ξαναδιαβάζοντας τον Γιούνγκ | Για την καλύτερη κατανόηση του ανθρώπου» - Μέρος ΧV

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ     

Πολύ ενδιαφέρον για τις καθημερινές, κοινωνικές μας, σχέσεις είναι και το ζήτημα της «προβολής». Προβολή, για την ψυχολογία του βάθους, είναι το φαινόμενο, όπου αποδίδει κανείς στους άλλους και θεωρεί δικές τους ιδιότητες, προτερήματα, ελαττώματα, διαθέσεις, ενώ στην πραγματικότητα είναι δικές του ιδιότητες.

Συμβαίνει δηλαδή να νομίζουμε ότι ο άλλος έχει κάτι εναντίον μας. Στην πραγματικότητα, όμως, εμείς συμβαίνει να έχουμε κάτι εναντίον του άλλου, εμείς δεν έχουμε πλέον εμπιστοσύνη. Πολλοί πατέρες, εξάλλου, νομίζουν ότι οι γιοι τους κατά βάθος επιθυμούν να ακολουθήσουν το δικό τους επάγγελμα ή το επάγγελμα που ήθελαν, όταν ήταν νέοι, αλλά δεν μπόρεσαν να το ακολουθήσουν. Σύζυγος, πάλι, άνδρας ή γυναίκα, που άρχισε να αισθάνεται ότι η συζυγική ζωή είναι δέσμευση της ελευθερίας και ζητάει ερωτικές περιπέτειες, αποδίδει στον άλλο το δικό του αίσθημα και τον ιδικό του πόθο. Έτσι π.χ. συμβαίνει στο πρόσωπο του άλλου να τιμωρεί τον εαυτό του με βασανιστική ζηλοτυπία και άλλες σκηνές.

Το φαινόμενο της ψυχολογικής προβολής είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Λέμε «προβολή». Τί σημαίνει ακριβώς η λέξη; Σημαίνει: προβάλλω κάτι, το φέρνω μπροστά, έξω από την περιοχή, όπου κρυβόταν, όπου ελάνθανε. Η περιοχή αυτή στην οποία παρέμενε αθέατο αυτό το «κάτι» είναι το ασυνείδητο, μια άλλη δηλαδή αθέατη πλευρά του εαυτού μας. Η αθέατη αυτή άλλη πλευρά του εαυτού μας είναι κάτι σαν μια ξένη προσωπικότητα, αξεχώριστη από εμάς, πιστή όπως είναι η ακόλουθος του σώματός μας, η σκιά κάτω από το φυσικό φως. Αυτή, λοιπόν, η «σκιά», ο άγνωστος εαυτός μας μπορεί να προβάλλει κάποια περιεχόμενά του στο πρόσωπο του άλλου, του συνανθρώπου μας. Βλέπουμε στον άλλο εκείνο που λανθάνει, που κρύβεται στο ασυνείδητό μας. Έτσι μπορεί να αποδίδουμε καλές ή κακές μας πλευρές στο πρόσωπο, στη συμπεριφορά του άλλου. Λέμε: «αποδίδουμε», «προβάλλουμε» στον άλλο. Καλύτερα ίσως θα μπορούσαμε να ειπούμε «προσωποποιούμε» στον άλλο  ή και στο όνειρό μας τη σκιά μας.

Είναι δύσκολο να αντιμετωπίσεις τη σκιά σου, την άγνωστη πλευρά σου, είναι πολύ δύσκολο. πρώτα, γιατί μας διαφεύγει στο σκοτάδι, παραμένει άγνωστη, και, έπειτα, γιατί αγαπάμε αυτό που είμαστε, όπως είμαστε.

Αν ο άνδρας, που μισεί ασυνείδητα τη γυναίκα του, είχε πάρει την απόφαση, είχε το θάρρος να ιδεί τί συμβαίνει μέσα του, αν είχε το ηθικό θάρρος να αναγνωρίσει τα βίαια συναισθήματά του, αν είχε παλέψει με τον εαυτό του, αν είχε παλέψει η συνείδηση με τη σκιά του, το φως με το σκοτάδι, με όσα καραδοκούν μέσα του, ασφαλώς θα είχε μετριάσει την αδιαλλαξία του, την επιθετικότητά του. Το αντίστοιχο φυσικά συμβαίνει και με τη γυναίκα.

(Συνεχίζεται)