Vekrakos
Spartorama | «Στα Παλάτια της Κνωσού» με το Νίκο Καζαντζάκη, της Γεωργίας Κακούρου-Χρόνη

«Στα Παλάτια της Κνωσού» με το Νίκο Καζαντζάκη, της Γεωργίας Κακούρου-Χρόνη

Γεωργία Κακούρου-Χρόνη 02/04/2018 Εκτύπωση Δημοτικά Πολιτισμός
«Στα Παλάτια της Κνωσού» με το Νίκο Καζαντζάκη, της Γεωργίας Κακούρου-Χρόνη
Στις 2 Μαρτίου 2018, η ΣΤ΄ τάξη του 5ου Δημοτικού Σπάρτης παρουσίασε τη δουλειά δύο ετών προς τιµή του μεγάλου συγγραφέα
Οδός Εμπόρων

Στην εκπαιδευτικό Τριαντάφυλλη Δηµάκου

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού κήρυξε το 2017 «Έτος Νίκου Καζαντζάκη» για τα εξήντα χρόνια από τον θάνατό του. Εκδηλώσεις προς τιμήν του σπουδαίου διανοητή πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα και σε πολλά μέρη του κόσμου. Στις 2 Μαρτίου 2018, η ΣΤ τάξη του 5ου Δημοτικού Σπάρτης παρουσίασε τη δουλειά δύο ετών προς τιµή του μεγάλου συγγραφέα.

Αλλά ας πιάσω το νήμα από την αρχή: Είχα την τύχη να γνωρίζω την Ελένη Καζαντζάκη και να έχουμε ανταλλάξει αρκετές επιστολές. Σε µία από αυτές είχε εσωκλείσει µία φωτογραφία που είχε τραβηχτεί στην Αντίπολη (Αntibes) και στην πίσω πλευρά της έφερε την ιδιόχειρη σημείωσή της: «Στην Antibes: στο Κουκούλι (στο μπαλκόνι του Νίκου) 1955. Ο πάντοτε ερωτευμένος παιχνιδιάρης! Με πολύ[1] αγάπη και θερμές ευχές ΕλΚ.».

Το «Κουκούλι», υπήρξε η τελευταία κατοικία που τους στέγασε από τον Ιούνιο του 1954. Γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στον Borje Knos: Αντίπολη, 20.1.1954 […] «Το σπιτάκι προχωράει· πολύ ικρό µα χαριτωμένο· το ονομάσαµε Κουκούλι. Cocon de ver a soie. Μπαίνεις σκουλήκι και βγαίνεις ψυχή (πεταλούδα) …».[2]

Τον Αύγουστο του 2016 έλαβα από την Αντίµπ δυο φωτογραφίες, από µία νεαρή κυρία που σήμερα ζει στον Λίβανο, τη Ματώ-Δέσποινα Ζουρντού. [3] Μου τις έστελνε µε ιδιαίτερη συγκίνηση επισημαίνοντας ότι, όταν βρέθηκε στην Αντίµπ και αναζήτησε το σπίτι του Νίκου Καζαντζάκη, η καρδιά της χτυπούσε όπως τότε που ήταν να ανταμώσουµε στην τάξη για να μιλήσουµε για το βιβλίο του.

Αυτό το «τότε» ήταν το 1992. Είχαµε εκείνη τη χρονιά µε τα παιδιά της ΣΤ τάξης του Δημοτικού διαβάσει το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη «Στα παλάτια της Κνωσού» και το είχαµε παρουσιάσει στο κοινό της πόλης σε εκδήλωση που οργάνωσε η Πνευματική Εστία Σπάρτης, στις 4 Απριλίου του 1992, στην αίθουσα τελετών του Δηµαρχείου.

Οι αναμνήσεις, τα έντονα βιώματα[4] έκαναν την Ματώ να ανατρέχει στις εργασίες της εκείνης της «ανάγνωσης» κάθε φορά που γινόταν λόγος για τον Καζαντζάκη. Ήταν οι δικές της ζωντανές µνήµες που µε ώθησαν να επαναλάβουμε εκείνη την ανάγνωση. Το «πείραµα» εκπαιδευτικά είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον. Πώς ανταποκρίνονται τα παιδιά της ίδιας ηλικίας στην ανάγνωση του ίδιου βιβλίου ύστερα από είκοσι έξι χρόνια; Πώς προσεγγίζεις τα παιδιά του 1992 και πώς του 2018; Η σύγκριση του τότε και του τώρα είναι εφικτή, αφού στο αρχείο µου έχω κρατήσει τις τοτινές και τις τωρινές εργασίες των παιδιών.

Πρόθεσή µου, ωστόσο, σ’ αυτό το κείμενο είναι να αναφερθώ στην πρόσφατη «ανάγνωση» που έγινε εφικτή χάρις στη Διευθύντρια του Σχολείου Αδαμαντία Αλέξη, την ένθερμη υποστήριξη του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, τον ενθουσιασμό των εκπαιδευτικών, Τριαντάφυλλης Δηµάκου και Μαρίας Χριστοδουλάκου, και την ομόθυμη αποδοχή της πρότασης από τα παιδιά. Αποφασίσαμε να «διαβάσουµε» το βιβλίο µε τα παιδιά της Ε Δημοτικού για να απλώσουµε όλες τις δραστηριότητές µας µε άνεση στον χρόνο και τις εντυπώσεις από αυτή την αναγνωστική περιπέτεια να τις παρουσιάσουν τα παιδιά ως μαθητές και μαθήτριες πια της ΣΤ τάξης του Δημοτικού. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε, όπως αναφέρθηκε, στις 2 Μαρτίου στο σχολείο τους µε κοινό τους γονείς και τους φίλους τους.[5]

Η σκηνή ανοίγει! Ο αρχισυντάκτης μιας εφημερίδας περιμένει τους συνεργάτες του για να του παραδώσουν τα άρθρα που έχουν συγγράψει και θα αποτελέσουν την ύλη του ένθετου της εφημερίδας για τον πολιτισμό και που βέβαια θα είναι αφιερωμένο στο Έτος Καζαντζάκη. Τους γνωστοποιεί μάλιστα την απόφασή του να λάβουν μέρος και σε σχετικό διαγωνισμό εντύπων για το καλύτερο αφιέρωμα στον μεγάλο Κρητικό.

Οι αρθρογράφοι παρουσιάζουν τις δραστηριότητες μιας τάξης που μελέτησε το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη «Στα παλάτια της Κνωσού». Ένας αναφέρεται στο περιεχόμενο του βιβλίου, άλλος στους ήρωες, άλλος στις διάφορες εκφάνσεις του μινωικού πολιτισμού, άλλος σκιαγραφεί έναν Μινωίτη, έναν Αθηναίο και έναν Δωριέα· κάποιος άλλος ανιχνεύει το πρόσωπο του συγγραφέα κάτω από τα λόγια των ηρώων του βιβλίου. Οι αρθρογράφοι επιμένουν και στην περιγραφή των «παράλληλων δραστηριοτήτων», όπως τις ονομάζουν· κυρίως σε δύο από αυτές που τα παιδιά ενεπνεύστηκαν από την εικονογράφηση του βιβλίου και από τον λαβύρινθο. Αυτή τη θεατρική παρουσίαση της «ανάγνωσης» του βιβλίου επινόησε η θεατρολόγος του σχολείου Κατερίνα Διακουµάκου.

Αλλά η ανάγνωση των παιδιών ήταν και «εικαστική» και «χορευτική» (οι δυο «παράλληλες δραστηριότητες»). Με αφόρµηση την εικονογράφηση του βιβλίου, που έχει φιλοτεχνήσει µε τα υπέροχα χαρακτικά του ο Α. Τάσσος, τα παιδιά εκφράστηκαν και εικαστικά.

Η Αθηνά Αγοριανίτη, ζωγράφος-εκπαιδευτικός, δίδαξε στα παιδιά πώς να δηµιουργήσουν τα δικά τους χαρακτικά. Εξαιρετικά ευρηµατική, οργάνωσε µε τα παιδιά την έκθεση των έργων τους, που εντυπωσίασε καθώς περιελάµβανε τυπώµατα σε µήτρες από απλά υλικά (φελιζόλ και παλιά CD) µε ωραίες συνθέσεις εµπνευσµένες από το βιβλίο. Η έκθεση συµπεριλάµβανε και µια σειρά από προτεινόµενα εξώφυλλα για το βιβλίο αποτέλεσµα οµαδικής εργασίας των παιδιών.

Και τέλος ο χορός! Το αφιέρωμα στον Νίκο Καζαντζάκη έκλεισε µε τον Τσακώνικο που δίδαξε στα παιδιά ο γυµναστής τους Βασίλης Μανιατάκος. Ο Τσακώνικος είναι αρχαιοελληνικός χορός και κατά µία εκδοχή, από τις πολλές για την προέλευσή του, τον χόρεψε ο Θησέας µε τους συντρόφους του για να αναπαραστήσει τον τρόπο που κατάφερε, αφού σκότωσε τον Μινώταυρο, να βγει από τον λαβύρινθο.

Έτσι η ανταπόκριση των παιδιών στη σχεδόν διετή «ανάγνωση» των «Παλατιών της Κνωσού» μορφοποιήθηκε µε τον λόγο, τον δραματικό λόγο, τη ζωγραφική και τη χαρακτική, και τον χορό. Μικρά θαύματα που συντελούνται στο σχολείο µε εκπαιδευτικούς που μπορούν και «φτερώνουν» τα παιδιά τους.


Δρ. Γεωργία Κακούρου Χρόνη


[1] Ο Νίκος Καζαντζάκης πείραζε την Ελένη για την ορθογραφία της, παρατηρώντας της ότι διέθετε «µεγάλη φαντασία». Μαρτυρία της ίδιας της Ελένης Καζαντζάκη.

[2] Ελένης Ν. Καζαντζάκη, «Νίκος Καζαντζάκης. Ο Ασυµβίβαστος», Εκδόσεις Ελένης Ν. Καζαντζάκη, Αθήνα 1977, σελ. 610.

[3] Η Ματώ θυµόταν τη φωτογραφία που µου είχε στείλει η Ελένη Καζαντζάκη και αποτελούσε µέρος του εποπτικού υλικού που είχα χρησιµοποιήσει στην τάξη. Σε µία από τις τοτινές συναντήσεις µας µε τα παιδιά είχε παρευρεθεί και η Άννα Σικελιανού και είχε µιλήσει, σαν παραµύθι, όπως µπορεί να µιλήσει κανείς στα παιδιά για τη σχέση του Άγγελου Σικελιανού και του Νίκου Καζαντζάκη καθώς και για τη συγκατοίκησή τους στην Αίγινα. Η τοτινή διδασκαλία είχε πραγµατοποιηθεί στο Ιδιωτικό Εκπαιδευτήριο «Πολυχρονάκου» στη Σπάρτη. Βλ. «Tα παιδιά του Δηµοτικού διαβάζουν Kαζαντζάκη», περ. Διαδροµές, τεύχ. 29, Άνοιξη 1993, σσ. 32-36.

[5] Οι μεταθέσεις των εκπαιδευτικών δεν τάραξαν τη συνέχεια του προγράμματος και ευχαριστώ θερμά γι’ αυτό και το νέο διευθυντή του 5ου Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης, κ. Φώτη Πολίτη, και το νέο εκπαιδευτικό της ΣΤ τάξης, κ. Παναγιώτη Κυριακούλια.



  



Οδός Εμπόρων