Η Λέσχη Ανάγνωσης Σπάρτης διάβασε το βιβλίο του Paul Auster (Πολ Όστερ) «BAUMGARTNER» - (ΜΠΑΟΥΜΓΚΑΡΤΝΕΡ)

Το μυθιστόρημα “Μπαουμγκάρτνερ” μιλά για τα γηρατειά, την απώλεια, τη μοναξιά και το θάνατο. Ο ήρωας είναι καθηγητής πανεπιστημίου και τα τελευταία δέκα χρόνια έχει μείνει μόνος μετά το θάνατο της πολυαγαπημένης γυναίκας του, της Άννας, από ένα ατύχημα στη θάλασσα.Η σχέση τους ήταν ιδανική και η Άννα υπήρξε μια γυναίκα έξυπνη, ανεξάρτητη, που έγραφε ποιήματα, κριτικές και έκανε μεταφράσεις. Τα ποιήματά της όμως δεν τα εξέδωσε ποτέ.

Ο Σάι Μπαουμγκάρτνερ δέκα χρόνια προσπαθεί να ξεπεράσει την απώλεια και καλύπτει τη μοναξιά του με περιστασιακές σχέσεις, με τις υποχρεώσεις του στο πανεπιστήμιο και με τη συγγραφή ενός βιβλίου. Μια ζωή επίπεδη, που αποφεύγει να αντιμετωπίσει το γεγονός πως τα γηρατειά και ο θάνατος προελαύνουν.

Ένα μικροατύχημα θα τον κάνει να σκεφτεί ότι πρέπει με κάποιον τρόπο να αντιδράσει και αυτό οδηγεί σε μια επανεξέταση της ζωής του σε μια προσπάθεια να νικήσει τη λήθη του θανάτου. Ξέρει ότι ορισμένες “θεραπείες” μπορεί να απαλύνουν το βαθύτατο πόνο της απώλειας, μα δεν υπάρχει γιατρειά. Και έτσι ο ήρωάς μας ολοκληρώνει το βιβλίο του, προσπαθεί να δημιουργήσει μια νέα σχέση ζωής με μια άλλη γυναίκα, που αποτυγχάνει, και αποφασίζει να ξεφυλλίσει τα αρχεία και τα ημερολόγια της Άννας. Με αυτόν τον τρόπο ξεκινάει να κάνει μια αναδρομή στο παρελθόν της σχέσης τους, της κοινής ζωής τους, αλλά και στο παρελθόν της δικής του οικογένειας. Απαθανατίζει έτσι πολλές ζωές.

΄Ολοι όσοι έζησαν στο παρελθόν υπάρχουν μέσα στη σκέψη και τα συναισθήματά μας. Έτσι μπορούμε να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι η λήθη δεν θα “καταπιεί” και εμάς, κερδίζουμε χρόνια παρουσίας.

Ο ήρωάς μας πιστεύει ότι θα τον κερδίσει αυτόν το χρόνο, τουλάχιστον για λογαριασμό της γυναίκας του. Μια νέα γυναίκα που θέλει να ασχοληθεί με το έργο της Άννας -ποιητικό και δοκιμιακό- θα εμφανιστεί στη ζωή του. Είναι αυτή που θα μεταφέρει τη μνήμη στην επόμενη γενιά.

Θα γίνει αυτό; Ο συγγραφέας το αμφισβητεί΄ αφήνει ανοικτό το τέλος του μυθιστορήματος.

Διαβάζοντας το τελευταίο έργο ενός συγγραφέα που έχει πεθάνει έχει κανείς μια ιδιαίτερη αίσθηση/συγκίνηση, καθώς γνωρίζει πως ο δημιουργός έγραφε κάτω από την απειλή του επικείμενου θανάτου. Παρόλα αυτά το μυθιστόρημα είναι έργο περισυλλογής, δεν καταφεύγει στο μελόδραμα, χωρίςέκφραση ακραίου θρήνου και πολύ έντονων συναισθημάτων, κάτι που θα έπρεπε ή θα επέβαλε ίσως το θέμα του.

Ο κεντρικός χαρακτήρας είναι ολοκληρωμένος, καθώς παρουσιάζεται από πολλές πλευρές, με τις αγωνίες, τις μεταπτώσεις και τις ανάγκες του. Υπάρχει ποικιλία τεχνικών αφήγησης: διηγήσεις, εσωτερικοί μονόλογοι, διάλογοι και πολλές αναδρομές στο παρελθόν, που δεν υπονομεύουν όμως τη δομή της αφήγησης.

Ένα έργο καταπραϋντικό, που δίνει συμβουλές/οδηγίες για την αντιμετώπιση του πόνου της απώλειας σε όσους μένουν πίσω.

Ιωάννα Σταθοπούλου
Λέσχη Ανάγνωσης Σπάρτης