«Ο Κυβερνήτης του Α/Γ «Λέσβος» Πλωτάρχης Ελευθέριος Χανδρινός και το Πλήρωμα του» από τον Θεοφάνη Λάζαρη - video

Την 19η Ιουλίου 1974 ήταν προγραμματισμένη η αλλαγή  ενός τμήματος της ΕΛΔΥΚ. Θα επέστρεφαν στην Ελλάδα 450 στρατιώτες και θα αντικαθίσταντο από άλλους. Να σημειωθεί ότι η 20η Ιουλίου 1974 ήταν η ημέρα επίθεσης των Τούρκων στην Κύπρο, που μόνο τυχαία δεν ήταν ως επιλογή. Την  19η Ιουλίου το Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ» L-172 αποβίβασε στην Αμμόχωστο αποστολή της ΕΛΔΥΚ παραλαμβάνοντας ταυτόχρονα τους απολυμένους τμήματος της ΕΛΔΥΚ για να τους μεταφέρει στην Ελλάδα.

Τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου η είδηση του πολέμου που άκουσε από το ραδιόφωνο! ο κυβερνήτης του πλοίου (δεν ειδοποιήθηκε από κανέναν) έκανε τον Ελευθέριο Χανδρινό να πλεύσει ξανά προς την Κύπρο ενδυναμώνοντας την άμυνα του νησιού. Ο Χανδρινός ενημέρωσε τον επικεφαλής  της αποστολής  Παναγιώτη Σταυρουλόπουλο για την επιστροφή του αυτή. Είναι άξιο αναφοράς ότι το πλήρωμα του Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ» έκανε δεκτή με ενθουσιασμό την απόφαση της επιστροφής στην Κύπρο προκειμένου να ενισχυθεί η άμυνα του νησιού.

Στις 14:00 της 20ης Ιουλίου το Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ» L-172 αγκυροβόλησε στην Πάφο αποβιβάζοντας τους οπλίτες. Λίγο αργότερα ο διοικητής της Εθνοφρουράς Πάφου ενημερώνει τον Χανδρινό ότι ισχυρή δύναμη ενόπλων Τουρκοκυπρίων έχουν καταλάβει την οχυρωματική θέση Μούταλος στην Πάφο περιμένοντας ενισχύσεις για πλήρη κατάληψη της περιοχής. Ο Ελευθέριος Χανδρινός αποφασίζει άμεσα να βομβαρδίσει με περίπου 300 βλήματα τη θέση Μούταλος. Οι τουρκικές δυνάμεις εξουδετερώθηκαν δεχόμενες απόλυτο αιφνιδιασμό. Ενδεικτικό του πανικού των τουρκικών δυνάμεων είναι το γεγονός ότι ενημέρωσαν τις υπόλοιπες τουρκικές δυνάμεις εισβολής ότι δέχονταν επίθεση από αρμάδα 11 ελληνικών πλοίων ( 6 μεταγωγικών-αποβατικών και 5 αντιτορπιλικών!). Όλα αυτά τα πλοία ήταν μόνο το Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ», το οποίο αφού επιτέλεσε στο ακέραιο το καθήκον του είχε ήδη φύγει από την περιοχή.

Οι Τούρκοι στέλνουν στην περιοχή προς ενίσχυση των δυνάμεων τους 3 αντιτορπιλικά (το ΚΟΤΖΑΤΕΠΕ, ΤΟ ΑΝΤΑΤΕΠΕ και το ΤΣΑΚΜΑΚ) και 28 αεροπλάνα. Τα τουρκικά αεροπλάνα εξέλαβαν τα πλοία ως ελληνικά θεωρώντας ότι παραπλανητικά είχαν ανεβάσει τουρκική σημαία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ανταλλαγή πυρών μεταξύ τουρκικών αεροπλάνων και πλοίων. Το ΚΟΤΖΑΤΕΠΕ βυθίστηκε αύτανδρο, το ΑΝΤΑΤΕΠΕ καταστράφηκε ολοσχερώς και το ΤΣΑΚΜΑΚ υπέστη ζημιές που το έβγαλαν οριστικά εκτός πολέμου. 11 αεροπλάνα κατερρίφθησαν και 600 Τούρκοι έχασαν τη ζωή τους! Ο Ελευθέριος Χανδρινός έφθασε με το πλήρωμα του στη Σητεία της Κρήτης στις 14:50 της 22ας Ιουλίου και στις 21:00 της 23ης Ιουλίου έφθασε στο Ναύσταθμο έχοντας επιτελέσει έναν πραγματικό ΑΘΛΟ μοναδικό ίσως στη σύγχρονη ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού.

Ο αποδεκατισμός των Τούρκων στην Πάφο τους οδήγησε στην  επικήρυξη του Ελευθερίου Χανδρινού. Ποια ήταν όμως η αντιμετώπιση του Ελευθέριου Χανδρινού από το ελληνικό κράτος; Με διαταγή του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης στις 5 Απριλίου 1984 ο Ελευθέριος Χανδρινός τοποθετείται Ναυτικός Ακόλουθος στην ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα!. Ο αρχηγός ΓΕΝ της εποχής εκείνης Νικόλαος Παππάς, Αντιναύαρχος του ΠΝ (γνωστός από την υπόθεση του αντιτορπιλικού «ΒΕΛΟΣ») όταν μετά από χρόνια ρωτήθηκε γιατί δεν ανέδειξε τη δράση του Πλωτάρχη Χανδρινού και γιατί τον έστειλε στην Άγκυρα, ψευδόμενος απάντησε « Ξέρετε … μου το ζήτησε ο ίδιος»!

Δυο χρόνια αργότερα το 1986 ο Πλοίαρχος πλέον Χανδρινός καλείται στην Αθήνα για υπηρεσιακούς λόγους. Η μετάβαση αυτή ζητήθηκε να γίνει με το αυτοκίνητο του. Δεν υπήρχε κονδύλι να καλύψει τη μετάβαση του με άλλο μέσο και τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια ως επικηρυγμένος που ήταν. Λίγο έξω από την Κομοτηνή ένα φορτηγό πέφτει επάνω στο αυτοκίνητο του και το ρίχνει σε γκρεμό. Ο Χανδρινός τραυματίζεται βαριά. Έκτοτε με συνεχείς νοσηλείες σε Ελλάδα και Γερμανία η υγεία του βελτιώθηκε ελάχιστα. Στις 27 Ιουλίου 1994 φεύγει από τη ζωή σε ηλικία μόλις 57 ετών. Όλα τα χρόνια έως το θάνατο του η σύζυγος του Αμαλία ήταν πάντα δίπλα του με την αγάπη και τη φροντίδα της.

Το Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ» αντί να γίνει ένα πλωτό μουσείο όπως το θωρηκτό «ΑΒΕΡΩΦ», παροπλίστηκε το 1990 και διαλύθηκε (!) το 1997. Το ελληνικό κράτος το κομμάτιασε και το πούλησε για παλιοσίδερα! Το ημερολόγιο του πλοίου από 01-07-1974 έως 29-09-1974 αφαιρέθηκε ενυπογράφως από το υπ’ αρ. 18 δέμα αρχείου του αρματαγωγού στις 23-07-1993 από το Στυλιανό Χαρατσή, αποβιώσαντα απόστρατο αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού κατά την άτυπη παρουσία του στην Υπηρεσία Ιστορίας του Ναυτικού την περίοδο από το 1992 έως το 1994 (δεν υπάρχει στην  Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού διαταγή τοποθέτησης του).

Ο Στυλιανός Χαρατσής του Ιωάννου είχε αφαιρέσει αυθαίρετα σωρεία εγγράφων αρχειακού υλικού. Όταν το Πολεμικό Ναυτικό του ζήτησε να τα επιστρέψει αυτός αρνήθηκε. Το Πολεμικό Ναυτικό προσέφυγε στη Δικαιοσύνη. Το δικαστήριο επέβαλε στον Χαρατσή ποινή φυλάκισης δύο ετών και επτά μηνών με τριετή αναστολή, η οποία ήταν αμετάκλητη αφού ούτε οι διάδικοι ούτε ο εισαγγελέας άσκησαν ένδικα μέσα εφέσεως ή αιτήσεως αναιρέσεως της απόφασης. Πουθενά όμως δεν υπάρχει αναφορά για αφαίρεση τμήματος από το ημερολόγιο του Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ» της περιόδου από 01-07-1974 μέχρι 29-09-1974!

Το ελληνικό κράτος δια της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας έκανε ό,τι μπορούσε για να ξεχαστεί η ηρωική πράξη του κυβερνήτη του Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ» και του πληρώματος του. Ο Χανδρινός στάλθηκε σε μια χώρα που τον είχε επικηρύξει με αυξημένη την απειλή της ίδιας του της ζωής. Γύρισε με το αυτοκίνητο του στην Ελλάδα όπως τον διέταξαν για να πέσει φορτηγό επάνω του σ’ ένα δυστύχημα που γεννά απορίες, αφού η Ελλάδα δεν διευκόλυνε την επιστροφή του με μέσο και τρόπο που θα ήταν εγγυημένη η ασφάλεια του. Το πλοίο σύμβολο της σύγχρονης ιστορίας του Πολεμικού Ναυτικού Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ» δόθηκε για παλιοσίδερα παρά την τεράστια συμβολή του στην ελευθερία της Πάφου. Τα ιδιαιτέρως σημαντικά αρχεία του πλοίου φρόντισαν κάποιοι να καταστραφούν. Η Πάφος όμως και η περιοχή γύρω απ’ αυτήν αν είναι σήμερα ελεύθερη το οφείλει σε μεγάλο βαθμό σ’ αυτούς που η κρατική νοοτροπία και λογική θέλησε να σβηστούν από της ιστορία της εποχής εκείνης. Επίσης κανείς δημοσιογράφος δεν ανέδειξε το θέμα αυτό για να γνωρίσει ο κόσμος την προσφορά του Πλωτάρχη Χανδρινού και του πληρώματος του. Μια προσφορά που δεν διδάσκεται ούτε στα βιβλία της ιστορίας των σχολείων όπως λογικά θα έπρεπε. Δεν «πουλάνε» τέτοια θέματα ίσως μας πουν κάποιοι και δεν πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία για να διατηρηθεί ενταφιασμένη η εθνική και πατριωτική συνείδηση. Πρέπει να γίνει βίωμα ιδιαίτερα στη νέα γενιά ότι η ελευθερία είναι πολύ φθηνή άρα και εύκολα εξαγοράσιμη. Δεν απαιτεί αγάπη για την πατρίδα, ηρωισμό και περιφρόνηση του θανάτου όταν αγωνιζόμαστε υπέρ πίστεως και υπέρ πατρίδος.

Αντίθετα η Κυπριακή Δημοκρατία τίμησε τους Ήρωες του Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ» δίνοντας σε πλατεία και δρόμο της Πάφου την  επωνυμία «ΑΡΜΑΤΑΓΩΓΟ ΛΕΣΒΟΣ L-172-ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ-ΕΛΔΥΚ» και οδός «ΟΔΟΣ ΑΝΤΙΝΑΥΑΡΧΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΧΑΝΔΡΙΝΟΥ» αντίστοιχα. Η νέα δημοτική αρχή του Δήμου Σπάρτης που θα προκύψει από τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές ας εξετάσει τη δυνατότητα να τιμηθεί η προσφορά του Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ»  με μια αντίστοιχη ενέργεια.

Η ελευθερία της Πάφου που εξασφαλίστηκε με τη συνεισφορά του Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ» καθίσταται σήμερα ακόμη πιο σημαντική για ένα παραπάνω λόγο. Η προσπάθεια εξόρυξης του ορυκτού πλούτου στον υποθαλάσσιο χώρο της νοτιοδυτικής Κύπρου δεν θα ήταν εφικτή αν η Πάφος δεν ήταν ελεύθερη.

Όσο κι αν κάποιοι θέλησαν να γίνουν νεκροθάφτες της σύγχρονης ιστορίας του Πολεμικού Ναυτικού εξαφανίζοντας με κάθε τρόπο την προσφορά και τα αποδεικτικά στοιχεία της δράσης του Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ», του κυβερνήτη Ελευθερίου Χανδρινού και του πληρώματος του δεν θα τα καταφέρουν. Διότι η αλήθεια είναι σαν το διαμάντι. Όση λάσπη και να ρίξει κάποιος επάνω της, η αλήθεια ως διαμάντι θα λάμπει πάντοτε και θα δείχνει το δρόμο της αρετής, της ανδρείας, της προσφοράς και της θυσίας στις επόμενες γενεές.

Θεοφάνης Λάζαρης

Πηγή: ΟΙ ΕΝΟΧΟΙ, δια χειρός Νικολάου Αργυροπούλου του Φωτίου, βετεράνου του Πολέμου της Κύπρου το 1974. Εκδόσεις περιοδικού «ΕΝΔΟΧΩΡΑ».