Σάββατο, 21 Δεκεμβρίου 2024
«Μην στεναχωριέστε κύριε Κυβερνήτα. Καλά είμαι. Τι είναι ένα χέρι για την Πατρίδα; Τίποτα!»
Κατά τη διάρκεια
του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου πολλές ήταν οι σελίδες δόξας που γράφτηκαν από τις
Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Μια απ’ αυτές γράφτηκε από το πλήρωμα του
αντιτορπιλικού «Αδρίας». Καθελκύστηκε ως HMS Border (L67) την 3η Φεβρουαρίου
1942. Η έναρξη ναυπήγησης έγινε την 1η Μαίου 1941 στα ναυπηγεία Swan Punter
& Wigham Richardson Ltd, Wallsend-on-Tyne. Την 20η Ιουλίου 1942 παραλήφθηκε απ’ τον αντιπλοίαρχο Ιωάννη
Τούμπα στο Νιούκαστλ της Αγγλίας. Την 26η Αυγούστου 1942 με τη συμπλήρωση της
εκπαίδευσης κι ενώ έπλεε κάτω από ομίχλη μόνο με την αριστερή μηχανή σε
λειτουργία προσάραξε στην περιοχή Σκάπα Φλόου. Χρειάστηκαν τέσσερις μήνες για
επισκευές. Στις 27/01/1943
πιθανότατα, βύθισε το γερμανικό υποβρύχιο U-553 κοντά στην περιοχή του
ακρωτηρίου Φινίστερο. Στις 20 προς 21 Ιουλίου 1943 σε συνεργασία με το HMS
Quantock (L58) αντιμετώπισε επιτυχώς 3
τορπιλακάτους κατά τη διάρκεια νυκτερινής συμπλοκής βυθίζοντας 2 απ’ αυτές.
Στις 20 Σεπτεμβρίου 1943 μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας ο Ιταλικός Στόλος του
Τάραντα έπλευσε στη Μάλτα και παραδόθηκε σε συμμαχική Μοίρα 4 πλοίων. Ένα απ’
αυτά ήταν ο «Αδρίας». Την νύχτα της
22ας Οκτωβρίου 1943 το αντιτορπιλικό «Αδρίας Ι» διατάχθηκε να πλεύσει από Κω
προς Κάλυμνο επιχειρώντας αντιπερισπασμό και παραπλάνηση εναντίον εχθρικών
μονάδων επιφανείας. Στις 21:36 τρομερή έκρηξη συγκλόνισε το πλοίο. Βρισκόταν
κοντά στην Κάλυμνο με το βρετανικό Α/Τ
HMS Hurworth και προσέκρουσε σε νάρκη κι απ΄ την έκρηξη αποκόπηκε η
πλώρη του. Το Hurworth στην προσπάθεια του να πλεύσει προς βοήθεια
του «Αδρία», προσέκρουσε επίσης σε νάρκη και βυθίστηκε, παρασύροντας στο βυθό
143 άνδρες. Ο «Αδρίας» παρά τις ζημιές κατόρθωσε κι έφθασε στην κοντινή
τουρκική ακτή της Μύνδου (σημερινό Γκιουμουσλούκ). Οι απώλειες ήταν 21 νεκροί
και 30 τραυματίες. Ο κυβερνήτης
Αντιπλοίαρχος Ιωάννης Τούμπας, ο οποίος βρισκόταν στη γέφυρα εκτινάχθηκε ψηλά
και ξανάπεσε βαρύς πάνω σ’ αυτό, ενώ επάνω του έπεφταν διάφορα συντρίμμια. Αν
και τραυματισμένος δεν έχασε τις αισθήσεις του. Γύρω του εικόνα χαλασμού. Ο
«Αδρίας» πήρε αμέσως κλίση 10-20 μοίρες προς τα δεξιά. Ολόκληρο το πρωραίο
τμήμα του είχε αποκολληθεί και στο πλοίο είχε ξεσπάσει πυρκαγιά από
βραχυκύκλωμα. Νεκροί, τραυματίες και καμένα μέλη του πληρώματος ήταν διάσπαρτα
παντού. Επειδή όμως η κλίση του πλοίου γινόταν όλο και μεγαλύτερη, ο Κυβερνήτης
αποφάσισε να πλεύσει το γρηγορότερο στις εγγύτερες τουρκικές ακτές, στον όρμο
Γκιουμουσλούκ. Στην διάρκεια
του πλου, ο γιατρός του «Αδρία» Ανθυποπλοίαρχος Καποδίστριας, επίδενε τα τραύματα
των τραυματιών υπό πρωτόγονες συνθήκες. Παράδειγμα θάρρους κι αυτοθυσίας που
διερμηνεύει την ψυχολογία ολόκληρου του πληρώματος ήταν η περίπτωση του δίοπος
μηχανικού Παπαφραντζέσκου ο οποίος είχε τραυματιστεί σοβαρά στο αριστερό του
χέρι κι ο γιατρός ήταν υποχρεωμένος να το κόψει κάτω απ’ τον αγκώνα, χωρίς
αναισθητικό. Όταν ο τραυματίας Παπαφραντζέσκος αντιλήφθηκε τον κυβερνήτη, να
εισέρχεται στο χώρο της χειρουργικής επέμβασης γυρνάει και λέει στον κυβερνήτη
του, για να του δώσει θάρρος: «Μην στεναχωριέστε κύριε Κυβερνήτα. Καλά είμαι. Τι είναι ένα
χέρι για την Πατρίδα; Τίποτα!». Μετά από ημέρες
επισκευών στις 21:00 της 1ης Δεκεμβρίου
1943 ο «Αδρίας» ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής πλέοντας με την πρύμνη του.
Στις 14:08 της 6ης Δεκεμβρίου 1943, ανήμερα του Αγίου Νικολάου, προστάτη των
ναυτικών μας, το εναπομείναν τμήμα του θρυλικού «Αδρία» εισέρχεται περήφανα στο
λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Μοναδική υπήρξε
η υποδοχή από τα συμμαχικά πλοία που ναυλοχούσαν στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.
Χίλια καπέλα σηκώνονται στον αέρα, ενώ από χίλια στόματα υψώνεται στον ουρανό
το επιφώνημα «Ούρρα, Ούρρα, Ούρρα». Ο Βρετανός
Ναύαρχος της Ανατολικής Μεσογείου εξέπεμψε ακολούθως το παρακάτω σήμα προς το
πλήρωμα του «Αδρία»: «Επιθυμώ να εκφράσω εκ μέρους του Βρετανικού Βασιλικού
Ναυτικού το θαυμασμό μας προς τους Έλληνες αξιωματικούς και ναύτες. Οι πράξεις
τους ήταν σύμφωνες με τις ανώτερες παραδόσεις του Ναυτικού και θα διατηρηθούν
για πάρα πολύ καιρό στη μνήμη μας», A. V.
WILLIS Αντιναύαρχος. Η επισκευή του
«Αδρίας» δεν πραγματοποιήθηκε λόγω λήξεως του πολέμου στην περιοχή της
Μεσογείου. Το 1945 επιστράφηκε στην Αγγλία όπου πουλήθηκε για παλιοσίδερα. Το
2004 εντοπίσθηκαν πολλά από τα πλοία που βυθίστηκαν στις ηρωικές επιχειρήσεις
της Δωδεκανήσου. Μαζί μ’ αυτά εντοπίσθηκε και η βυθισμένη πλώρη του «Αδρία» κοντά στο ναυάγιο του HURWORTH.
Εκεί δυστυχώς βρίσκεται ακόμη και σήμερα! Πηγή: enromiosini.gr Θεοφάνης Λάζαρης