Μονοπάτια της Ιστορίας: «Η Προσάρτηση του Δέλτα του Έβρου στην Ελλάδα», από τον Θεοφάνη Λάζαρη

Η εξιστόρηση των γεγονότων γίνεται από τον Επίτιμο  Αρχηγό ΓΕΣ Κωνσταντίνο Ζιαζιά. Βρισκόμαστε στο έτος 1926.Το έτος αυτό  καθορίζονται τα ελληνοτουρκικά σύνορα έχοντας ως βάση τη Διεθνή Συνθήκη της Λωζάνης που διαμορφώθηκε το 1923. Στην τριμερή Επιτροπή Διαχάραξης Ελληνοτουρκικών Συνόρων που συγκροτήθηκε εκπρόσωπος της Ελλάδας ήταν ο ταγματάρχης πυροβολικού Εμμανουήλ Μινωτάκης, ο οποίος ήταν αδελφός του σπουδαίου ανθρώπου του θεάτρου Αλέξη Μινωτή. Στον ορισμό χάραξης των ελληνοτουρκικών συνόρων η βασική γραμμή συνόρων ήταν το μέσο του ποταμού Έβρου αλλά έπρεπε να διευθετηθούν κι άλλα ζητήματα, μεταξύ των οποίων ήταν και η προσάρτηση του Δέλτα του Έβρου στην Ελλάδα ή την Τουρκία. Πρόκειται για έναν από τους σπουδαιότερους βιότοπους της Ευρώπης ενώ παράλληλα αποτελεί σημαντική πλουτοπαραγωγική περιοχή με έκταση 100.000 στρεμμάτων. Ο ποταμός Έβρος ανοίγει νότια των Φερρών και δημιουργεί διχάλα με τις δύο κύριες διακλαδώσεις του ν’ αγκαλιάζουν το «νησί» του Δέλτα.

Η τριμερής επιτροπή υπό τον Ολλανδό Συνταγματάρχη Μπάκερ καλούνταν ν’ αποφασίσει ποιος απ’ τους δύο βραχίονες του ποταμού (ανατολικός ή δυτικός) αποτελεί την κύρια κοίτη και να καθορίσει αυτήν ως μόνιμο σύνορο των δύο χωρών. Ο εκπρόσωπος της Τουρκίας στην Επιτροπή Χαιρουλάχ Μπέη, προσκόμισε στον Μπάκερ τίτλους ιδιοκτησίας Οθωμανών πολιτών, προκειμένου να καταχωρηθεί ως σύνορο ο δυτικός βραχίονας και να περάσει το «Γκιαούρ Αντά» (νησί των απίστων) όπως ονόμαζαν οι Τούρκοι το Δέλτα στην τουρκική κυριαρχία. Όπως αναφέρει σε ενημερωτικό φυλλάδιο ο πρώην αντιδήμαρχος Φερρών Νικόλαος Γκότσης ο οποίος γνωρίζει όσο λίγοι την ιστορία της περιοχής, ο Ταγματάρχης Μινωτάκης έκανε επισταμένη έρευνα στο Υποθηκοφυλακείο Κωνσταντινούπολης, όπου σε αντιπαραβολή των στοιχείων απέδειξε πως οι τουρκικοί τίτλοι ιδιοκτησίας ήταν πλαστοί! Στα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς ήταν και το γεγονός ότι η ποτάμια ναυσιπλοΐα  για την Ανδριανούπολη γινόταν απ’ τα αρχαία και βυζαντινά χρόνια μέσω του ανατολικού βραχίονα και του λιμανιού του Αίνου.

Ο Συνταγματάρχης Μπάκερ μελέτησε τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών και αποφάσισε πως ο κύριος ρους του Έβρου είναι ο ανατολικός βραχίονας κι έτσι το Δέλτα των 100.000 στρεμμάτων κατοχυρώθηκε στην Ελλάδα. Στις 3 Νοεμβρίου του 1926 υπογράφηκαν τα πρωτόκολλα και τα συμπεράσματα της Επιτροπής. Μετά την ολοκλήρωση του έργου του στην Επιτροπή Διαχάραξης Ελληνοτουρκικών Συνόρων, ο Εμμανουήλ Μινωτάκης ανέλαβε θέση διευθυντή του 2ου Γραφείου του τότε Γενικού Επιτελείου Αεροναυτιλίας και το 1931 προήχθη στο βαθμό του Αντισυνταγματάρχη. Το φθινόπωρο του 1935 συμμετείχε στην Κεντρική Επιτροπή Οχύρωσης (ΚΕΟ) της παραμεθορίου βόρειας ζώνης της χώρας που επέβλεπε την κατασκευή των οχυρών της Γραμμής Μεταξά (βλέπε μονοπάτια της ιστορίας, η  κατασκευή των οχυρών). Το ίδιο χρονικό διάστημα ο αδελφός του Αλέξης Μινωτής ανεβαίνει στην Αθήνα εγκαταλείποντας το επάγγελμα του τραπεζικού υπαλλήλου στα Χανιά (προς μεγάλη απογοήτευση του πατέρα του) θέλοντας να υπηρετήσει το χώρο του θεάτρου. Καταφέρνει να ενταχθεί στο θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη και το ταλέντο του δεν άργησε να λάμψει προμηνύοντας μια μεγάλη καριέρα.

Ο Εμμανουήλ Μινωτάκης με Βασιλικό Διάταγμα του 1939 αποστρατεύθηκε για λόγους υγείας καθ’ ότι προσβλήθηκε από φυματίωση. Εισήχθη για θεραπεία στο Σανατόριο της Πάρνηθας και πέθανε στις 14/06/1940, σε ηλικία μόλις 42 ετών. Αναπαύεται στη γενέθλια γη στον οικογενειακό τάφο της οικογένειας Μινωτάκη, στο Ιερό Κοιμητήριο του Αγίου Λουκά Χανίων.

Γεννημένος το 1898 στα Χανιά ήταν γιος του εμπόρου Στυλιανού Μινωτάκη και όπως προαναφέρθηκε αδελφός του σπουδαίου ηθοποιού και σκηνοθέτη Αλέξη Μινωτή. Έφυγε για την Αθήνα πριν την ενηλικίωση του, για να εισέλθει μετά από επιτυχείς εξετάσεις στη Σχολή Ευελπίδων σε ηλικία 16 ετών. Το 1925 διοριζόταν εκπρόσωπος της Ελλάδος στην Επιτροπή για την οριοθέτηση των ελληνοτουρκικών συνόρων κατ’ εφαρμογή του Άρθρου 5 της Διεθνούς Συνθήκης της Λωζάνης που είχε υπογραφεί τον Ιούλιο του 1923.

Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την προσφορά του στην πατρίδα οι Ένοπλες Δυνάμεις κάθε Σεπτέμβριο διεξάγουν στο Δέλτα του Έβρου την Τακτική Άσκηση Μετά Στρατευμάτων (ΤΑΜΣ) «Εμμανουήλ Μινωτάκης» στα πλαίσια της μεγάλης κλίμακας διακλαδικής άσκησης «Παρμενίων» με συμμετοχή εκτός του στρατού και των ψαράδων Εθνοφυλάκων του Δέλτα οι οποίοι εκπαιδεύονται στην αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών.

Η τοπική κοινωνία για να τιμήσει τον Εμμανουήλ Μινωτάκη  για την προσφορά του προς την πατρίδα, το 1927 αποφάσισε την ονοματοδοσία της τότε οδού Συντριβανιού - Τουρκικού Στρατώνα σε οδό Ταγματάρχη Εμμανουήλ Μινωτάκη και το 2018, προέβη σε ονοματοδοσία  δρόμου των Φερρών με το όνομα «Ταγματάρχης Εμμανουήλ Μινωτάκης». 

Πηγή: lawandorder.gr, Λεωνίδας Σ. Μπλαβέρης