«Ιδιωτικά Πανεπιστήμια με τα δύο τους χεριά στις δημόσιες τσέπες» από τον Παναγιώτη Κουμουνδούρο

Η ελληνική κυβέρνηση ανοίγει λοιπόν τις πόρτες της ανώτατης εκπαίδευσης στον ιδιωτικό τομέα. Στις ΗΠΑ όλο και ποιο πολλοί συνειδητοποιούν ότι «δεν υπάρχει κανένα ιδιωτικό Πανεπιστήμιο»… όλα απομυζούν άμεσα ή έμμεσα τους Αμερικανούς φορολογούμενους

Στην Πολιτεία του Νιου Τζέρσεϊ χρειάζεσαι μόλις 15 λεπτά για να πας με το αυτοκίνητο από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, στο College of New Jersey. Το πρώτο είναι ιδιωτικό Πανεπιστήμιο και το δεύτερο δημόσιο. Πριν από μερικά χρόνια ο Ρίτσαρντ Βέντερ, καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας με ειδίκευση στην ανώτατη εκπαίδευση, εξηγούσε ότι  το ιδιωτικό Πρίνστον λαμβάνει τουλάχιστον δέκα φορές περισσότερα χρήματα από κρατικά ταμεία σε σχέση με το δημόσιο Κολέγιο του Νιου Τζέρσεϊ.

Τα κτίρια των ιδιωτικών Πανεπιστημίων «κατασκευάζονται δωρεάν από το Θεό», έγραφε ο Βέντερ σε ανάλυσή του στο περιοδικό Forbes, με τίτλο «Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα πραγματικά ιδιωτικό Πανεπιστήμιο», ο Βέντερ απαριθμούσε όλους τους τρόπους με τους οποίους οι Αμερικανοί φορολογούμενοι επιδοτούν την ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση. Ομοσπονδιακά δάνεια σε φοιτητές (τα οποία προκαλούν αστρονομικές αυξήσεις στα δίδακτρα των ιδιωτικών Πανεπιστημίων), διάφορων ειδών κρατικά επιδόματα και φοροαπαλλαγές για τα δίδακτρα, απαλλαγές από τον φόρο για δωρεές προς τα σχολεία και σχεδόν ολοκληρωτική φοροασυλία των Πανεπιστημίων από φόρους ακίνητης περιουσίας. Αρκεί να  κοιτάξει κανείς  τις δηλώσεις τους στην εφορία.  Ο κύριος Βέντερ δεν πραγματοποιεί την κριτική του από αριστερή σκοπιά για να καυτηριάσει τη διαρκή αιμορραγία των δημόσιων ταμείων προς τους ιδιώτες και τη συνεχή αναδιανομή του πλούτου από τους φτωχότερους φορολογούμενους προς τα εύπορα στρώματα που μπορούν να στείλουν τα παιδιά τους στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Ο κύριος Βέντερ είναι libertarian, δηλαδή «ακραιφνής νεοφιλελεύθερος», και θεωρεί ντροπή για τον ιδιωτικό τομέα να λαμβάνει χρήματα από το κράτος. Παρ’ όλα αυτά, οι έρευνές του ρίχνουν φως στα ακραία κρατικοδίαιτα χαρακτηριστικά των αμερικανικών ιδιωτικών Πανεπιστημίων.

Δεν αναφερθήκαμε  στις επιδοτήσεις ερευνητικών προγραμμάτων με τις οποίες τα κεφάλαια από δημόσια ταμεία προωθούνται σε Πανεπιστήμια, ενώ τα αποτελέσματα των ερευνών προσφέρονται συνήθως σαν «δώρα» προς ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες διαφορετικά θα έπρεπε να δαπανούν δισεκατομμύρια δολάρια σε προγράμματα Ερευνας και Ανάπτυξης. Μόνο το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (NIH) προσφέρει 30 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο σε Πανεπιστήμια για βασική βιοϊατρική έρευνα και ακολουθούν φορείς όπως το Εθνικό Ιδρυμα Επιστημών (NSF), το υπουργείο Ενέργειας και το Πεντάγωνο.

Το 2020 οι αμερικανικές Πολιτείες προσέφεραν εκτός   όμως από τη χρηματοδότηση για την  έρευνα,  άμεση οικονομική βοήθεια (πέραν δηλαδή από τις φοροαπαλλαγές) 2,68 δισ. δολαρίων σε ιδιωτικά κολέγια, ποσό που αντιστοιχεί σε 563 δολάρια για κάθε φοιτητή στις ΗΠΑ (άλλοι ερευνητές με διαφορετικούς υπολογισμούς ανεβάζουν το ποσό στα τέσσερα δισεκατομμύρια τον χρόνο). Στην Πενσιλβάνια, τα χρήματα αυτά αντιστοιχούν στο 8,9 του συνολικού προϋπολογισμού της Πολιτείας, δηλαδή για κάθε δέκα δολάρια που μπορεί να δαπανήσει για κοινωνικές ανάγκες σχεδόν το ένα πηγαίνει σε ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια όχι μόνο αδειάζουν ξαδιάντροπα τα δημόσια ταμεία αλλά ξεσηκώνονται όταν υποψιάζονται ότι μπορεί να χάσουν ένα κομμάτι της κρατικής πίτας προς όφελος των δημοσίων Πανεπιστημίων. Το 2017, παραδείγματος χάριν, αντέδρασαν με οργή όταν πληροφορήθηκαν ότι ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Αντριου Κουόμο, σκεφτόταν να προσφέρει δωρεάν φοίτηση σε παιδιά φτωχών οικογενειών, με την προϋπόθεση ότι θα επέλεγαν δημόσια Πανεπιστήμια και Κολέγια. «Και γιατί μόνο στα δημόσια;» ήταν το ερώτημα  του ιδιωτικού τομέα που είδε άλλη μια χρυσή ευκαιρία κερδοφορίας σε βάρος των φορολογούμενων.

Η σχετική πρακτική δεν αφορά βέβαια μόνο την ανώτατη εκπαίδευση, αλλά επεκτείνεται εδώ και δεκαετίες και στα σχολεία. Ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας Ρεπουμπλικανοί πολιτικοί σε τουλάχιστον 42 Πολιτείες εκμεταλλεύτηκαν το κλείσιμο δημοσίων σχολείων για να προωθήσουν νομοσχέδια που προέβλεπαν τρομακτική αύξηση των δημόσιων κονδυλίων προς ιδιωτικά σχολεία.

Η σχετική πρακτική ξεκίνησε πριν από περίπου τρεις δεκαετίες σε Πολιτείες όπως αυτή του Ουισκόνσιν, που προσέφεραν δημόσια χρήματα σε φτωχές οικογένειες για να στείλουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία. Η συγκεκριμένη ρύθμιση λειτούργησε ουσιαστικά σαν κερκόπορτα, με αποτέλεσμα σήμερα τα χρήματα σε αρκετές Πολιτείες να προσφέρονται ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση μιας οικογένειας – ένας πλούσιος δηλαδή μπορεί να επιδοτείται από την Πολιτεία για να στέλνει το παιδί του δωρεάν σε ιδιωτικό σχολείο, πάντα σε βάρος των φορολογούμενων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, όπως στο Τέξας, τα σχετικά κεφάλαια δίνονται για να εξυπηρετηθεί μια αντιδραστική πολιτική ατζέντα: οι γονείς λαμβάνουν χρήματα για να μπορούν να αποφεύγουν το «φιλελεύθερο» διδακτικό πρόγραμμα των δημόσιων σχολείων και να έχουν την «ελευθερία» να στείλουν στα παιδιά τους σε αντιδραστικά ιδιωτικά ιδρύματα. Εάν, παραδείγματος χάριν, διαφωνούν με τη θεωρία του Δαρβίνου για την εξέλιξη των ειδών μπορούν να λάβουν χρήματα για να επιλέξουν ένα ιδιωτικό θρησκευτικό σχολείο. Η μητρόπολη δηλαδή του δυτικού καπιταλισμού-υπάρχει και ο ανατολικός καπιταλισμός- επιχορηγεί τους δικούς της χριστιανικούς «μεντρεσέδες», στέλνοντας τον λογαριασμό στους φορολογούμενους πολίτες.

Μην είμαστε λοιπόν αφελείς και καταπίνουμε αμάσητα τα «ευφυολογήματα» και τις πομπώδεις διατυπώσεις Υπουργού Παιδείας και Πρωθυπουργού. Από την πρώτη κιόλας ημέρα στην κυβέρνηση ο Μητσοτάκης και η ΝΔ ξεδιπλώνουν το πρόγραμμα τους για την Δημοσιά Παιδεία.

Εργαλεία τους η απαξίωση και η χειραγώγηση της εκπαιδευτικής κοινότητας, κατηγοριοποίηση των Σχολείων και των ΑΕΙ. Πανεπιστήμια άντρα «ανομίας» δάσκαλοι και καθηγητές «τεμπέληδες», δεν γίνετε μάθημα στα σχολεία και άλλα πολλά.

Σωτηρία λοιπόν υπάρχει ο ιδιωτικός τομές στηρίγματά   του το τραπεζικό κεφάλαιο και ο κρατικός προϋπολογισμός.  

Ποιος άραγε σχεδιάζει και εφαρμόζει την εκπαιδευτική πολιτική μέσω του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, νομοθετεί και μετατρέπει την παραγωγή γνώσης και αγωγής σε δράσεις και δραστηριότητες σε πολλές περιπτώσεις αντιδραστικές και αντιεπιστημονικές; Ας αξιολογήσουμε πρώτα αυτούς για όλα τα τερατουργήματα και τους αλλεπάλληλους «βιασμούς» της Δημόσιας Παιδείας, ας αφήσουμε στην άκρη την παραπλάνηση του πολίτη και τα κρυφοχαμόγελα ότι εξυπηρετήσαμε όσα μας έδωσαν στο φάκελο αυτοί που με τόσο πάθος τους στηρίζουν.  

Παναγιώτης Κουμουνδούρος
Εκπαιδευτικός
Συντονιστής ΝΕ Λακωνίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ