«Τα τελευταία χρόνια ζούμε μία ισοπέδωση στο χώρο του βιβλίου»

Έτσι λοιπόν η απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού της χώρας μας να σβήσει από τον αθηναϊκό χάρτη σημαντικά πολιτιστικά τοπόσημα της πόλης, όπως το καφέ που λειτουργεί μέσα στο μεγαλύτερο μουσείο της χώρας, στο Εθνικό Αρχαιολογικό, και έξω από αυτό -Κήπος του Μουσείου-, έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις. 

Όχι μόνο στους ανθρώπους του βιβλίου, καθώς στον Κήπο του Μουσείου εδώ και περίπου 2 χρόνια (σχεδόν) κάθε βράδυ αφιερωνόταν σε μία παρουσίαση-εκδήλωση βιβλίου, αλλά και στους ανθρώπους του κέντρου που βλέπουν σιγά-σιγά κουκίδες πολιτισμού να εξαφανίζονται από τον χάρτη. 

Ωστόσο το υπουργείο Πολιτισμού, για ακόμα μια φορά, δεν φαίνεται να πτοείται και επιμένει στο σπορ των «εξώσεων», στο οποίο επιδίδεται τους τελευταίους μήνες.

Γιατί έκλεισε το συγκεκριμένο καφέ; Μετά από προκήρυξη διαγωνισμό που διενήργησε ο Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ, πρώην ΤΑΠ) του Υπουργείου Πολιτισμού, τα 59 αναψυκτήρια και εστιατόρια των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων πέρασαν στη, εταιρεία «Γρηγόρης μικρογεύματα» και οι σημερινοί εκμισθωτές του χώρου αποβλήθηκαν. Λες και έχουμε λίγα ταχυφαγεία-καφέ στο κέντρο της πόλης και χρειαζόμασταν ακόμη ένα; 

«Άλλος ένας χώρος πολιτισμού παραδίδεται στο fast food» είναι το πνεύμα των όλο και περισσότερων αναρτήσεων στο Facebook, καθώς ο συγκεκριμένος χώρος προσέφερε στους Αθηναίους ανάσες πολιτισμού ενταγμένες στην καθημερινή ζωή. 

Το αξιοσημείωτο, αλλά και το πιο εξοργιστικό στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι όλο αυτό συνέβη σε μία μέρα χωρίς καμία προειδοποίηση, την ώρα που 35 εργαζόμενοι μένουν στον δρόμο. Βέβαια, για κάποιους αυτά είναι απλά νούμερα και ψιλά γράμματα… 

Με βάση λοιπόν το παραπάνω συμβάν επικοινωνήσαμε με τον άνθρωπο που γνωρίζει καλύτερα από όλους τι εστί βιβλίο, που μετράει στο ενεργητικό του χιλιάδες παρουσιάσεις, που πρόσφατα με δική του ευθύνη έλαβε χώρα στο Πεδίον του Άρεως, ένα από τα πιο επιτυχημένα φεστιβάλ βιβλίου, αλλά και εκδότη, κ. Βασίλη Χατζηϊακώβου.  

Ο Βασίλης Χατζηϊακώβου με μεγάλη ιστορία και προσφορά στο χώρο του βιβλίου είναι επί της ουσίας ο άνθρωπος που έκανε μόδα τις παρουσιάσεις βιβλίων, ήδη από το βιβλιοπωλείο Ιανός, ενώ όλοι έχουμε βρεθεί σε κάποιες από τις εκδηλώσεις που γίνονταν στο Polis Art Cafe στη Στοά του Βιβλίου επί 7 χρόνια, μέχρι το 2020, που έκλεισε για να γίνει ολόκληρη η Στοά Food Hall και ο χώρος ποτέ δεν ξαναλειτούργησε. Στη συνέχεια ανέλαβε το cafe στον Κήπο του Μουσείου και συνολικά όλα αυτά τα χρόνια έχει διοργανώσει έναν αριθμό ρεκόρ κοντά στις 10.000 εκδηλώσεις. 

Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Χατζηϊακώβου στο topontiki.gr

Αρχικά πείτε μας, πότε μάθατε για το συγκεκριμένο συμβάν και ποια ήταν η πρώτη αντίδρασή σας; 

«Αμέσως μετά την πανδημία και ενώ είχαμε κλείσει τη μεγαλειώδη επταετή παρουσία μας στο Polis Art Cafe στο Μέγαρο του Αρσακείου και τη Στοά Βιβλίου, ήταν ευτυχής η συγκυρία και παράλληλα μία ευλογία να συνεχίσουμε τη δραστηριότητά μας για την προβολή της δημιουργίας και των δημιουργών στον Κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου που είναι ο μεγαλύτερος και εύκολα προσβάσιμος χώρος αναψυχής στο κέντρο της Αθήνας. Τον Μάρτιο πληροφορηθήκαμε ότι με διαγωνισμό που διενήργησε το Υπουργείο Πολιτισμού τα κυλικεία και τα αναψυκτήρια των αρχαιολογικών χώρων όπως και τα μεγάλα καφέ των Μουσείων παραχωρήθηκαν στην αλυσίδα «Γρηγόρης μικρογεύματα». Ο συνεργάτης μου και ιδιοκτήτης του χώρου είχε συνεχείς διαβεβαιώσεις ότι θα συνεχίσουμε απρόσκοπτα τη δραστηριότητά μας για τουλάχιστον 1,5 χρόνο μέχρι να μπουν οι μπουλντόζες που θα κάνουν τα έργα στο προαύλιο χώρο του Μουσείου. Αυτός ήταν ο λόγος που βρεθήκαμε εξαπίνης, καθώς δεν λάβαμε καμία προειδοποίηση και βρεθήκαμε σε μία δυσάρεστη για εμάς και τους εργαζόμενους κατάσταση». 

Σας θλίβει που ένας άνθρωπος σαν κι εσάς που είστε τόσα χρόνια στον χώρο του βιβλίου βλέπετε σιγά σιγά να σβήνουν από τον χάρτη μέρη που είχαν ταυτιστεί με τον πολιτισμό; 

«Ο πολιτισμός έχει ταυτιστεί με τοπόσημα τα οποία έχουν συνδυαστεί με την ιστορία του βιβλίου. Αυτά είναι που χάνονται και μείναμε λίγα πρόσωπα να προσπαθούμε δίνοντας κυριολεκτικά μάχες να τα κρατήσουμε και να αναβιώσουμε αυτή τη σπουδαία ιστορία. Ειδικά η Αθήνα έχει ανάγκη από το να κρατηθούν ή να δημιουργηθούν τέτοιοι χώροι. Και αυτό εκτός από την ανάγκη της κοινωνίας των κατοίκων και των δημιουργών μπορεί και πρέπει να είναι κομμάτι της «πολυδιαφημισμένης» και «χωρίς περιεχόμενο» ανάπτυξης. Επειδή για πολλά χρόνια προσπαθώ να δημιουργήσω έναν χώρο που θα φιλοξενεί τους δημιουργούς και τη δημιουργία, και η δημιουργία είναι από το βιβλίο μέχρι πολλά αγαθά και προϊόντα, αλλά και το ευ ζην και να αναδεικνύει την ιστορία χώρων που συνδυάστηκαν με τα προαναφερθέντα, πάντα δεν έβρισκα τη στήριξη που θα έπρεπε και σε πολλές περιπτώσεις υπήρχε ένα τείχος που μας εμπόδιζε να κάνουμε πράξη το όραμά μας».

Γιατί τώρα συνέβη κάτι τέτοιο; Νιώθετε ότι ο χώρος του βιβλίου δεν έχει τη στήριξη που θα έπρεπε τα τελευταία χρόνια; 

«Ζώντας και δημιουργώντας στο κέντρο της Αθήνας, τα τελευταία 40 χρόνια, ένα πράγμα έχω καταλάβει πολύ καλά, ότι έννοιες όπως ΠΑΙΔΕΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, δεν έχουν καμία σχέση με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται από τα αρμόδια Υπουργεία διαχρονικά. Τι εννοώ με αυτό; Εννοώ ότι δεν υπάρχει ευρύτητα πνεύματος, δράσεων και στήριξης σε διαφορετικές μορφές έκφρασης και πολιτισμού σε χώρους όπως είναι το βιβλίο. Μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι οι Έλληνες εκδότες των οποίων κάποτε υπήρξα πρόεδρος, έχουν να επιδείξουν σπουδαία επιτεύγματα. Μπορώ να πω ότι υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι έχουν δημιουργήσει βιβλιοπωλεία και χώρους έκφρασης με αξιοζήλευτο τρόπο και έργο. Τα τελευταία χρόνια όμως ζούμε μία ισοπέδωση στο χώρο του βιβλίου και του πολιτισμού και εκεί είναι που πρέπει τα Υπουργεία να αποδείξουν ποιος είναι ο ρόλος τους, χωρίς να δημιουργούν προσκόμματα και αρνητικές καταστάσεις όπως αυτή που βίωσα, σταματώντας τη δική μου δραστηριότητα που ήταν επωφελής για όλους, λόγω της ιστορίας μου και της προσφοράς στον χώρο του βιβλίου και του πολιτισμού». 

Πείτε μας δύο λόγια για την τεράστια επιτυχία που σημείωσε η έκθεση του βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως στην οποία ήσασταν επικεφαλής; 

«Αυτή τη φορά ο Σύνδεσμος Εκδοτών αποφάσισε να ξαναγυρίσουμε στο «σπίτι μας» και το Φεστιβάλ να πραγματοποιηθεί μετά από πολλά χρόνια στο Πεδίον του Άρεως που είναι συνδυασμένο με τη χρυσή εποχή των εκθέσεων που έχει συνδυαστεί με το πρόσωπό μου (1990-2002). Το βιβλιόφιλο κοινό που μεγάλο μέρος του κατοικεί στις γύρω περιοχές, αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή την προσπάθειά μας και πλέον μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι όντως η έκθεση δεν ήταν απλά επιτυχής, αλλά κάποιοι εκδότες, συγγραφείς, άνθρωποι που συμμετείχαν στις δράσεις και αναγνώστες, μιλούν για τον θρίαμβο του ποιοτικού βιβλίου. Όλο αυτό μου έδωσε πολύ μεγάλη χαρά γιατί ξαναέζησα και εγώ καταστάσεις που μου θύμισαν παλιές ωραίες εποχές που ο χώρος του βιβλίου ήταν πολύ διαφορετικός σε σχέση με το σήμερα». 

Πρόσφατα σας βράβευσαν στην Πάτρα για την προσφορά σας στον χώρο των Γραμμάτων και του Πολιτισμού, ένα βραβείο που πέρυσι δόθηκε στον Τίτο Πατρίκιο. Πώς νιώθετε μετά από αυτή την επιβράβευση; 

«Το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας είναι ένας πολύ σημαντικός θεσμός, καθώς με τους ανθρώπους του, τους οποίους και υπερευχαριστώ, νιώθω ότι συμπορεύομαι. Για μένα όλο αυτό ήταν μία ουσιαστική δικαίωση που με συγκίνησε αφάνταστα, γιατί αυτή η διάκριση επούλωσε τραύματα, ατυχείς στιγμές και καταστροφικές καταστάσεις που έζησα στον χώρο του βιβλίου μέχρι σήμερα. Η συγκεκριμένη βράβευση, αλλά και το κλείσιμο του Cafe στον Κήπο του Μουσείου με πεισμώνουν και μου δίνουν δύναμη, φέρνουν ανθρώπους που δεν το φανταζόμουν πιο κοντά μου, για να πραγματοποιήσω τα όνειρά μου και το όραμά μου για τον Πολιτισμό του τόπου μας!».

topontiki.gr