«Τρόποι Εικαστικής Υπάρξεως» από τον Γεώργιο Κόρδη

Άλλοι, ακολουθώντας τα ιδεώδη της Δυτικής Αναγεννήσεως και του Ρομαντισμού, διαλέγουν να ταυτιστούν με το θέμα τους προκειμένου να εκφράσουν την ουσία του, άλλοι όμως διαλέγουν να κινηθούν τροπικά απέναντί στο θέμα τους.

Να, όπως κάνουν οι καλλιτέχνες της λεγόμενης «βυζαντινής» παραδόσεως την ύπαρξιν της οποίας δυστυχώς δεν παραδέχονται πολλοί των συγχρόνων καλλιτεχνών συχνά επειδή δεν την γνωρίζουν.

Σε αυτόν, τον «βυζαντινό» τρόπο εικαστικής υπάρξεως ο καλλιτέχνης εκκινεί από άλλη βάση. Δέχεται εξαρχής πως δεν υπάρχει περίπτωση να πλησιάσεις και να εκφράσεις-περιγράψεις την ουσία του εικονιζομένου. Άμα ζωγραφίζεις ένα ψάρι δεν γίνεται, είναι μάταιο να θέλεις να αποδώσεις με ζωγραφικά μέσα την φύση του ιχθύος σε βαθμό που ο πίνακας σου να μυρίζει ψάρι. Ήδη με την πατερική εικονολογία του 8ου και 9ου αι. ( Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός, άγιος πατριάρχης Νικηφόρος, άγιος Θεόδωρος Στουδίτης)  έγινε σαφές πως ο εξεικονισμός δεν μπορεί να αναφέρεται στην φύση-ουσία. Αναφέρεται, αφορά μονάχα την υπόσταση και δη την εξωτερική μορφή της υποστάσεως. Άμα δηλαδή ζωγραφίζεις τον Πέτρο δεν προσπαθείς να ζωγραφίσεις τί είναι η ανθρώπινη φύση-κοινή εξάλλου σε όλους τους ανθρώπους- αλλά ζωγραφίζεις την εξωτερική μορφή του. Μονάχα αυτήν.

Ύστερα δέχεσαι, με πολύ ρεαλιστικό τρόπο, πως η ζωγραφική σου προσπάθεια δεν μπορεί να εξαντλήσει, δηλαδή να ορίσει με τρόπο τελειωτικό το θέμα. Αυτό που θα καταθέσεις είναι μια απόπειρα, ένα πλησίασμα και τίποτα περισσότερο. Δεν μπορεί να είναι ο ορισμός του πράγματος.

Έχεις επίσης γνώση και συνείδηση πως, ζωγραφίζοντας, λειτουργείς και δεν ιδιωτεύεις. Η ζωγραφική είναι πράξη δημόσια, αφορά τον δήμο, το κοινό, την κοινότητα και δεν είναι πράξη ιδιωτική αυτοέκφρασης και αυτοπεριγραφής. Αυτό σημαίνει πως είσαι δημιουργός, πρόσωπο που εργάζεσαι για τον δήμο και παράγεις εικόνες για να λειτουργεί ο δήμος.

Κι αφού  τα αποδέχεσαι όλα αυτά,  ποιείς το άριστον· αυτοκαταλύεσαι χάριν του θέματος σου προκειμένου να δώσεις χώρο σε αυτό να φανερωθεί και να λειτουργήσει. Έτσι δεν χρειάζεται να ταυτιστείς με το θέμα σου, ίσως μάλιστα να απαιτείται το αντίθετο. Χρειάζεται μάλλον να αποστασιοποιηθείς και να δεις τα πράγματα από τη μεριά της λειτουργίας τους ώστε να δημιουργήσεις μια νέα πραγματικότητα, ένα εικαστικό γεγονός που θα φανερώνει το όραμα των ιδανικών σχέσεων, θα εκφαίνει μια «παραδείσια» κατάσταση πραγμάτων όπου όλες οι συνιστώσες-στοιχεία του έργου δεν θα «φωνάζουν» επιδεικνύοντας τον εαυτό τους αλλά θα υπάρχουν σε σχέση με όλα και όλους σε μια ρυθμική αγωγή ενός συνεχούς γίγνεσθαι.

Σε αυτόν τον λεγόμενο «βυζαντινό» τρόπο έκφρασης που έρχεται από τα βάθη των ελληνικών αιώνων ο καλλιτέχνης είναι δημιουργός και όχι κήρυξ εαυτού.

Και να με συγχωρείτε κιόλας για τις «αιρετικές» σαββατιάτικες δοξασίες μου...

Γεώργιος Κόρδης, kordis.gr