Παρουσίαση του Βιβλίου «Ψίχουλα Ψυχών» του Μοναχού Αλεξίου Κοβιλιάτη του Ιερού Καθίσματος Δολών Μεσσηνιακής Μάνης

Τους παρευρισκόμενους καλωσόρισε εκ μέρους του Καθηγουμένου Γέροντος Γαβριήλ Κοβιλιάτη και της Αδελφότητας ο Ιερομόναχος π. Νεκτάριος Κοβιλιάτης, ο οποίος προχώρησε σε μια σύντομη αλλά μεστή και περιεκτική ανάπτυξη της αποστολικής περικοπής, καταλήγοντας σε ευχαριστίες σε όλους όσοι συνέβαλαν στην έκδοση του βιβλίου και στην προετοιμασία της όλης παρουσίασής του. Ακολούθησε σύντομος χαιρετισμός του μοναχού-συγγραφέα κι ευχαριστίες προς όλους για την αθρόα παρουσία τους.

Στο σημείο αυτό υπήρξε ένα συγκινητικό δρώμενο στο οποίο συμμετείχε η μικρή Έλενα, άτομο με ειδικές ανάγκες, η οποία ντυμένη με την αυθεντική παραδοσιακή φορεσιά των Μεταξάδων του Έβρου πήρε τη θέση της δίπλα στον αγαπημένο της Γέροντα Γαβριήλ με τον οποίο έχει αναπτύξει μια ζεστή μοναδική ανθρώπινη σχέση.

Την παρουσίαση του άρτι εκδοθέντος βιβλίου έκανε ο υποφαινόμενος που ανέφερε τα εξής:  

«Πολυσέβαστε Γέροντα Γαβριήλ, σεβαστοί Πατέρες, αγαπητοί Αδελφοί.

Επισκέφτηκα για πρώτη φορά το Ιερό Κάθισμα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού, την Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2019 ως επικεφαλής της προσκυνηματικής εκδρομής που έκανε ο Γορτυνιακός Σύνδεσμος Σπάρτης. Έκτοτε, ευκαίρως - ακαίρως, επισκέπτομαι το Ιερό Κάθισμα, μετά της συζύγου μου Φωτεινής, για να συμμετάσχουμε στη Θεία Λειτουργία, να αναβαπτιστούμε στην πνευματική σύναξη που ακολουθεί, να ανταλλάξουμε λόγια καρδιακά με τους Πατέρες.

Από την πρώτη στιγμή με «κέρδισαν» η χαμηλών τόνων αισθητική του κτιριακού συγκροτήματος και δη του Καθολικού, η ομορφιά του περιβάλλοντος χώρου, η ευρύτητα του πνεύματος που χαρακτηρίζει την Αδελφότητα, η πίστη στον Τριαδικό Θεό και στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, η φιλανθρωπία και η αληθής έμπρακτη αλληλεγγύη τους προς τον πονεμένο συνάνθρωπο, το φως της χαράς που αποπνέουν τα πάντα στο Ιερό Κάθισμα, η ανοιχτή αγκαλιά χωρίς προϋποθέσεις, φανατισμό και μισαλλοδοξία.

Τους κανόνες της Αδελφότητας θεμελίωσε με εμπνευσμένο τρόπο ο Γέρων Γαβριήλ Κοβιλιάτης, ο πνευματικός πατέρας των άλλων αδελφών, οι οποίοι ακολουθούν καθημερινά τα διδάγματα και τις προτροπές του, συμβάλλοντας ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί στο έργο της σωτηρίας που επιτελείται, συνειδητά και συστηματικά, στο μικρό μοναστήρι των Δολών.

Στην ομάδα των μοναχών που απαρτίζουν την Αδελφότητα συμμετέχει με πολύπλευρο και πολυποίκιλο τρόπο ο αδελφός Αλέξιος Κοβιλιάτης, του οποίου έχουμε την τιμή σήμερα να παρουσιάσουμε το πρώτο συγγραφικό του πόνημα που επιγράφεται «Ψίχουλα ψυχών». Ευρηματικός και περιεκτικός ο τίτλος «παίζει» με την ομοηχία των δύο λέξεων και τη διαφορετική τους ορθογραφία. Πανέμορφη και μεστή πνευματικού περιεχομένου και η φωτογραφία που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου, που δείχνει τη μορφή ενός μοναχού να «χάνεται» μέσα στο φως της Θεότητας.

Το βιβλίο μοιάζει με ένα παζλ που το συνθέτουν τα κείμενα του πατέρα Αλεξίου, τα οποία αναφέρονται σε προσωπικές βιωματικές καταστάσεις και γεγονότα, σε πονεμένα πρόσωπα που ζήτησαν καταφύγιο και παρηγοριά στο μοναστήρι των Δολών, ιδίως σε γυναικείες μορφές όπως είναι η θεία Αλεξάνδρα, η αρχόντισσα της Μάνης κυρία Ευανθία, η γλυκιά θεία Νίκη, η Σπυριδούλα που θύμιζε τη μαυρομαντιλού του Παπαδιαμάντη  και τόσες άλλες, που καταγράφονται και περιγράφονται με μοναδική γλαφυρότητα από την πένα του μοναχού Αλεξίου. Όλες οι καταγραφές συνοδεύονται από τις όμορφες φωτογραφίες του συγγραφέα.

Το πρώτο κείμενο του βιβλίου είναι οφειλόμενος φόρος αγάπης και τιμής στον  πνευματικό του πατέρα Γέροντα Γαβριήλ, τη φροντίδα του οποίου έχει αναλάβει αγόγγυστα, χωρίς να λογαριάζει κόπους και θυσίες, αφού από το Γέροντά του έμαθε να διακονεί κάθε άνθρωπο, πόσο δε μάλλον τον πνευματικό του πατέρα, ακόμα κι όταν η κούραση έχει καταβάλει όλο το σώμα του, γιατί στο πρόσωπο κάθε ανθρώπου βλέπει τον ίδιο το Χριστό! 

Το δεύτερο κατά σειράν κείμενο είναι αφιερωμένο στη βιολογική του μητέρα μια απλή γυναίκα του λαού, που έδωσε όλη τη ζωή της για να προσφέρει τα πάντα και προπάντων την αγάπη της στα εφτά παιδιά που της χάρισε ο Θεός. Με αφορμή μια επίσκεψή του στο πατρικό σπίτι στην Αλβανία ο πατήρ Αλέξιος περιγράφει με τρυφερότητα το πρωινό ξεκίνημα της μητέρας του που αρχίζει πάντα με το σταυρό της και την προσευχή της για όλη την οικογένεια. Και μετά η ιεροτελεστία του πρωινού καφέ. Γράφει: «Μετά από λίγο ανοίγει πάλι την κουρτίνα, και πιάνει από την κουπαστή  του παραθύρου το μαγικό της καλαθάκι. Εκεί που χωράνε όλα τα σύνεργα του καφέ: το γκαζάκι, το μπρίκι, τα σπίρτα για φωτιά, το μικρό κουταλάκι για το ανακάτεμα, η ζάχαρη, ο καφές και το φλιτζάνι της. Καθώς ψήνει τον καφέ της, η μυρωδιά έχει σπάσει τα ρουθούνια μου, μα δεν τολμώ να της ζητήσω και για μένα. Προτιμώ να απολαμβάνω τις μικρές χαρές από την αγία καθημερινότητά της».  

Αυτή η ζεστή γεμάτη αγάπη προσέγγιση στη μητέρα του μου έφερε στο νου τον παρόμοιο τρόπο και την ίδια γλυκύτητα που μιλούσε για τη μητέρα του ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος. Ακούστε πως συναντιούνται στην αγάπη οι ποιητικές καρδιές:

Η μητέρα μου στην εκκλησία

Άλλαξε τη μπόλια της  η μητέρα μου κι ετοιμάστηκε

να πάει στην εκκλησία.

Καθαρή σαν αστέρι,

παρόλα τα μαύρα της, κατεβαίνει τα πέτρινα

σκαλοπάτια κοιτάζοντας την ευγένεια του ήλιου

και τις άσπρες πορτοκαλιές. Δεν ξέρει η μητέρα μου

τι είναι ο ήλιος. Τον φαντάζεται αγάπη

που ανατέλλει στον ουρανό – δεν ξέρει η μητέρα μου.

Δεν ξέρει αν ήτανε Σάββατο χτες,

Δεν ξέρει αν αύριο είναι Δευτέρα.

Ωστόσο τις μέρες τις γνωρίζει καλά.

Η Κυριακή μυρίζει βασιλικό

Κι η φωνή της καμπάνας είναι γλυκιά,

Δεν ξέρει πώς γίνεται. Γύρω της όλα

φαίνονται φρέσκα, δείχνουν αλλιώς.

Από τα κείμενα του βιβλίου, που όλα τους έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον, λογοτεχνική αξία κι εκπέμπουν ορθόδοξα πνευματικά μηνύματα, κάνοντας την επιλογή ανάμεσά τους δύσκολη, ξεχώρισα αυτό που επιγράφεται «Η μαργαρίτα και το καμπανάκι της Παναγίας», γιατί μας δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε το εκ Θεού χάρισμα του πατρός Αλεξίου να προσεγγίζει τα πιο απλά πράγματα με καλλιτεχνικό συναίσθημα και γνήσια ποιητική διάθεση. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί ότι μια μικρή άγρια μαργαρίτα, φυτρωμένη στη μέση του δρόμου στην ορεινή Γορτυνία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για μια εξαιρετικού κάλλους φωτογραφία κι ένα κείμενο γεμάτο από ειλικρινή συναισθηματική έξαρση και αληθή σεβασμό για την πλάση; Γράφει ο πατήρ Αλέξιος: «Είναι παράξενο πως απ’ όλη αυτή την ομορφιά, που δεν χωράει σε λέξεις, εμένα  άγγιξε την ψυχή μου μια μαργαρίτα. Μια μικρή, άγρια μαργαρίτα, που είχε φυτρώσει στη μέση του δρόμου. Καθώς οδηγούσα την είδα αλλά δεν πρόλαβα να σταματήσω και την προσπέρασα. Λυπήθηκα πολύ, μην τυχόν και την πάτησα. Χωρίς δεύτερη σκέψη, σταμάτησα παρακάτω κι άρχισα να τρέχω προς τα πίσω με αγωνία. Δόξα τω Θεώ! Τη βλέπω να καμαρώνει όρθια, σώα και αβλαβής, να λικνίζεται ανέμελα στο ανοιξιάτικο αεράκι.

Την κοιτούσα. Ήταν τέλεια, όμορφη, ντελικάτη. Καθώς την έβλεπα αναφώνησα μέσα μου: «Θεέ μου, πώς μπορεί να φυτρώσει και ν’ ανθίσει σε αυτόν τον άχαρο, τσιμεντένιο δρόμο, ένα τόσο όμορφο λουλούδι; Μεγάλες οι δωρεές Σου Κύριε. Σ’ ευχαριστώ!».

Δεν πρόλαβα να σκεφτώ πολλή ώρα γιατί ξαφνικά εμφανίζεται ένα μεγάλο κοπάδι κατσίκια με τον βοσκό και τα τσοπανόσκυλά του. Φοβήθηκα ότι θα την πατήσουν και αυθόρμητα πέφτω στα γόνατα και καλύπτω   με τα χέρια μου να την προστατέψω, σαν να ήταν πρόσωπο δικό μου, αγαπημένο πολύ. Δεν υπολόγισα τι εντύπωση θα έκανα στο βοσκό και τη γυναίκα του, που είδαν οι άνθρωποι έναν καλόγερο να προστατεύει μια άγρια μαργαρίτα, μια από τις άπειρες που φύτρωναν ολόγυρα στην ύπαιθρο. Δικαίως, λοιπόν, κούνησε με νόημα το κεφάλι και είπε κοροϊδευτικά κάτι για κάποιον «σαλεμένο καλόγερο»…

Αμέσως θυμήθηκα τα λόγια του Αγίου Πορφυρίου, όταν ρώτησε μια τσοπάνα αν άνθισαν οι ανεμώνες φέτος, κι αυτή απάντησε, «Μπααα Παππούλη, δεν είδα τίποτα». Και τότε λυπήθηκε ο Άγιος πολύ.

Ευγνωμονούσα τον Θεό και τον Γέροντά μου όταν μας έλεγε: «Μην προσπερνάτε απαρατήρητα τα απλά πράγματα, γιατί μέσα τους κρύβουν μεγάλη σοφία, τη σοφία του Θεού».

Ακριβώς αυτό έχει επιτύχει με το βιβλίο του ο πατήρ Αλέξιος, Έχει συγκεντρώσει τα ψίχουλα των ψυχών και τα κοινωνεί σε όλους εμάς που δέσμιοι του σύγχρονου, ματαιόδοξου κι απαστράπτοντος καταναλωτικού πολιτισμού, έχουμε μάθει να εντυπωσιαζόμαστε και να δίνουμε σημασία στα μεγάλα, στα λαμπερά και κενά περιεχομένου πρόσωπα, αντικείμενα και γεγονότα, ενώ περιφρονούμε ή συνηθέστερα αγνοούμε τα μικρά, τα φαινομενικά ασήμαντα, τα οποία ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος τα χαρακτήριζε «εύμορφα και τζιβαερικά».

Πατέρα Αλέξιε, σας ευχαριστούμε εκ βάθους καρδίας γιατί με το παρόν συγγραφικό σας πόνημα μοιράζεστε μαζί μας εμπειρίες και συναισθήματα της μοναχικής σας ζωής. Να είναι καλοτάξιδο και να δώσει τη δυνατότητα και την ευκαιρία σε πολλούς συνανθρώπους μας να αντλήσουν απ’ αυτό μηνύματα και διδάγματα ελπίδας και σωτηρίας σε μια εποχή δύσκολη, που ψάχνουμε όλοι για ένα απάνεμο αγκυροβόλιο, που θα μας βοηθήσει όχι μόνο να γίνουμε καλύτεροι χριστιανοί και άνθρωποι, αλλά να αλλάξουμε τον κόσμο με οδηγό μας το Ευαγγέλιο, κάνοντας πράξη την εντολή του Χριστού «Ιδού καινά ποιώ τα πάντα» (Αποκάλυψη 21,5).»

Η εκδήλωση «έκλεισε» με ένα μικρό μουσικό αφιέρωμα. Οι μοναχοί π. Νεκτάριος και π. Αλέξιος τραγούδησαν «Όμορφή μου πεταλούδα, με τα διάφανα φτερά» και την ελληνική απόδοση του λιβανέζικου ύμνου  «Wa habibi” όπως τον απέδωσε στα ελληνικά ο αείμνηστος Νίκος Γκάτσος και μελοποίησε ο Χριστόδουλος Χάλαρης. Είναι το γνωστό «Μάνα μου μάνα, στο δρόμο μου σπείρανε πέτρα κι αψιθιά...» που ερμήνευσε με τη χαρακτηριστική φωνή του ο Χρύσανθος. Ο Γιάννης Μεμάς τραγούδησε μια δική του παραλλαγή του μοιρολογιού του Αρχιστράτηγου Γιάννη Μακρυγιάννη «Ο ήλιος εβασίλεψε Έλληνα μου…» και η μεγάλη καλλιτέχνης Μαρίζα Κωχ πιστή φίλη της Μονής και πνευματικό παιδί του Γέροντος Γαβριήλ το παραδοσιακό τραγούδι «Τι καλά το λέει τ’ αηδόνι».

Να ευχηθούμε γι’ άλλη μια φορά στον π. Αλέξιο να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο του «προς ψυχική ωφέλεια» όσων το διαβάζουν και σύντομα να μας προσφέρει το δεύτερο συγγραφικό του πόνημα.

Για μένα ήταν ξεχωριστή τιμή που μου ζήτησε να παρουσιάσω το βιβλίο του. Τον ευχαριστώ από καρδιάς!

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΤΡΑΚΟΣ