Βασίλης Χατζηϊακώβου: «Έχω πολλά πάθη κι αφήνομαι στα ρημάδια»

Δεν υπάρχει συγγραφέας ή άνθρωπος του χώρου του βιβλίου (και όχι μόνο) που να μην γνωρίζει τον Βασίλη Χατζηιακώβου. Είναι ο άνθρωπος που καθιέρωσε αυτό που ξέρουμε σήμερα ως παρουσιάσεις βιβλίων στην Αθήνα. Από την άλλη, όμως, είναι μια ξεχωριστή περσόνα της πόλης που δεν γίνεται να περάσει απαρατήρητη στο δρόμο. Με το δικό του -ολότελα προσωπικό- στιλ, το βλέμμα του, αλλά και την ευθύτητά του. Αν μη τι άλλο έχει ζήσει ως τώρα πολλές ζωές σε μια. 

– Πόσο συχνά νοσταλγείτε ή μετανιώνετε για το παρελθόν;

H νοσταλγία είναι έμπνευση! Κάποιοι πιστεύουν ότι έχω αχαλίνωτη φαντασία, νομίζω πως η νοσταλγία μου είναι αχαλίνωτη. Νοσταλγία διαπερνά τα όνειρά μου και του ύπνου και του ξύπνιου κι όταν «ονειρεύομαι» πάλι νοσταλγώ. Η νοσταλγία είναι σπόρος για να ενεργείς και η νοσταλγοί βολευόμαστε και αποζητούμε την μοναξιά. ADVERTISEMENT

– Ανησυχείτε για το αύριο ή κάνετε όνειρα ότι όλα κάποτε στο μέλλον θα είναι καλύτερα;

Ναι υπάρχουν πολλά που με κάνουν να ανησυχώ. Πολλά από αυτά που συμβαίνουν και γράφονται. Ανησυχώ και δεν θέλω να χαθεί γύρω μας ή αγάπη, να μην θανατωθεί η ομορφιά. Ανησυχώ για τις αξίες που χάνονται, για την βία και την αγένεια που γιγαντώνονται, για το «είναι» μου να μην μεταβληθεί σε απλό «υπάρχω». Το μέλλον; Άπιαστο όνειρο κι αυτό. Μύθος.

– Πώς καταφέρνετε να ζείτε στο παρόν χωρίς να τρέχει αλλού ο λογισμός σας;

Ακίνητος σας θωρώ και ο λογισμός μου τρέχει. Άλλωστε η ζωή είναι μπροστά, είναι κίνηση, δημιουργία, για κάποιους «φτερωτό όνειρο». Ο θάνατος πίσω. Ακινησία.

 – Έχετε νιώσει αληθινά ευτυχής;

Νομίζω ναι. Και ίσως πολλές φορές αλλά για λίγο. Δεν ξέρω να σας πω, πώς είναι το πολύ. -Έχετε νιώσει βαθιά δυστυχής; Ναι! Χωρίς νομίζω. Ίσως και πιο πολύ και ακόμα περισσότερο από την προηγούμενη ερώτηση και το ζητούμενο της. Και μέχρι σήμερα και μέχρι τώρα. Αυτό για κάποιους είναι αδιανόητο και δεν το πιστεύουν. «Υποσχέθηκα στον εαυτό μου να είμαι καλός άνθρωπος και αυτό μπορεί να μου ξέφυγε».

– Θυμάστε τι σας παρακινούσε όταν ήσασταν παιδάκι;

Σίγουρα ναι. Και δεν πρέπει να έχω τηρήσει καμία. Πρωτίστως υποσχέθηκα στον εαυτό μου να είμαι καλός άνθρωπος και αυτό μπορεί να μου ξέφυγε. Αν ποτέ ξαναζήσω την εφηβεία μου πάλι την ίδια υπόσχεση θα δώσω. «Αποζητώ τη χαρά σε απλά πράγματα και θυμάμαι τον γλυκασμό μιας μικρής στιγμής, έναν ελληνικό καφέ στο Καφενείον Πλάτανος του Ρερρέ στην Πλάκα κάποτε».

–  Καταφέρνετε να χαίρεστε με τα απλά πράγματα της ζωής και ποια είναι αυτά για εσάς;

Αν και σε όλα μου είμαι πολύπλοκος, πολυποίκιλος, πολυσύνθετος και λάτρης του “φόβου του κενού” αλλά καθόλου του «καινού», πιστεύω ότι όταν μεριμνάς και τυρβάζεις περί πολλών, αποζητάς την μοναξιά και απλά πράγματα γίνονται καταφυγή και χαρά σου. Αποζητώ λοιπόν τη χαρά σε απλά πράγματα και θυμάμαι τον γλυκασμό μιας μικρής στιγμής, έναν ελληνικό καφέ στο Καφενείον Πλάτανος του Ρερρέ στην Πλάκα κάποτε, έναν τούρκικο μια φορά αγναντεύοντας τον Κεράτιο στου Πιέρ Λοττί της Πόλης. Εναν ιταλικό φτιαγμένο από μάστορα που αγαπάει την τέχνη του, η ευωδία στο καφεκοπτείο του Λουμίδη στα Χαυτεία, ένα ούζο με μεζέ σε έναν κρυμμένο καφενέ με θορυβώδεις θαμώνες. Ενα μικρό ποίημα, ένα χαϊκού, η χαρά ενός άλλου, ένα χάδι, ένα κορίτσι να παίζει με αλέγκρο τρόπο τσέλο, ένας πιτσιρικάς που πιλαλάει και τραγουδάει. Μια μυστική χαρά για κάτι αναπάντεχο, ένας ατέλειωτος κατάλογος με πολλά πράγματα πρόσωπα, στιγμές που μου προσφέρουν χαρά και χαμόγελο. Ζω με το χιούμορ και για το χιούμορ και αυτό που μου προσφέρει ανείπωτη χαρά και ευχαρίστηση είναι το γέλιο της συντροφιάς μου ακούγοντας τις διηγήσεις μου.

– Έχετε πάθη; Αφήνεστε στα πάθη σας ή αντιστέκεστε;

Τα πάθ(χ)η μου τα κάλλη μου. Έχω που να μην είχα, όπως «πας άνθρωπος ζων». Έχω και έχω πολλά. Αφήνομαι στα ρημάδια και όσες φορές περνώ στην «Παθική μου Αντίσταση» καταγάγω πολύκλαυστες ήττες. «Μεταξύ μας τίποτα δεν πήγε χαμένο, αλλά έχω ακόμα πολύ δρόμο με κόπο και μόχθο».

– Τελικά ο έρωτας είναι δύναμη δημιουργίας ή μια φενάκη;

Δημιουργία μάλλον είναι όταν αναπτερωθούν τα φτερά του έρωτα; Έρωτας – φενάκη δεν ξέρω τι είναι. Θα απαντήσω όμως με κάτι που ξέρω πολύ καλά: τους στίχους που έγραψε αυτός που στην ερώτηση «αν δεν είστε αυτός που είστε, ποιος θα θέλατε να είστε», απαντώ: Ο Νίκος Εγγονόπουλος! Ο Εραστής: «Μιλούσε μιάν άλλη γλώσσα, την ιδιάζουσα διάλεκτο μιας λησμονημένης, τώρα πλέον πόλεως, της οποίας και ήτανε, άλλωστε, ο μόνος νοσταλγός». «Υπάρχουν ρούχα και υποδήματα -κυρίως αυτά- που τα έχω ξαναφτιάξει από την αρχή και πάνω από μια φορά, δίνοντάς τους την ίδια αρχική μορφή».

– Ο κόπος που έχετε αφιερώσει στη δουλειά σας, άξιζε τελικά;

Το ταμείο δεν έχει γίνει ακόμα. Τα συμπεράσματα θα είναι αποτέλεσμα πολυπληθούς συνεδρίου. Μεταξύ μας τίποτα δεν πήγε χαμένο, αλλά έχω ακόμα πολύ δρόμο με κόπο και μόχθο. Αυτό που άξιζε ήταν η αξία που απέκτησα χωρίς να ξέρω αν είμαι άξιος. – Έχετε βρει έναν μηχανισμό για να θυμάστε ότι όλα είναι περαστικά, και τα καλά και τα κακά; Να εξαγοράζω τον καιρό στον απατεώνα αιώνα. Ο χρόνος μακραίνει όσο αυξάνεται το πνευματικό βάθος!.  να αισθάνομαι την ζωή μου να ξανοίγεται πέρα από τα όρια της παρούσας βιοτής και να αγκαλιάζει την αιωνιότητα. Έτσι επιδιώκω τις ανατροπές και τα καλά γίνονται κακά και αντιστρόφως.  Και φυσικά όλα είναι περαστικά. Έχω και κάποιες μυστικές συνταγές που δεν τις δίνω, αλλά θα τις διαβάσετε στα Απομνημονεύματά μου που θα εκδοθούν όταν θα απέλθω από τον μάταιο τούτο κόσμο.

– Νιώθετε εξαρτημένος από τα αντικείμενα που σας περιβάλλουν; Αν έπρεπε ξαφνικά να τα αφήσετε όλα πίσω σας τι θα επιχειρούσατε να περισώσετε;

Εξαρτημένος έως ψυχαναγκασμού. Τόσο που θα ήθελα να τα πάρω μαζί μου και στην “άλλη ζωή”. Θα μου πείτε τι ενδιαφέρον θα είχε με τα ίδια ακριβώς πράγματα; Άβυσσος η ψυχή. Να ξέρετε ότι υπάρχουν ρούχα και υποδήματα -κυρίως αυτά- που τα έχω ξαναφτιάξει από την αρχή και πάνω από μια φορά, δίνοντάς τους την ίδια αρχική μορφή. Το ότι μετά από μεγάλη καταστροφή και ενέργειες ενός ψυχοπαθούς δεν έχω το πολύτιμο ιστορικό μου αρχείο και αγαπημένα αντικείμενα με κάνει να ζω βαριά άρρωστος και ως “ζωντανός-νεκρός” εδώ και είκοσι περίπου χρόνια. «Φοβάμαι μην μου έρθει ο ουρανός σφοντύλι. Φοβάμαι μην πάω άκλαυτος. Να χάσω το στυλ μου. Να χάσω την ψυχή μου».

– Λέμε συχνά ότι δεν αξίζει να στεναχωριόμαστε αρκεί να έχουμε την υγεία μας. Τι κάνετε για να έχετε υγεία, ευεξία και μακροζωία; Τι κάνετε για τον εαυτό σας;

Δύσκολη η απάντηση. Υπήρξα έρμαιο των απολαύσεων που κάποιες συνάδουν με την ευεξία, δεν γνωρίζω αν έχουν σχέση με την μακροζωία και τις επιπτώσεις στην υγεία μου. Όχι, δεν πρόσεχα ούτε έκανα πολλά πράγματα, αλλά πρέπει να κάνω και να προσέξω από τούδε για την υγεία μου. Πάντως, μου μαγειρεύω και μου αρέσει πολύ αυτό. Κάποια στιγμή τις μέρες της “καραντίνας” είπε μια κυρία από τον τρίτο της απέναντι πολυκατοικίας στην διπλανή μου: Πω πω! Τι μαγειρεύει ο άτιμος στον πρώτο δίπλα σου, σαν ιταλικό ρεστοράν μοσχοβολάει. Και ένιωσα περήφανος. «Οι αδυναμίες μας είναι η διαφορά μας από τους άλλους. Αν τις εξομολογηθώ και τις ξεφουρνίσω δημοσίως θα χαροποιήσω τους εχθρούς μου».

– Πιστεύετε ότι είστε ένας καλός άνθρωπος; Ποιες είναι οι μεγάλες σας αδυναμίες;

Το έχω ξαναπεί ήταν ο στόχος μου και η υπόσχεσή μου να γίνω και να είμαι καλός άνθρωπος, νομίζω ότι οι καταστάσεις με έκαναν να λέω πως είμαι ο χειρότερος. Κάποτε κυκλοφορούσε ότι είμαι “το καλύτερο παιδί στον χώρο του βιβλίου” γιατί παιδί ήμουν και μια μεγάλη μορφή του χώρου αλλά και της πολιτικής μου είπε εκ των υστέρων: Παιδί μου την πάτησες γιατί ήσουν έντιμος μέχρι αηδίας. Μάλλον βλακείας ήθελε να πει. Αυτοί όμως που πίστευαν αυτά έχουν χαθεί ή έχουν φύγει από την ζωή. Οι αδυναμίες μας είναι η διαφορά μας από τους άλλους. Αν τις εξομολογηθώ και τις ξεφουρνίσω δημοσίως θα χαροποιήσω τους εχθρούς μου, οι οποίοι καραδοκούν, θα τις χρησιμοποιήσουν και τότε….αποθανέτω η ψυχή μου.

– Τι φοβάστε περισσότερο;

Να μην στερηθώ την ελευθερία μου. Να μην μωρανθεί το πνεύμα μου. Φοβάμαι να πάθουν κακό αγαπημένα πρόσωπα και να χαθούν. Να χαθούν η ωραιότητα που είναι ανώτερη και η ομορφιά που είναι πολύτιμη. Φοβάμαι μην μου έρθει ο ουρανός σφοντύλι. Φοβάμαι μην πάω άκλαυτος. Να χάσω το στυλ μου. Να χάσω την ψυχή μου.

– Καθώς μεγαλώνετε συμφιλιώνεστε με τη φθορά ή νιώθετε πικρία για τον χαμένο χρόνο;

Σύνθημά μου το “ουκ αποθανώ αλλά ζήσομαι”. Προσπαθώ να ζω και όχι να επιβιώνω. Προσπαθώ να αλλάξω το καθημερινό και το φθαρτό σήμερα. Πάντα έχω μπροστά μου αυτό που είπε ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ακόμα και την ώρα που πίνω τον καφέ μου στο “Κλεμέντε” πρώην “Μπραζίλιαν”: «Εν σαρκί περιπολών θεός» και αυτό ισχύει για όλους, αλλά μαζί θα θυμάμαι και τον Τζων Κήτς: «Που η νιότη όλο και πιο ωχρή, φάσμα απολήγει και πεθαίνει!». Έτσι γράφει στην Ωδή στο Αηδόνι. Έτσι κι αλλιώς όλοι μας “παρεδόθημεν τη φθορά” αναπόφευκτα πράγματα, θέλει πολύ αγώνα αυτό. Βεβαίως και σε πολλές περιπτώσεις δεν εκτίμησα σωστά τον χρόνο, τον σπατάλησα εύκολα. Πολύς χρόνος κύλησε ανεκμετάλλευτα. Αυτό με στενοχωρεί, αλήθεια λέω… «Πορεύομαι θέτοντας την ζωή μου στο φως του παρελθόντος για να εικάσω τις σκιές του μέλλοντος». – Σκέφτεστε το θάνατο και με ποιον τρόπο; Ετσι κι αλλιώς θα συμβεί μιάν αυγή αυτό που έχει γραφτεί από την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου και θα μαρανθεί ως άνθος και θα παρέλθει ως όναρ όπως διδάσκει ο Δαμασκηνός σε ένα από τα ωραιότερα ποιήματα όλων των εποχών κατά πολλούς. Ο θάνατος μπορεί να είναι ανάπαυση αλλά και μια νέα αρχή, η μήτρα της γης μπορεί να είναι και αναγέννηση. Αν γνωρίζεις πώς να ζήσεις δεν φοβάσαι τον θάνατο. «Έκανα μικρά και μεγάλα βήματα, λάθη πολλά, μικρά εγκλήματα, έργα σπουδαία και ασήμαντα».

– Όταν φύγετε από τη ζωή πιστεύετε ότι θα έχετε αφήσει ένα χνάρι; Ή θεωρείτε μάταιο το πέρασμα του καθενός μας;

Πορεύομαι θέτοντας την ζωή μου στο φως του παρελθόντος για να εικάσω τις σκιές του μέλλοντος. Διψώ για το απέραντο και το αιώνιο. Προσπαθώ να μεταμορφωθώ. Καλλιέργησα την τέχνη της επικοινωνίας. Έκανα μικρά και μεγάλα βήματα, λάθη πολλά, μικρά εγκλήματα, έργα σπουδαία και ασήμαντα, δόθηκα στην προβολή των ιδεών ανθρώπων ακόμα και αυτών που πίστευαν τα αντίθετα από μένα και όλα αυτά γιατί πιστεύω στην αποστολή μου, στην αποστολή του καθενός και στον κοινό προορισμό. Θεωρώ ότι το θλιβερό μου σαρκίο δεν ήρθε ασκόπως και αναιτίως στον μάταιο τούτο κόσμο. Το ξαναλέω: Αποστολή- Προορισμός. Δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά θέλω να πιστεύω ότι κάτι θα μείνει ως παρακαταθήκη, ως ανάμνηση, ως χνάρι. Όσο κι αν πασχίζουν κάποιοι να μην μείνει τίποτα.

– Πιστεύετε στη μετά θάνατον ζωή; Στη μετενσάρκωση; Στην κόλαση και στον παράδεισο;

Έχω πει και πιό πάνω ότι αισθάνομαι την ζωή μου, πέρα από την παρούσα βιοτή να ξανοίγεται στην αιωνιότητα. Για την μετενσάρκωση δεν λέει. Δηλαδή να ξαναζήσω; Η ίδια ιστορία; Η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα, έτσι λένε αυτοί που ξέρουν; Συνεχίζω στο επόμενο. Το λαϊκοέντεχνο άσμα μας γειώνει: εδώ είναι ο Παράδεισος και η Κόλαση εδώ. Ο Παράδεισος είναι η άκτιστη απέραντη αγάπη, είναι χαρά και εφροσύνη, είναι παραμυθία. Από την άλλη η Κόλαση είναι το αντίθετο, η μάστιγα της αγάπης και σίγουρα όχι τόπος βασάνων και βασανισμών που έχουν πολλοί στο μυαλό τους. «Το λαϊκοέντεχνο άσμα μας γειώνει: εδώ είναι ο Παράδεισος και η Κόλαση εδώ».

– Για τη ζωή σε άλλους πλανήτες τι ψυχανεμίζεστε; Υπάρχει, και αν ναι θα θέλατε να έρθετε και να έρθουμε ως ανθρωπότητα σε επαφή μαζί της;

Αυτό δεν υπήρξε ποτέ πρόβλημά μου παρ’ όλο που απασχολούσε συμμαθητές μου στο Γυμνάσιο, οι οποίοι κατέληξαν μπουρδολόγοι και συνωμοσιολόγοι. Δεν με ενδιαφέρει παρότι θα είχε ίσως ενδιαφέρον μια τέτοια επαφή. Σε αυτά τα θέματα και τα ζητήματα έχω αφήσει τη ΝΑΣΑ να επιληφθεί και να παίξει μπάλα και όπως συνήθως ακούγεται στις γηπεδικές δηλώσεις: Έχω εμπιστοσύνη στην ομάδα, τον προπονητή, τους παίκτες και τους φιλάθλους για να αναμετρηθούν στα ίσα με τα ΑΤΙΑ.

– Υπάρχει θεός; Σε τι πιστεύετε μεταφυσικά;

Θα τολμήσω να τονίσω την “ανυπαρξία” του ερωτήματος για να μην πω το “λάθος” ερώτημα γιατί κάτι που είναι ακατάληπτο και απερινόητο, άναρχο και ατελεύτητο δεν μπορεί να υπάρχει με τους όρους και την δική μας πεπερασμένη λογική. Άρα δεν μπορεί να “υπάρχει” αλλά Είναι. Και είναι Αγάπη. Και εάν δεχτούμε ότι δημιούργημά του είναι και ο άνθρωπος, καθίσταται και αυτός άναρχος και ατελεύτητος και αυτό δεν είναι δικό μου, αλλά μου αρέσει πολύ.

//Ο Βασίλης Χατζηιακώβου γεννήθηκε (1965) και μεγάλωσε στις Σέρρες. Από το 1984 είναι στο χώρο του βιβλίου, με την ίδρυση της Β. Χατζηϊακώβου και Σια (Εκδόσεις και Βιβλιοπωλείο Παρουσία) και διαγράφει σημαντική πορεία στον χώρο των εκδόσεων και της πνευματικής παραγωγής. Πρόσωπο ταυτισμένο με τη «χρυσή εποχή» του βιβλίου, υπήρξε ο νεότερος Πρόεδρος του Συλλόγου Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών. Υπήρξε θεμελιωτής των εκδηλώσεων «για το βιβλίο». Είχε τη Διεύθυνση του βιβλιοπωλείου Ιανός κατά την περίοδο 2005-2012 αλλά και του ΠΟΛΙΣ ART CAFE (Αίθριο Αρσακείου-Στοά Βιβλίου) και του Κήπου του Αρχαιολογικού Μουσείου ως υπεύθυνος των εκδηλώσεων.

Πηγή: Andro.gr