«Όλβιος όστις ιστορίης έσχεν μάθησιν» - Αναφορά στο Βιβλίο του Στράτη Δούνια από τον Γιάννη Μητράκο

(Ευριπίδης απόσπασμα 910)

«Τυχερός ή ευτυχής αυτός που διδάχτηκε ιστορία».

Η φράση αυτή του αρχαίου τραγικού Ευριπίδη διασώθηκε από τον Κλήμη Αλεξανδρείας και είναι μια αλήθεια που χαρακτηρίζει εκείνους τους ανθρώπους που αγαπούν την Ιστορία κι ενσκήπτουν σ’ αυτήν είτε ως φιλομαθείς αναγνώστες, είτε ως ιστοριοδίφες, είτε ως ερευνητές.

Σ’ αυτή την κατηγορία ανθρώπων ανήκει ο φίλτατος κι εκλεκτός Συνάδελφος Στράτης Δούνιας, που υπηρέτησε στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και αξιώθηκε να φτάσει στην υπεύθυνη θέση του Σχολικού Συμβούλου.

Προσωπικά, πέραν της πολύχρονης γνωριμίας και φιλίας μας, είχα την ευτυχία να δουλέψω μαζί του ως Υποδιευθυντής, όταν ανέλαβε καθήκοντα Διευθυντή στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Σπάρτης, όπου άφησε εποχή με τις πρωτότυπες καινοτόμες ιδέες του όπως λ.χ. την αναπαράσταση του οργώματος και της σποράς, που πραγματοποίησε στο Σαϊνοπούλειο Πάρκο με έναν πρόθυμο συγχωριανό του που έφερε για το λόγο αυτό άλογο με αλέτρι, ώστε οι μαθητές μας να δουν με τα μάτια τους πόσο σκληρά εργάζονταν οι πρόγονοί μας για «τον άρτον τον επιούσιο»!

Αξέχαστες έχουν μείνει, εκτός των άλλων, οι παρουσιάσεις που έκανε στο Μουσείο της Ελιάς και του Λαδιού της πόλης μας, όπως και στο Αρχαιολογικό Μουσείο, όταν πραγματοποιήθηκαν ανάλογα εκπαιδευτικά προγράμματα και μάλιστα ενώ είχε ήδη αφυπηρετήσει ευδοκίμως από την υπηρεσία.

Κατά καιρούς, επίσης, στη διάρκεια της πολύχρονης εκπαιδευτικής πορείας του μας εξέπληττε με διάφορα φυλλάδια ιστορικού λαογραφικού ή λογοτεχνικού περιεχομένου τα οποία τύπωνε «ιδίοις εξόδοις» και διένεμε δωρεάν σε κάθε ενδιαφερόμενο.

Τώρα ο αγαπητός Στράτης μάς επεφύλαξε άλλη μία έκπληξη, που ελπίζω πως δεν θα είναι η τελευταία. Πρόκειται για το βιβλίο Ιστορίας «Επαναστατικό Χρονολόγιο της Λακωνίας 1821-1829 – ημερομηνίες, γεγονότα, πρόσωπα κι ευρύτερες ιστορικές αναφορές», το οποίο είναι ένα αφιέρωμα στα 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 και τη φροντίδα του είχαν οι εκδόσεις «ΛΑΚΩΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ» της Χριστίνας - Άννας Α. Χιώτη, το Δεκέμβριο του 2022.

Το βιβλίο αυτό είναι ένας καλαίσθητος τόμος 289 σελίδων και το κείμενο συνοδεύεται από εκτενείς αναφορές και αποσπάσματα από το πρωτογενές υλικό που άφησαν οι Επαναστάτες πρόγονοί μας ή από τα ελληνικά και ξένα ιστορικά και διπλωματικά αρχεία. Υπάρχει ακόμα μια πλούσια εικονογράφηση με πίνακες Ελλήνων και ξένων ζωγράφων, σχέδια και φωτογραφίες που βοηθούν τον αναγνώστη να προσεγγίσει με μεγαλύτερη ευκολία τα γεγονότα εκείνης της ηρωικής εποχής στην οποία οφείλουμε την ελευθερία και την ανεξαρτησία μας. Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται λεπτομερής πίνακας με τις κύριες ιστορικές πηγές και τα βοηθήματα από τα οποία άντλησε το υλικό του ο συγγραφέας. 

Δύο από τα βασικά πλεονεκτήματα του βιβλίου είναι η γλαφυρή και κατανοητή γλώσσα του και ο τρόπος της δόμησής του σε μικρές και γι’ αυτό ευκολοδιάβαστες ενότητες, που έχουν όλες ξεχωριστό κι εύγλωττο τίτλο, ο οποίος προϊδεάζει για το τι θα ακολουθήσει. Ο συγγραφέας ξεκινάει με το επαναστατικό μήνυμα και συνεχίζει με τη συστηματική παράθεση των γεγονότων, χωρίς να εστιάζει αποκλειστικά και μόνο στα πολεμικά γεγονότα, στις νίκες ή τις ήττες. Εξετάζει την Επανάσταση στο ευρύτερο πλαίσιό της μέσα στο οποίο εντάσσει με τέχνη τα τοπικά λακωνικά επεισόδια, αφού όπως δηλώνει ο τίτλος του βιβλίου αυτό είναι ένα επαναστατικό χρονολόγιο για τη Λακωνία. Προβάλλει για το λόγο αυτό τα λακωνικής καταγωγής πρόσωπα και το ρόλο που έπαιξαν στις θετικές αλλά και στις αρνητικές πλευρές του Αγώνα. Φτάνει έτσι στη νικηφόρα ναυμαχία του Ναυαρίνου, στην οποία καταστράφηκε ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, υποχρεώνοντας το σουλτάνο να υπογράψει την ίδρυση του αυτόνομου ελληνικού κράτους.

Καταλήγει στην έλευση του Ιωάννη Καποδίστρια και το τεράστιο έργο, που ανέλαβε ως Κυβερνήτης του νεοσύστατου μικρού ελληνικού κράτους, κάνοντας πάντα αναφορές σε ό, τι αφορά τη Λακωνία και τους κατοίκους της με προτελευταία αυτή που αφορά την ίδρυση ελληνικού σχολείου στα Βαρδουνοχώρια.

Είναι κρίμα που αυτό το εμπεριστατωμένο κι ενδιαφέρον από κάθε πλευρά βιβλίο «είδε το φως» της κυκλοφορίας μετά την παρέλευση του επετειακού εορταστικού έτους. Αυτό, βεβαίως, σε καμία περίπτωση δε μειώνει την αξία του και θα είναι ευχής έργο να φτάσει στα χέρια όλων των Λακώνων, ιδίως των Εκπαιδευτικών Λειτουργών και να πλουτίσει τις σχολικές βιβλιοθήκες, έστω κι αν στην εποχή μας το βιβλίο «διώκεται» από τα κάθε λογής ηλεκτρονικά μέσα.

Εκλεκτέ Φίλε και Συνάδελφε Στράτη, σ’ ευχαριστώ για την τιμή που μου έκανες να μου προσφέρεις το βιβλίο σου, το οποίο το διάβασα «μονορούφι» και κοσμεί πλέον τη βιβλιοθήκη μου. Σου εύχομαι υγεία και μακροημέρευση με την οικογένειά σου και κάθε δημιουργική συνέχεια στο ερευνητικό και συγγραφικό σου έργο!

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΤΡΑΚΟΣ

Υ.Γ.: Σπεύδω να προλάβω κάποιους που ενδεχομένως να θεωρήσουν ως «εύκολη» υπόθεση της συγγραφή ενός χρονολόγιου για να τους πω: Αν δεν έχεις εντρυφήσει στην Ιστορία μιας περιόδου σε όλο της το πλάτος και βάθος, αν δεν έχεις προβληματιστεί, αν δεν έχεις κριτική σκέψη και αποτίμηση για τα ιστορικά γεγονότα, τότε όσο και να προσπαθήσεις δεν πρόκειται να καταλήξεις σε ευτυχές αποτέλεσμα.