«Σπάρτη 1 Απριλίου 1872 - Τότε που βρέθηκε η «Αρπαγή της Ευρώπης» από τον Βαγγέλη Μητράκο

Τα εγκαίνια της «Οικίας των Ψηφιδωτών» στη Σπάρτη (Κων/νου Παλαιολόγου 108 & Διοσκούρων) τη Δευτέρα 21 Νοεμβρίου, στις 18:00, αποτελούν ένα πολιτιστικό γεγονός κορυφαίας σημασίας για τη Σπάρτη, αφού, σημαντικότατης τέχνης και αξίας ψηφιδωτά, παίρνουν τη θέση που τους αρμόζει και αναδεικνύονται, 150 ολόκληρα χρόνια μετά την ανακάλυψή τους (!!!), χάρη στο ζωηρό και διαρκές ενδιαφέρον του ευπατρίδη Σπαρτιάτη κ. Ιωάννη Βαρβιτσιώτη και τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).

Αξίζει, ενόψει των εγκαινίων της Οικίας των Ψηφιδωτών της Σπάρτης, να ταξιδέψουμε πίσω στο χρόνο, για να δούμε πώς ο τύπος της εποχής, συγκεκριμένα η εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα «ΗΧΩ ΤΟΥ ΤΑΫΓΕΤΟΥ», ανήγγειλε στους αναγνώστες της, στις 1 Απριλίου 1872, την ανακάλυψη του Ψηφιδωτού της Αρπαγής της Ευρώπης:

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑΙ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ

«Σπουδαίαι κατ’ αυτάς εγένοντο ανακαλύψεις αρχαιολογικαί εν τη ημετέρα πόλει.

Εν τω κήπω της προς ανατολάς του Σχεδίου της πόλεως κειμένης οικίας του κ. Αντωνίου Φουστάνου ανεκαλύφθη, εκ τυχηράς συμπτώσεως, ψηφιδωτόν, η δια το πρωτότυπον περίεργος κατασκευή του οποίου, καθίστησιν αυτό υπέρτερον των μέχρι τούδε γνωστών εν Ελλάδι.

Εν κανονικώ τετραγώνω, ού εκάστη πλευρά δίπηχυς εστίν, ανεστραμμένως κάθηται γυνή εύσωμος, γυμνή, άνθεσι δ’ εστεμμένη επιχαρίτως επί ταύρου ταχύ βαίνοντος, εκατέρωθεν δ’ ευτράπελος ίσταται δυάς ερώτων πτερωτών, μετά γοήτρου συγκρατούσα άνωθεν της γυναικείας εκείνης καλλονής λεπτόν πέπλον.

Το ηδυπαθές τούτο σύμπλεγμα παριστά πιθανώς την Ευρώπην, ην παίζουσαν επί της ακτής, ήρπασεν κατά την μυθολογίαν, ο φλογερός Ζευς και μετήγαγε, τη τερπνή των ερώτων συνοδεία, εις Κρήτην, ένθα εκ του θείου τούτου πραξικοπήματος είδον το φως του Ηλίου οι Μίνως, Σαρπηδών και Ραδάμανθυς.

Το ψηφιδωτόν δ’ εν γένει, συναρμολογημένον καλλιτεχνικώς εκ μικρών τετραγωνικών ψηφίων, ποικίλων ωραίων χρωματισμών, εν οις έτι και νυν απαστράπτει η χάρις και ζωηρότης, εστίν ίσως προϊόν καλλαισθησίας Ρωμαϊκής, ή ανάγεται εις τους χρόνους του παρακμάζοντος Ελληνισμού, ότε οι Περσικοί θησαυροί ανέπτυξαν την πολυτέλειαν και προήγαγον επί πολύ τα ιδιωτικάς κτήσεις».

«ΗΧΩ ΤΟΥ ΤΑΫΓΕΤΟΥ», 1 Απριλίου 1872

Ελπίζουμε, η τοπική κοινωνία και οι θεσμικοί εκπρόσωποί της να μετατρέψουν την σημαντική αυτή ανάδειξη της Οικίας των Ψηφιδωτών σε πνεύμα διαρκούς και σθεναρής διεκδίκησης, αρμοδίως, ώστε να ανασκαφεί πλήρως και στο σύνολό της η Αρχαία Σπάρτη, να ολοκληρωθούν οι αναπλάσεις και οι ανασκαφές που εκκρεμούν (Αρχαίο Θέατρο, Αμύκλαιο, Α. Βασίλειος, Μενελάιον, Τάφος Βαφειού, Τάφοι Πελλάνας κ.α.) και να αναδειχθούν, να ενοποιηθούν και να γίνουν επισκέψιμα τα σημαντικά ανασκαμμένα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής μας.

Είναι πολύ σημαντικό, σ’ αυτήν την πόλη με την μεγάλη και μακραίωνη ιστορία, να γνωρίζουμε τι σημαίνει «Αρχαιολογική Κληρονομιά» και ποιο είναι το ιστορικό μας καθήκον απέναντί της.

18-11-2022

Βαγγέλης Μητράκος