«Λακεδαιμονία 1493: Η βυζαντινή συνέχεια της Αρχαίας Σπάρτης» από τον Βαγγέλη Μητράκο

Τα πρώτα σημάδια της ανάπτυξης και της ευημερίας της Λακεδαιμονίας ανιχνεύονται ήδη από τα τέλη του 9ου αιώνα. Η προαγωγή της τοπικής επισκοπικής έδρας σε μητροπολιτική κατά το 1082-1083, επιβεβαιώνει την ανάπτυξη και την ακμή της πελοποννησιακής αυτής πόλης, που θεμελιώθηκε επάνω στα ερείπια της «πάλαι ποτέ» κραταιάς κι ένδοξης Αρχαίας Σπάρτης, η οποία, στα μέσα του 2ου αιώνα, μετά από μια σύντομη σύγκρουση με τους Ρωμαίους, υποτάχθηκε στην κυριαρχία της Ρώμης κι έσβησε για πάντα.

Στο τέλος του 12ου αι., η Λακεδαιμονία πέρασε στα χέρια λίγων εύπορων οικογενειών, μεταξύ των οποίων αναφέρονται οι Χαμάρετοι.

Ένα χρυσόβουλο του 1198 αποκαλύπτει το ενδιαφέρον της Βενετίας για το εμπόριο της Λακεδαιμονίας καθώς και την απαίτησή της να περιέλθει η πόλη στην κυριαρχία της, κατά τη διανομή της αυτοκρατορίας μεταξύ των Φράγκων, το 1204. Η απαίτηση αυτή επιβεβαιώνει (μεταξύ άλλων) το μέτρο της σπουδαιότητας της Λακεδαιμονίας κατά τους καιρούς εκείνους.

Μετά την ίδρυση του Μυστρά και την εγκατάσταση εκεί της πρωτεύουσας του δεσποτάτου του Μορέως, η Λακεδαιμονία εγκαταλείφθηκε και τελικά ερημώθηκε.

Έμειναν μόνο τα βυζαντινά ερείπια, αγκαλιά μ’ εκείνα των αρχαίων Σπαρτιατών, να σκορπίζουν θλίψη εκεί που κάποτε μεγαλουργούσε η δόξα και η ιστορία.

Η σπουδαιότητα της Λακεδαιμονίας (πρώην Αρχαίας Σπάρτης) της έδωσε μια περίοπτη θέση και στο σπουδαίο βιβλίο χρονικών και ιστοριών με τίτλο «Liber Chroninarum» των Schedel - Hartmann, το οποίο εκδόθηκε στις 23 Δεκεμβρίου του 1493, στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας, 33 χρόνια μετά την κατάληψη της περιοχής της Λακεδαιμονίας και του Μυστρά από τους Τούρκους (1460).

Στο βιβλίο αυτό, και στο κεφάλαιο περί Λακεδαιμονίας, δημοσιεύτηκε μια ξυλογραφία της Λακεδαιμονίας, η οποία ξυλογραφία, ναι μεν αποτελεί μίαν ελεύθερη και φανταστική απεικόνισή της, αλλά είναι, ουσιαστικά, η πρώτη προσπάθεια εικονιστικής αποτύπωσης της πόλης που διαδέχθηκε την Αρχαία Σπάρτη, για να ιδρυθεί, στη συνέχεια, πάνω στα θεμέλιά της, στα 1834, η Νέα Σπάρτη.

ΠΗΓΕΣ:

1. «Η ιστορία της Μητρόπολης Λακεδαιμονίας κατά τη βυζαντινή περίοδο», Διατριβή, 2014, Βαχαβιώλος Δημήτριος του Θεοδώρου, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Σχολή Φιλοσοφική, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
2. omadaorfeas.blogspot.com: Λακεδαιμονία: Η «άγνωστη» ιστορική συνέχεια της Σπάρτης κατά τα βυζαντινά χρόνια

Σπάρτη 17-10-2022
Βαγγέλης Μητράκος