Vekrakos
Spartorama | «Πρωτομαγιές προπολεμικές στη «Δεξαμενή» της Σπάρτης», από τον Βαγγέλη Μητράκο

«Πρωτομαγιές προπολεμικές στη «Δεξαμενή» της Σπάρτης», από τον Βαγγέλη Μητράκο

Ευάγγελος Μητράκος 05/05/2022 Εκτύπωση Άρθρα Δημοτικά Ιστορία Κοινωνία
«Πρωτομαγιές προπολεμικές στη «Δεξαμενή» της Σπάρτης», από τον Βαγγέλη Μητράκο
Ήταν, πραγματικά, μια ευφυέστατη κίνηση εκείνου του καιρού, που δημιούργησε ένα χώρο αναψυχής στο πιο μαγευτικό σημείο της πόλης, ανάμεσα στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Σπάρτης.
Οδός Εμπόρων

Η Πρωτομαγιά, από πολύ παλιά, πριν ακόμα πάρει το χαρακτήρα της «Εργατικής», ήταν η γιορτή της Φύσης και των λουλουδιών, μια ημέρα που ο λαός μας φρόντιζε να την περνάει οικογενειακώς ή με συντροφιές φίλων κοντά στη φύση.


Πρωτομαγιά τα λούλουδα γιορτάζουν

και τα πουλιά τα ταίρια του φωνάζουν.

Τραγουδούν το Μάη, Μάη γύρω στα κλαδιά

τραγουδούν το Μάη, Μάη στην αλιγαριά.

Κορίτσια περπατούνε ταίρι, ταίρι

με λούλουδα πρωτομαγιάς στο χέρι.

Τραγουδούν το Μάη, Μάη γύρω στα κλαδιά

τραγουδούν το Μάη, Μάη στην αλιγαριά.

(Δημοτικό)

 

Από μέρες πολλές σχεδιαζόταν η πρωτομαγιάτικη εξόρμηση στην ύπαιθρο, σε μέρη που να έχουνε πρασινάδες, ίσκιο και νερό. Οι νοικοκυρές, από την παραμονή, ετοίμαζαν τα φαγητά της Πρωτομαγιάς  και, ανήμερα, με τα πόδια, με ταξί ή με λεωφορεία (ΙΧ αυτοκίνητα δεν υπήρχαν τότε διαθέσιμα) πήγαιναν  στο μέρος που είχαν επιλέξει, έστρωναν πάνω στα πράσινα χορτάρια, κάτω από τους ίσκιους των δέντρων, κοντά σε πηγές και σε βρυσούλες με κρύα νερά μεγάλα τραπεζομάντηλα, έβγαζαν πάνω τους όλα τα φαγώσιμα και τα κρασιά τους, έτρωγαν, έπιναν, τραγουδούσαν, χόρευαν, μάζευαν αγριολούλουδα, έφτιαχναν στεφάνια και στεφανώνονταν σαν τον Διόνυσο και, μόλις έπαιρνε να γέρνει ο ήλιος, επέστρεφαν χαρούμενοι και ευτυχισμένοι στα σπίτια τους, ευχόμενοι «και του χρόνου».

Οι Σπαρτιάτες της προπολεμικής εποχής επέλεγαν για την πρωτομαγιάτικη έξοδό τους (κυρίως) τον Μυστρά (Μαρμάρα), το Αγιάννη, το Παρόρι («Παρόρι με τα κρύα νερά-κι Αγιάννη μου με τ’ άνθη») και τη Μαγούλα. Δεν ήταν λίγοι όμως κι εκείνοι που πήγαιναν για Πρωτομαγιά στη…Δεξαμενή. Πάνω εκεί, στο λοφίσκο της  Ακρόπολης της Αρχαίας Σπάρτης, ο αείμνηστος δήμαρχος Σπάρτης Ηλίας Γκορτσολόγος, είχε κατασκευάσει μια πετρόχτιστη δεξαμενή προκειμένου να συγκεντρώνεται το νερό που ερχόταν από την Τρύπη και να υδρεύεται η Σπάρτη. Η δεξαμενή αυτή έμεινε σε χρήση μέχρι τις πρόσφατες 10ετίες και καταργήθηκε όταν οι ανάγκες της πόλης επέβαλλαν την κατασκευή νέας δεξαμενής, σε πιο ψηλό σημείο, στον παρακείμενο λόφο της Ανάληψης.

Στο σημείο αυτό, λοιπόν, της παλαιάς δεξαμενής, κάποιοι επιχειρηματίες του καιρού «έστησαν» ένα εποχικό εξοχικό κέντρο με έναν εξωτερικό σκιασμένο χώρο κι έκαναν τη «Δεξαμενή» έναν τόπο απόδρασης για τους Σπαρτιάτες του καιρού που γύρευαν αναψυχή και δροσιά όταν άρχιζαν να πιάνουν οι ζέστες.

Ήταν, πραγματικά, μια ευφυέστατη κίνηση εκείνου του καιρού, που δημιούργησε ένα χώρο αναψυχής στο πιο μαγευτικό σημείο της πόλης, ανάμεσα στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Σπάρτης. Οι Σπαρτιάτες, καθ’ όλη την ανοιξιάτικη και  θερινή περίοδο και ιδιαίτερα την Πρωτομαγιά, πήγαιναν στη «Δεξαμενή» για να απολαύσουν το καφεδάκι τους, το αναψυκτικό ή το ούζο τους, να φάνε (ενδεχομένως) ό,τι σέρβιρε το μαγαζί και να απολαύσουν τη μοναδική θέα που χαρίζει το σημείο αυτό προς τη Σπάρτη, την κατάφυτη κοιλάδα του Ευρώτα και τον Ταΰγετο, ο οποίος από κανένα άλλο σημείο της Σπάρτης δεν έχει αυτή τη μεγαλειώδη άποψη που του ταιριάζει.

Πληροφορίες για το πότε ακριβώς «στήθηκε» το μαγαζάκι της «Δεξαμενής» και πότε έκλεισε δεν έχουν διασωθεί. Σίγουρα όμως πρέπει να ξεκίνησε μετά τα εγκαίνια της ύδρευσης της  Σπάρτης (1931) και να έφτασε μέχρι το 1940, τότε  που ξεκίνησε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος. Σ’ αυτό συνηγορεί και το παρακάτω δημοσίευμα:

 

Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ ΜΑΣ ΚΑΙ  ΕΙΣ ΤΟ ΓΥΘΕΙΟΝ

ΤΟ ΓΛΕΝΤΙ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΔΕΞΑΜΕΝΗΝ

Τα εργατικά σωματεία της Σπάρτης είχον συγκεντρωθεί, εν σώματι, από της πρωΐας εις το εξοχικόν κέντρον «Δεξαμενή». Με αδιάπτωτον ευθυμίαν οι εργάται και υπάλληλοι εις μίαν εντελώς φιλικήν ατμόσφαιραν, διεσκέδασαν εκεί καθ’ όλην την ημέραν. Ο Νομάρχης κ. Παπαγιαννάκος, όταν τους επεσκέφθη έγινεν αντικείμενον θερμωτάτων εκδηλώσεων.

Εφ. «ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ», 7 Μαΐου 1939

 

Μετά τον πόλεμο το  «Εξοχικόν Κέντρο ΔΕΞΑΜΕΝΗ» έμεινε ως μία από τις πολλές όμορφες αναμνήσεις των Σπαρτιατών. Όμως, αυτή η ζωηρή ανάμνηση έφτασε για να υπάρξει μια πρόταση (Γενάρης 2022),  από τον εξαίρετο συμπολίτη μας οδοντίατρο Στάθη Μπεκιάρη, (ο οποίος πολλά έχει προσφέρει για την προστασία και ανάδειξη των αρχαιολογικών μας μνημείων) για μετατροπή του κτηρίου της παλαιάς δεξαμενής σε δημοτικό καφέ-αναψυκτήριο σύμφωνα (βεβαίως) και με τις υποδείξεις της αρχαιολογικής υπηρεσίας.

Η υλοποίηση της πρότασης αυτής  (την οποία είχε συμπεριλάβει στον προγραμματισμό του ο αείμνηστος δήμαρχος Σπάρτης Σαράντος Αντωνάκος, αλλά δεν πρόλαβε να την υλοποιήσει) θα αναβιώσει την παράδοση, θα δώσει στους σύγχρονους Σπαρτιάτες την ευκαιρία να διαφεύγουν από το «θερινό καμίνι» της πόλης , θα τους εξοικειώσει με την Αρχαία Σπάρτη (την οποία πολλοί δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ) και θα προσφέρει στους επισκέπτες και τους τουρίστες του τόπου μας έναν χώρο ξεκούρασης και αναψυχής μέσα στον αρχαιολογικό χώρο με όλα τα θετικά που αυτό συνεπάγεται.

 

Καλό μήνα, λοιπόν, και … «όπερ έδει δείξαι»!

 

*Φωτογραφία του 1933, από το Αρχείο Φωτογραφικού Οίκου Γεωργιάδη, που συμπεριλήφθηκε σε Ημερολόγιο του Δήμου Σπάρτης, επί Δημαρχίας Δημοσθένη Ματάλα.

 


5 Μαΐου 2022
Βαγγέλης Μητράκος


Οδός Εμπόρων