«Πατριωτισμός και Κουρελιασμένη Σημαία δεν Συμβιβάζονται», από τον Γιάννη Μητράκο

Η δική μας γαλανόλευκη σημαία έχει κι αυτή τη δική της ιστορία. Οι ρίζες της βρίσκονται στην Αρχαία Ελλάδα και στα «επίσημα» ή «παράσημα», τα οποία απεικόνιζαν μυθικά τέρατα ή ζώα ή σύμβολα ή γράμματα και ήταν διακριτικά «σημεία» τοποθετημένα επάνω στις ασπίδες των πολεμιστών. Υπήρχαν, ακόμα, οι «φοινικίδες» που ήταν υφασμάτινες σημαίες με βαθύ κόκκινο χρώμα, προορισμένες για την Εκκλησία του Δήμου και τις πολεμικές συρράξεις στις οποίες σήμαιναν με την ανύψωσή τους την έναρξη της μάχης και με την καταβίβασή τους τη λήξη τους. Στην περίοδο της ρωμαϊκής κατάκτησης διαδόθηκαν τα λεγόμενα «σίγνα» (από τη λατινική λέξη signum που σημαίνει «σημείο»), τα οποία ήταν ειδώλια ζώων ή πτηνών που στερεώνονταν πάνω σε κοντό και τα θεωρούσαν ιερά. Στην ίδια περίοδο χρησιμοποιήθηκαν τα «φλάμπουρα» ή «φλάμουλες» (από το λατινικό flammulae), που ήταν σημαίες σε σχήμα φλόγας με δυο ή τρεις ερυθρές και κυανές «γλώσσες». 

Η μεγάλη αλλαγή συντελέστηκε το 312 μ.Χ., όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος είδε σε όραμα πάνω στον ουρανό ένα σταυρό με την επιγραφή «Εν τούτω νίκα». Από τότε καθιερώθηκε πάνω στη σημαία της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ο χριστιανικός σταυρός, που εκπόρθησε το ρωμαϊκό αετό.

Στην ονομαζόμενη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και μάλιστα τον 11ο αιώνα ο Ισαάκιος Κομνηνός έβαλε στη σημαία το θυρεό της οικογένειάς του δηλαδή τον δικέφαλο αετό. Μετά την Δ΄ Σταυροφορία, η οποία πλήγωσε ανεπανόρθωτα το βυζαντινό κράτος, ο Ιωάννης Γ΄ Βατατζής ως συνεχιστής του βυζαντινού θρόνου στο κράτος της Νίκαιας τροποποιεί το σύμβολο, τοποθετώντας στο δεξί πόδι του δικέφαλου αετού μια ρομφαία και στο αριστερό μια σφαίρα με το σταυρό στην κορυφή της και επίστεψη στις κεφαλές του. Το νέο σύμβολο διατηρήθηκε με αυτή τη μορφή μέχρι το 1453 οπότε η Αυτοκρατορία καταλύθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους. Το σύμβολο αυτό όμως δεν χάθηκε αφού υιοθετήθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.   

Στη διάρκεια της τουρκικής σκλαβιάς οι υποδουλωμένοι Έλληνες δημιούργησαν αυτοσχέδιες σημαίες, που τις χρησιμοποίησαν οι οπλαρχηγοί στα διάφορα επαναστατικά κινήματα. Σ’ αυτές εικονίζονταν τα διαχρονικά σύμβολα της ελληνοχριστιανικής παράδοσης με πρώτο το σταυρό, το μονοκέφαλο ή δικέφαλο αετό, εικόνες Αγίων, θρησκευτικές ή λαϊκές φράσεις. Ο σταυρός, όμως, κυριαρχούσε στα φλάμπουρα και τα μπαϊράκια των Κλεφτών και των Αρματολών.

Η πρώτη σημαία με λευκό σταυρό σε μπλε φόντο υψώθηκε το 1807 από τον αρματολό   Γιάννη Σταθά (1758-1812) από το Βάλτο Αιτωλοακαρνανίας και τον υπαρχηγό του Νίκο Τσάρα (Νικοτσάρα)  (1774-1807) τον πιο σημαντικό και ηρωικό αρματολό του Ολύμπου, στο μικρό στόλο με τον οποίο πραγματοποιούσαν επιδρομές στα παράλια του βόρειου Αιγαίου. Αυτή η σημαία ευλογήθηκε και υψώθηκε το 1807 στη Μονή Ευαγγελιστρίας της  Σκιάθου από τον ηγούμενο Νήφωνα που όρκισε σ’ αυτήν τους οπλαρχηγούς Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, Ανδρέα Μιαούλη, Παπαθύμιο Βλαχάβα, Γιάννη Σταθά, Νικοτσάρα, τον Σκιαθίτη διδάσκαλο του Γένους Επιφάνιο - Στέφανο Δημητριάδη, τους Λαζαίους, τον Αναστάσιο Καρατάσο, τον Λιόλιο Ξηρολειβαδίτη, τον Νικόλαο Τσάμη και πολλούς άλλους. Όλοι είχαν συγκεντρωθεί στο Μοναστήρι για να συσκεφθούν και σχεδιάσουν τις επόμενες κινήσεις τους για την Επανάσταση. Μια παραλλαγή αυτής της σημαίας ήταν και η σημαία του Παπαφλέσσα, που ήταν φτιαγμένη από το μπλε εσωτερικό του ράσου του και τη φουστανέλα ενός συμπολεμιστή του.

Η Φιλική Εταιρεία καθιέρωσε το πρώτο ενωτικό σύμβολο των Ελλήνων, το οποίο έφερε τον Ιερό Δεσμό με τις 16 στήλες, έναν ερυθρό σταυρό εντός κλάδων ελαίας και λογχοφόρων σημαιών με τα γράμματα «Η ΕΑ Η ΘΣ», που υποδήλωναν τη φράση «Ελευθερία ή Θάνατος». 

Η πρώτη σημαία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 υψώθηκε στο Ιάσιο της Μολδαβίας από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και ήταν τρίχρωμη με οριζόντιες στήλες σε ερυθρό, λευκό και μαύρο. Στη μια πλευρά της εικονιζόταν ο αναγεννώμενος Φοίνικας και η φράση «ΕΚ ΤΗ ΚΟΝΕΩΣ ΜΟΥ ΑΝΑΓΕΝΝΩΜΑΙ» και στην άλλη οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη με την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ».

Στην Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου το 1822 πάρθηκε η απόφαση για την επίσημη σημαία του Αγώνα: κυανή με λευκό σταυρό στη μέση για το στρατό ξηράς, ενώ το Εκτελεστικό Σώμα στην Κόρινθο όρισε ως σημαία για τα εμπορικά πλοία τη σημαία κυανού χρώματος με έναν κυανό σταυρό σε λευκό τετράγωνο πλαίσιο στην εσωτερική άνω γωνία  και για τα πολεμικά πλοία σημαία με εναλλασσόμενες οριζόντιες λωρίδες, πέντε κυανές και τέσσερις λευκές, με έναν λευκό σταυρό σε κυανό τετράγωνο πλαίσιο στην ίδια γωνία.  

Η σημαία που καθορίστηκε από το Σύνταγμα της Επιδαύρου διατηρήθηκε με μικρές αλλαγές ως το 1978, οπότε υιοθετήθηκε ως επίσημη ελληνική σημαία η ναυτική με τις οριζόντιες λευκές και γαλάζιες γραμμές  (Ν.851/1978).Το ριγωτό πρότυπο επιλέχτηκε λόγω της ομοιότητάς του με την κυματιστή θάλασσα, που περιβάλλει τις ακτές της Ελλάδας. Η εκδοχή του λευκού Σταυρού μέσα σε κυανό πλαίσιο χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα, παράλληλα με την πιο διαδεδομένη μορφή με τις ρίγες.

Το 1980, το Προεδρικό Διάταγμα 348/17-4-1980 (ΦΕΚ 98 τ. Α΄), καθόριζε με λεπτομέρειες τις προδιαγραφές για τις πολεμικές σημαίες. Η σημαία λ.χ. της Πολεμικής Αεροπορίας φέρει στο κέντρο του σταυρού την εικόνα του Αρχάγγελου Μιχαήλ.

Η ελληνική σημαία εορτάζει και τιμάται στις 27 Οκτωβρίου, παραμονή της επετείου του «Όχι». Σε μερικούς θεσμούς όπως είναι η Εκπαίδευση και ο Στρατός η παρουσία της ελληνικής σημαίας είναι επίσημη και θεσμοθετημένη.

Πολλοί Έλληνες αγνοούν τι συμβολίζει η ελληνική σημαία και αναρωτιούνται γιατί επελέγησαν τα συγκεκριμένα σύμβολα, σχήματα και χρώματα. Επιχειρώντας μια συνοπτική αποκωδικοποίησή τους θα πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής:

• Οι αριθμοί των γραμμών είναι ίσοι με τον αριθμό των συλλαβών της φράσης «Ελευθερία ή Θάνατος», που ήταν το σύνθημα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Υπάρχει και μια εκδοχή που υποστηρίζει ότι ο αριθμός των γραμμών αντιστοιχεί στον αριθμό των 9 γραμμάτων της λέξης «Ελευθερία».
• Η εμφάνιση των γραμμών επιλέχθηκε λόγω της ομοιότητάς τους με την κυματισμένη θάλασσα που αγκαλιάζει τις ελληνικές ακτές.
• Η εναλλαγή των κυανών και λευκών γραμμών κάνει την ελληνική σημαία, όταν τη φυσάει ο άνεμος, να μοιάζει με το Αιγαίο Πέλαγος.
• Ο Σταυρός συμβολίζει το σεβασμό και την αφοσίωση των Ελλήνων προς το αιώνιο σύμβολο της Ορθοδοξίας και δηλώνει το σημαντικό ρόλο του Χριστιανισμού για το ελληνικό έθνος.
• Το κυανό και λευκό χρώμα συμβολίζουν το γαλάζιο χρώμα της θάλασσας και των αφρών των κυμάτων της. Επιπρόσθετα συσχετίζονται με το γαλανό ουρανό μας που στολίζεται από λιγοστά σύννεφα.

Σε όλους τους εθνικούς αγώνες οι Έλληνες πολέμησαν και υπερασπίστηκαν ακόμα και με την ζωή τους αυτό το ιερό σύμβολο. Η Ιστορία μας είναι γεμάτη από περιστατικά αυτοθυσίας για την προστασία της σημαίας μας. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση στη μάχη του Μπιζανίου του 1912, όταν σε ένα ύψωμα σκοτώθηκαν 10 στρατιώτες για να μην πέσει η σημαία στα χέρια του εχθρού. Τελευταίος ένας γενναίος λοχίας όρμησε στην κορυφή, αγκάλιασε τη σημαία και αιμόφυρτος κατρακύλησε στην πλαγιά μέχρις ότου να φτάσει στο Διοικητή του για να του την παραδώσει κι αμέσως έπεσε νεκρός!

Στη σημαία μας αποκρυσταλλώνεται η ζωντανή και δίχως όρια αέναη ιστορία της ελληνικής ψυχής, η ορθόδοξη χριστιανική πίστη του λαού μας, το γαλάζιο και λευκό χρώμα του ελληνικού χώρου, η αγωνιστικότητα και η φιλοπατρία των Ελλήνων. Γι’ αυτό και της οφείλουμε τιμή και σεβασμό!

Ο  Ν. 851/1978 προβλέπει τα εξής:

1. Η σημαία τοποθετείται επί κοντού ή ιστού χρώματος λευκού οι οποίοι στο άνω άκρου τους φέρουν σφαίρα λευκή και επ’ αυτής σταυρό αναλόγου προς τον ιστό ή κοντό μεγέθους.
2. Η Εθνική σημαία δεν επιτρέπεται:
• Να ανακρεμάται από εξώστες ή παράθυρα χωρίς ιστό.
• Να φέρει επάνω της διακριτικά οργανώσεων, συλλόγων, σχολών, ιδρυμάτων ή οποιαδήποτε παράσταση, ή να χρησιμοποιείται ως λάβαρο από αυτά.
• Να χρησιμοποιείται σε αποκαλυπτήρια προς κάλυψη αγάλματος ή προτομής. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να χρησιμοποιείται ύφασμα με τα εθνικά χρώματα.
• Να χρησιμοποιείται για οποιοδήποτε διαφημιστικό ή εμπορικό σκοπό.
• Να απορρίπτεται στα σκουπίδια. Σε περίπτωση αντικατάστασης λόγω παλαιότητας καταστρέφεται κατά προτίμηση διά πυράς.            

Για τους παραβάτες το άρθρο 8 του Νόμου προβλέπει: «Οι μη συμμορφούμενοι προς τας διατάξεις του παρόντος νόμου (…) τιμωρούνται δια κρατήσεως μέχρι δύο (2) μηνών, ή προστίμου ή και δι’ αμφοτέρων των ποινών τούτων εφ’ όσον κατ’ άλλας διατάξεις δεν προβλέπεται βαρυτέρα ποινή.» 

Όπως εύκολα μπορεί κανείς να διαπιστώσει, τα περισσότερα από τα όσα καθορίζει ο νόμος για την εθνική σημαία δεν τηρούνται είτε από άγνοια, είτε από αδιαφορία με συνέπεια μια γενικότερη αυθαιρεσία σχετικά με την εθνική μας σημαία. 

Τα τελευταία χρόνια πολλοί Έλληνες αναρτούν στις κατοικίες τους την ελληνική σημαία για να υποδηλώσουν τον πατριωτισμό τους προς όσους επιβουλεύονται την Ελλάδα. Αυτές οι σημαίες, δυστυχώς στην πλειονότητά τους, εξαιτίας των καιρικών συνθηκών κουρελιάζονται και δημιουργούν αλγεινή εντύπωση σε όποιον τις βλέπει. Αλήθεια οι συμπατριώτες μας αυτοί πώς μπορούν και συμβιβάζουν μέσα τους τον πατριωτισμό τους με την εικόνα μιας κουρελιασμένης και σε άθλια κατάσταση σημαίας; Δεν καταλαβαίνουν ότι έτσι γινόμαστε περίγελως των ξένων και μάλιστα των εχθρών μας; Κι αφού οι ίδιοι δεν το καταλαβαίνουν μήπως πρέπει να μεριμνήσει κάποια υπηρεσία για να τους κάνει να καταλάβουν πως αν επιθυμούν να έχουν αναρτημένη την ελληνική σημαία στο σπίτι τους, θα πρέπει να την έχουν σε απολύτως καλή κατάσταση; «Ελλάς το μεγαλείο σου»!                                                     

Υ.Γ.: Και να ήταν μόνον οι απλοί άνθρωποι; Υπάρχουν περιπτώσεις και κρατικών οργανισμών που αδιαφορούν για τις κουρελιασμένες σημαίες τους! 

Γιάννης Μητράκος