«Προφύλαξη και Αντιμετώπιση Ηλιακών Εγκαυμάτων», από τον Παναγιώτη Παπαλεξανδράκο, Αλλεργιολόγο

Η υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία προκαλεί ηλιακά εγκαύματα. Αυτά είναι συχνότερα σε παιδιά, σε άτομα με έντονα λευκό δέρμα και σε άτομα που λαμβάνουν διάφορα φάρμακα, τα οποία είτε προκαλούν φωτοευαισθησία (π.χ. ορισμένου τύπου Αντιυπερτασικά ή Αντικαταθλιπτικά φάρμακα) ή αυξάνουν την ευαισθησία στο ηλιακό φως.

Επειδή και εδώ ισχύει ο αρχέγονος ιατρικός κανόνας ότι καλλίστη είναι η πρόληψη της θεραπείας θα αναφέρουμε ορισμένα βασικά Μέτρα Προφύλαξης από Εγκαύματα:

• Χρήση κατάλληλου Αντιηλιακού (δηλαδή Αντιηλιακού το οποίο πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά που περιγράφονται πιο κάτω)
• Ένδυση με ρούχα ευρύχωρα, βαμβακερά ή λινά, ανοιχτόχρωμα, με πυκνή ύφανση
• Φόρεμα γυαλιών και πλατύγυρου καπέλου το οποίο καλύπτει και τα αυτιά και τον αυχένα
• Αναζήτηση μιας πολύτιμης σκιάς π.χ. μιας ομπρέλας ή ενός δένδρου
• Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο κατά το χρονικό διάστημα 12 μ.μ. - 4 μ.μ.

Αν παρά τα προληπτικά Μέτρα προκληθεί Έγκαυμα απαραίτητο να προβούμε στις εξής Πρώτες Ενέργειες:

1. Απομακρυνόμαστε αμέσως από τον ήλιο και μεταβαίνουμε σε σκιερό ή σε κλειστό χώρο και δεν εκτιθέμεθα ξανά στον ήλιο μέχρι την πλήρη υποχώρηση των εγκαυμάτων.
2. Καθαρίζουμε την περιοχή του εγκαύματος με άφθονο καθαρό δροσερό νερό για αρκετά λεπτά. Φτιάχνουμε με γάζες ή καθαρές πετσέτες δροσερές κομπρέσες εμποτισμένες με νερό ή φυσιολογικό ορό ή χαμομήλι  και  τις τοποθετούμε στην πάσχουσα  περιοχή για 15-20. Στην συνέχεια στεγνώνουμε προσεκτικά με μία γάζα ή απαλή πετσέτα χωρίς τρίψιμο. Επαναλαμβάνουμε την εναπόθεση τέτοιων κομπρεσών ανά 2-3 ώρες. Αν μεγάλο μέρος του δέρματος έχει επηρεαστεί, μπορείτε να κάνετε ένα δροσερό, όχι παγωμένο, ντους/μπάνιο με άφθονο καθαρό νερό για 15 λεπτά 3-4 φορές ή περισσότερο την ημέρα. (Μερικοί συγγραφείς συνιστούν αρχικά ένα τέτοιο μπάνιο κάθε 15 λεπτά). Δεν τρίβουμε,  δεν ξυρίζουμε και δεν τραυματίζουμε το δέρμα. Κατά το μπάνιο δεν χρησιμοποιούμε άλατα μπάνιου, έλαια και αρώματα.
3. Μετά την πιο πάνω Τοπική ή ή/και Συστηματική Ενυδάτωση, τοποθετούμε στις βλάβες Ενυδατική Κρέμα χωρίς αρώματα επί 3-4 φορές την ημέρα, για όσο χρειάζεται, πιθανόν για αρκετές εβδομάδες.
4. Πίνουμε όσα περισσότερα υγρά μπορούμε και αποφεύγουμε την ανάλωση Αλκοόλ.
5. Για ανακούφιση από τα συμπτώματα του πόνου και γενικά εκείνα της φλεγμονής μπορούμε πάρουμε ένα NSAIDs ( Προτίμηση Aspirin), αμέσως με την εμφάνιση του εγκαύματος, επί δύο 24ωρα. Εξυπακούεται ότι πρέπει να μην υπάρχουν αντενδείξεις από το πεπτικό ή από αλλού. Μπορεί να ληφθεί υπό κάλυψη με ένα προστατευτικό φάρμακο του στομάχου.

Εκτός από τις βασικές άμεσες ενέργειες που ήδη περιγράψαμε για την ανακούφιση από τα συμπτώματα του ηλιακού εγκαύματος και για πρόληψη πιθανών μπορούμε να προβούμε και σε χρήση των εξής Πρόσθετων Ενεργειών:

1) Gream. Μείγματος Κορτιζόνης + Αντιβιοτικού (π.χ. Φουσιδικό Οξύ + Βηταμεθαζόνη)

• Μπορεί να βοηθήσει σε Κνησμό και να προστατέψει από Επιμολύνσεις, ιδιαίτερα όταν έχουμε «Σπασμένες Φουσκάλες». Να σημειωθεί ότι  εμείς ποτέ δεν προκαλούμε «σπάσιμό» των φουσκαλών.
• Τοπικά Πρωί- Βράδυ Χ 2-3 μέρες

2) Διαλυμένη Aspirin στην πάσχουσα περιοχή

• Τις πρώτες ώρες μετά το έγκαυμα για ανακούφιση από τον ενοχλητικό  τοπικό πόνο και την φλεγμονή.

3) Cream. αλόης

• Απαλύνει τον πόνο και βοηθά στην γρήγορη επούλωση.
• Τοπικά πρωί-βράδυ Χ 2-3 μέρες

4) Πάστα ή «Αφρόλουτρο» με Πλιγούρι βρώμης

• Η χρήση του είναι ιδανική για την ενυδάτωση  και την αναδόμηση του καμένου δέρματος Σαν πάστα: Ι) Παρασκευή της Πάστας: Ανακατεύουμε νιφάδες βρώμης  με αρκετό νερό μέχρι να σχηματιστεί μια πάστα. ΙΙ) Χρήση: Με απαλό μασάζ εφαρμόζουμε την πάστα στην πληγείσα περιοχή, αναμένουμε μετά την εναπόθεση για 15 λεπτά και στην συνέχεια ξεπλένουμε με  άφθονο νερό
• Σαν “Αφρόλουτρο” Ι)Παρασκευή: Ρίχνουμε 1-2 φλιτζάνια με πλιγούρι  βρώμης στην μπανιέρα και ανακατεύουμε ΙΙ) Χρήση: Παραμένουμε 15΄στην μπανιέρα και επιπωματίζουμε όλο το δέρμα, ιδιαίτερα τις πάσχουσες περιοχές, αφήνουμε το διάλυμα  να παραμείνει στο δέρμα  μας για όσο το ανεχόμαστε και μετά το απομακρύνουμε κάνοντας ένα ντους.

• Απαλύνει τον πόνο και τον κνησμό
• Τοπικά πρωί-βράδυ Χ 2-3 μέρες

6) Κομπρέσες με Χαμομήλι

• Ιδανικό για την ανακούφιση του πόνου.
• Βράζουμε χαμομήλι, το αφήσουμε να κρυώσει τελείως και στην συνέχεια του προσθέτουμε μερικά παγάκια ή το βάζουμε στο ψυγείο. Στην συνέχεια βρέχουμε στο παγωμένο χαμομήλι ένα μεγάλο κομμάτι βαμβάκι ή μια πετσέτα και το εφαρμόζουμε στην περιοχή του εγκαύματος.

7) Κομπρέσες με κρύο γάλα

• Ανακουφίζει από τα συμπτώματα των ηλιακών εγκαυμάτων
• Ρίχνουμε σε ένα μπολ αρκετό πλήρες γάλα  και βάζουμε μέσα ή μια γάζα ή  ένα καθαρό και μαλακό ύφασμα να μουλιάσει. Στην συνέχεια με απαλό μασάζ εφαρμόζουμε το παρασκεύασμα στο έγκαυμα, το αφήνουμε να δράσει για 20 λεπτά, και το ξεπλένουμε με άφθονο κρύο νερό.

8) Πάστα ή «Αφρόλουτρο» με Μαγειρική Σόδα

• Ανακουφίζει από την Φαγούρα
• Σαν πάστα: Ι) Παρασκευή της Πάστας: Ρίχνουμε 1 κουταλιά της σούπας μαγειρική σόδα σε λίγο νερό και ανακατεύουμε. ΙΙ)Χρήση: Με απαλό  μασάζ εφαρμόζουμε την πάστα στην πληγείσα περιοχή, αναμένουμε μετά την εναπόθεση για 15 λεπτά και στην συνέχεια ξεπλένουμε με άφθονο νερό
• Σαν “Αφρόλουτρο” Ι) Παρασκευή: Ρίχνουμε 1-2 φλιτζάνια μαγειρικής σόδας στην μπανιέρα και ανακατεύουμε ΙΙ) Χρήση: Παραμένουμε 15΄στην μπανιέρα και επιπωματίζουμε όλο το δέρμα, ιδιαίτερα τις πάσχουσες περιοχές, αφήνουμε το διάλυμα  να παραμείνει στο δέρμα μας για όσο το ανεχόμαστε και μετά το απομακρύνουμε κάνοντας ένα ντους.

9) Κομπρέσες ή μπάνιο με Μηλόξυδο

• Καταπραύνει  τον πόνο και εμποδίζει το ξεφλούδισμα ή την δημιουργία «φουσκάλας». 
• Τοπικά, αφού διαλύσουμε μηλόξυδο σε ίσο μέρος νερού, κάνουμε και εφαρμόζουμε κομπρέσες για 15 λεπτά στην περιοχή του εγκαύματος.
• Μπάνιο με μηλόξυδο: Ρίχνουμε 2 κούπες μηλόξυδου στη μπανιέρα και ανακατεύουμε. Παραμένουμε 15΄στην μπανιέρα και επιπωματίζουμε όλο το δέρμα και ιδιαίτερα τις πάσχουσες περιοχές, αφήνουμε το διάλυμα να παραμένει στο δέρμα μας για όσο το ανεχόμαστε και μετά το απομακρύνουμε κάνοντας ένα ντους.

10) Πάστα Κουρκούμης

• Ανακουφίζει από την Φαγούρα
• Ανακατεύουμε σκόνη κουρκούμης σε νερό και φτιάχνουμε μια λεπτή πάστα, την τοποθετούμε στην περιοχή του κνησμού για 10 λεπτά και μετά ξεπλένουμε με κρύο νερό.

Στο σημείο αυτό θεωρώ απόλυτα αναγκαίο να δώσω απαντήσεις σε δυο βασικά ερωτήματα.

1ον: Ποια Συμπτώματα - Σημεία από τα Εγκαύματα απαιτούν άμεση Ιατρική Παρέμβαση (Επίσκεψη σε γιατρό ή μετάβαση στο πλησιέστερο Νοσοκομείο);

• Αν Φουσκάλες καλύπτουν έως και  το 20 του δέρματος (έκταση μεγαλύτερη από ένα ολόκληρο χέρι ή από όση είναι η κοιλιά σας) ή αν οι δερματικές βλάβες συνοδεύονται από Συμπτώματα τέτοια όπως Δίψα, Ναυτία ή/και έμετο, Πυρετό ή ρίγη, ισχυρό πόνο ή πονοκέφαλο, Ζάλη, Σύγχυση, Λιποθυμική Τάση, υπάρχει ανάγκη για έγκαιρη Ιατρική Εκτίμηση και Αντιμετώπιση.

2ον: Ποια Υλικά δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε ποτέ πάνω σε Εγκαύματα;

1. Ενυδατικά λάδια και οποιαδήποτε άλλα προϊόντα με μορφή Λαδιού
2. Βαζελίνη ή οποιοδήποτε άλλο προϊόν πετρελαίου
3. Βούτυρα σώματος (π.χ. Κακάο και βούτυρο καριτέ)
4. Πάγο
5. Αντιηλιακά ή καλλυντικά
6. Λευκοπλάστη
7. Αντισηπτικά με χρώμα
8. Οξυζενέ ή οινόπνευμα

Σαν Αλλεργιολόγος αφού επισημάνω, ότι οποιαδήποτε υπερβολική απάντηση στην έκθεση στον ήλιο μπορεί να υποδηλώνει Φωτοαλλεργία, θα τελειώσω με την περιγραφή του κατάλληλου Αντιηλιακού:

• Θα πρέπει να επιλέξετε ένα  Αντιηλιακό το οποίο να έχει δείκτη προστασίας(SPF) τουλάχιστον 30, να παρέχει προστασία από τις δυο ακτινοβολίες UVB και UVA, να είναι θερμο- και φωτο- σταθερό, να απορροφάται γρήγορα, να μην φεύγει εύκολα με το  νερό, τον ιδρώτα και την τριβή, να ενυδατώνει, να μην προκαλεί το ίδιο αλλεργίες και γενικά να είναι ασφαλές.
• Επίσης πρέπει να χρησιμοποιούμε το Αντιηλιακό μας σωστά, δηλαδή να το βάζουμε μισή ώρα πριν την έκθεσή μας στον ήλιο (όχι λίγο πριν βουτήξουμε στη θάλασσα), να το ξαναβάζουμε μετά από κάθε βουτιά ή κάθε 2 ώρες. 

«Καλές συναντήσεις με τον ήλιο και την θάλασσα»

Παναγιώτης Ν. Παπαλεξανδράκος
Γκορτσολόγου 61-Σπάρτα