«ΚΕΕΜ Σπάρτης - Αφιέρωμα» από τον Βαγγέλη Μητράκο

Αυτή ήταν μια πολύ σημαντική απόφαση για τη Λακωνία, ιδιαίτερα για τη Σπάρτη, μιας και είναι γνωστό πως η λειτουργία στρατοπέδων, ιδιαίτερα Κέντρων Νεοσυλλέκτων, αποτελεί (εκτός άλλων) βασικό πνεύμονα οικονομικής στήριξης και ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών. 

Η σχετική είδηση δημοσιεύθηκε και στην τοπική εφημερίδα «ΕΘΝΙΚΟΣ ΦΡΟΥΡΟΣ ΤΗΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ» στις 19 Μαρτίου 1950:

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ  ΣΤΡΑΤΟΥ (…)

Αθήναι – (της μονίμου ανταποκρίτρίας μας)

Κατά θετικάς πληροφορίας ο Στρατάρχης Παπάγος ενέκρινεν την εγκατάστασιν Στρατιωτικής Μονάδος εν Σπάρτη (…). Χθες επεσκέφθην τον Πρόεδρον του Παλλακωνικού Συλλόγου κ. Γρηγορακάκην όστις μου ανεκοίνωσε την απόφασιν της Κυβερνήσεως δια τα ανωτέρω. Εζητήθη, ως επληροφορήθην, παρά του κ. Υπουργού των Οικονομικών και έγκρισις της αναγκαιούσης πιστώσεως δια την ανέγερσιν στρατιωτικών κτιρίων. (…)

Η δομή του ΚΕΕΜ, στη Λακωνία, είχε αποκεντρωμένο χαρακτήρα και περιλάμβανε δύο Στρατόπεδα:

α. Το Στρατόπεδο «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ Κ?Ν/ΝΟΥ ΔΑΒΑΚΗ», που βρίσκεται στο Ξηροκάμπι Σπάρτης και έχει έκταση 1.100 στρεμμάτων, και

β. Το Στρατόπεδο «ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ ΠΑΝΑΓΙ?ΤΗ ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΥ», που βρίσκεται στο Γύθειο και έχει έκταση 22,5, περίπου, στρεμμάτων. Εκεί είναι εγκατεστημένο το 3ο Τάγμα Ειδικής Εκπαιδεύσεως Μαγείρων.

Το Στρατόπεδο του Ξηροκαμπίου πήρε το όνομά του από τον Συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δικαίου Δαβάκη, γιο Δασκάλου, από τα Κεχριάνικα Λακωνίας, Ήρωα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, της Μικρασιατικής Εκστρατείας, της Εποποιίας της Πίνδου και της Αντίστασης. Την 23η Ιανουαρίου 1943, βρήκε τραγικό θάνατο κατά τον τορπιλισμό του πλοίου που τον μετέφερε στην Ιταλία ως όμηρο.

Το Στρατόπεδο του Γυθείου πήρε το όνομά από τον, επίσης, Ήρωα, Ταγματάρχη Πεζικού Παναγιώτη Ηλία Μαντούβαλο, από τους Άνω Μπουλαργιούς της Μάνης, ο οποίος έπεσε, ηρωικά μαχόμενος κατά των Ιταλών εισβολέων, την 17η Νοεμβρίου 1940, στο ύψωμα 1878 του Μοράβα της Πίνδου, στην νικηφόρα πορεία του Ελληνικού Στρατού προς Κορυτσά. Ήταν ο πρώτος Ανώτερος Αξιωματικός που σκοτώθηκε στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο.

Όπως όλες οι στρατιωτικές μονάδες, έτσι και το ΚΕΕΜ, έχει το δικό του ξεχωριστό έμβλημα, το οποίο είναι εμπνευσμένο από την ελληνική μυθολογία:

Αποτελείται από σύμπλεγμα τροχού και ζεύγους πτερύγων, που συμβολίζουν τους τρόπους μεταφοράς των αγαθών και το ζωοφόρο κέρας της Αμάλθειας (της κατσίκας, με το γάλα της οποίας ανατράφηκε ο Δίας), που συμβολίζει τον εφοδιασμό. Το ρητό «ΧΡΟΝΟΥ ΦΕΙΔΟΥ» (να μην σπαταλάς τον χρόνο σου ή να τον χρησιμοποιείς με σύνεση), που στέφει το σύμπλεγμα του εμβλήματος, είναι απόφθεγμα ενός εκ των επτά σοφών της Αρχαίας Ελλάδας, του Χίλωνος του Λακεδαιμονίου (6ος π.χ. αιώνας) και αναδεικνύει την σημασία του χρόνου και της ορθής εκμετάλλευσής του για την υλοποίηση της αποστολής του Σώματος.

Από το 1955 κι εντεύθεν το ΚΕΕΜ δέθηκε άρρηκτα με τη Λακωνία, τη Σπάρτη και την τοπική κοινωνία, παράγοντας σπουδαίο έργο και προσφέροντας τα μέγιστα στον τόπο μας:

Πολλά Λακωνόπουλα παρουσιάστηκαν και υπηρέτησαν στο ΚΕΕΜ τη στρατιωτική τους θητεία (ή τουλάχιστον ένα μέρος της), ενώ, όταν έβγαιναν εξοδούχοι οι φαντάροι, έσφυζαν από ζωή η Σπάρτη, το Ξηροκάμπι και το Γύθειο και οι επιχειρηματίες (εστίαση, διασκέδαση κλπ) έτριβαν τα χέρια τους. Επίσης, νέοι απ’ όλη την Ελλάδα παρουσιάζονταν στο ΚΕΕΜ, δέχονταν τις επισκέψεις των οικογενειών τους και έσπαζε το κέλυφος της «παραδοσιακής» απομόνωσης και εσωστρέφειας της Σπάρτης και της Λακωνίας. Σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη, συναντάς ανθρώπους, οι οποίοι, όταν ακούνε για τη Σπάρτη λένε: «Υπηρέτησα κι εγώ στο ΚΕΕΜ». Ακόμα, με την εκπαίδευση που γινόταν και τα διπλώματα οδήγησης που έδινε το ΚΕΕΜ αλλά και με τα άλλα διπλώματα που έπαιρναν οι εκπαιδευόμενοι στη Σχολή Μαγείρων και Αρτοποιών του Γυθείου, πολλοί νέοι κέρδισαν επαγγελματικά τη ζωή τους, δημιούργησαν οικογένειες και πρόκοψαν.

Όλοι οι Σπαρτιάτες και οι Λάκωνες ριγούσαν από χαρά και εθνική συγκίνηση, όταν, στις εθνικές παρελάσεις, περνούσαν με καμάρι οι οπλίτες και οι αξιωματικοί του ΚΕΕΜ, καθώς και τα μηχανοκίνητα, ενώ η στρατιωτική μπάντα παιάνιζε εμβατήρια. Ακόμα και η Έπαρση και η Υποστολή της Σημαίας στην πλατεία της Σπάρτης, κάθε Κυριακή, πέρα από τους εθνικούς της συμβολισμούς, σηματοδοτούσε και τη στενή σχέση του ΚΕΕΜ με την πόλη. Στις θρησκευτικές τελετές της πόλης (Πάσχα, Α. Νίκωνος, εορτές κ.α.)  το ΚΕΕΜ ήταν πάντα παρόν, διαθέτοντας τιμητικά αγήματα, ενώ συγκινητική ήταν η αθρόα παρουσία και η συμμετοχή του λαού στη γιορτή που έκανε το ΚΕΕΜ κάθε Πάσχα. Τέλος, ξεχωριστή σημασία για την ενότητα Στρατού και Λαού, ήταν και η επίσκεψη Σχολείων της πόλης στις Ορκωμοσίες Νεοσυλλέκτων, που αποτελούσαν για τους μαθητές εμπειρία ζωής ανεξίτηλη.

Δυστυχώς, το 2018, στα πλαίσια των ασφυκτικών οικονομικών δεσμεύσεων των μνημονίων, έκλεισε, μαζί με άλλα κέντρα κατάταξης, ΚΑΙ το ΚΕΕΜ, χωρίς (και πάλι δυστυχώς) η τοπική κοινωνία να αντιδράσει σθεναρά και αποφασιστικά.

Ευτυχώς, φέτος, στις 18 Σεπτεμβρίου 2023, το ΚΕΕΜ θα ξανανοίξει τις πύλες του ως Κέντρο Κατάταξης, πεντέμισι χρόνια από τότε που παρουσιάστηκε εκεί η τελευταία σειρά, για να υποδεχθεί τους στρατεύσιμους της Ε΄ ΕΣΣΟ. Πρόκειται για μια πολύ θετική και σημαντική εξέλιξη, που αποκαθιστά ένα τεράστιο λάθος που έγινε, κάποτε, χωρίς περίσκεψη και χωρίς συνείδηση για το ΤΙ ακριβώς ήταν το ΚΕΕΜ για τον τόπο μας.

Η Σπάρτη και η Λακωνία ας αγκαλιάσουν, και πάλι, με αγάπη το ΚΕΕΜ και τα νεοσύλλεκτα φανταράκια μας, και ας διατρανώσουν τη θέληση και την απόφασή τους να μην επιτρέψουν, ποτέ πια, αυτή η σχέση να διαρραγεί, για κανένα λόγο.

Σπάρτη  1-9-2023
Βαγγέλης Μητράκος