Αποτίμηση του Συμποσίου: «Παιδεία, Επιστήμη και Εκκλησία: Η Πελοπόννησος στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό»

Το Συμπόσιο τελούσε υπό την αιγίδα και την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, την αιγίδα της Εθνικής Επιτροπής «Ελλάδα 2021», του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και του Ινστιτούτου Έρευνας Βυζαντινού Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και την υποστήριξη του Μουσείου Μπενάκη και του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Τα μέλη του Δ.Σ. της Εταιρείας Σπαρτιατικών Σπουδών είχαμε θέσει εξ αρχής τρεις συγκεκριμένους στόχους σχετικά με τη διοργάνωση του εν λόγω Συμποσίου, το οποίο κατόρθωσε να λάβει, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της Σπάρτης, την αιγίδα και την υποστήριξη τόσων πολλών και σπουδαίων οργανισμών και πανεπιστημίων και να «φέρει» στον τόπο μας πνευματικές προσωπικότητες διεθνούς ακτινοβολίας, και έχουμε την υποχρέωση να δημοσιοποιήσουμε μία ειλικρινή αποτίμηση αυτών των στόχων στους πολίτες της Σπάρτης.

• Ο Επιστημονικός Στόχος

Μέσα από τις εισηγήσεις των επιφανών προσκεκλημένων ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό κατέστη σαφές πως, εάν δεχθούμε ότι ανάμεσα στα μακρά χρονικά διαστήματα ήρεμης εξελικτικής πορείας, από τα οποία αποτελείται κατά κύριο λόγο η ιστορία ενός τόπου και ενός λαού, υπάρχουν και σύντομοι περίοδοι ριζικών αλλαγών, τότε, για τη νεότερη ιστορία του Ελληνισμού αυτές θα πρέπει να αναζητηθούν στη διάρκεια του 18ου και στις απαρχές του 19ου αιώνα, δηλαδή κατά τη διάρκεια του μετέπειτα επονομαζόμενου Νεοελληνικού Διαφωτισμού ή Νεοελληνικής Αναγέννησης. Η όποια πνευματική αναβάθμιση επήλθε τότε, με τρόπον ώστε η διαφορά με την προηγούμενη περίοδο, αλλά και με την αμέσως επόμενη, να είναι, τουλάχιστον, αισθητή.

Μέχρι πρότινος, η οθωμανική περίοδος είχε καταγραφεί στη σκέψη μας ως απολύτως ζοφερή, ως μια εποχή που δεν έχει να παρουσιάσει κανένα πνευματικό ή επιστημονικό σκίρτημα. Ωστόσο, διαπιστώνουμε ότι, ιδιαίτερα κατά τον τελευταίο προεπαναστατικό αιώνα, στον υπόδουλο ελληνισμό εκδηλώνονται πνευματικές αναζητήσεις, μολονότι αυτές αποτελούν προβλήματα που στη Δυτική Ευρώπη φαίνεται να έχουν ήδη λυθεί. Και στον επιστημονικό χώρο, παρά το ότι, προφανώς, δεν μπορούμε να μιλάμε για πρωτογενή παραγωγή, οι τελευταίες πριν την Επανάσταση δεκαετίες έχουν να παρουσιάσουν αξιόλογη κίνηση, για τα μέτρα πάντα της εποχής εκείνης.

Μην λησμονούμε, τέλος, ότι η Επανάσταση, την επέτειο των 200 χρόνων της οποίας εορτάζουμε φέτος, ήταν προϊόν ενός συγκεκριμένου ιστορικού κλίματος που διαμορφώθηκε από ένα σύνολο συνιστωσών, όπως η κοινωνική, η οικονομική, η πνευματική κ.ο.κ. Η πορεία, εν προκειμένω, της παιδείας και της επιστήμης στο συγκεκριμένο ιστορικό χρονικό διάστημα και στον δεδομένο γεωγραφικό χώρο, ήτοι της Πελοποννήσου, αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα τμήματα της ιστορίας τους Έθνους μας.

Ο στόχος αυτός επετεύχθη πλήρως.

• Ο Υποστηρικτικός Στόχος

Στο πλαίσιο Συμποσίου, και πέραν των ακαδημαϊκών ομιλιών, πραγματοποιήθηκε Μουσική Εκδήλωση με σκοπό την έμπρακτη οικονομική στήριξη της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής, παρουσία του Σχολάρχη αυτής, το Σάββατο 02 Οκτωβρίου 2021 στο Ινστιτούτο Έρευνας Βυζαντινού Πολιτισμού στον Μυστρά.

Οι μουσικοί:

• Γιάννης Ισμυρνιόγλου (τραγούδι, βιολί)
• Πέτρος Χρηστάκης (τραγούδι, κιθάρα, ούτι)
• Αγγελική Ξεκαλάκη (παραδοσιακά κρουστά)
• Γιάννης Καρυδογιάννης (μπάσο)

μας «ταξίδεψαν» στην αντίπερα όχθη του Αιγαίου, με τις μαγευτικές μελωδίες των μικρασιάτικων και κωνσταντινοπολίτικων τραγουδιών,

ενώ το τοπικό συγκρότημα παραδοσιακής μουσικής που αποτελούνταν από τους μουσικούς:

• Παναγιώτης Βλήτας (τραγούδι)
• Σαράντος Κουρτσούνης (τραγούδι, ακορντεόν)
• Παναγιώτης Αγγελάκος (κλαρίνο)
• Παναγιώτης Ρουσάκος (λαούτο)
• Παναγιώτης Φουρτούνης (τουμπερλέκι)

και με τη βοήθεια των εξαιρετικών χορευτών του Συλλόγου «Χοροδρόμοι», αποτύπωσαν μουσικοχορευτικά την ελληνική, και δει τη μοραΐτικη, ψυχή των ηρώων του 1821.

Ομολογουμένως, ο καιρός δεν ήταν… βοηθός, αφού το κρύο επικρατούσε σε όλες τις εκφάνσεις της εκδήλωσης, ενώ, και λόγω αυτού, η προσέλευση του κοινού δεν ήταν η αναμενόμενη.

Παρά ταύτα, οι παρευρισκόμενοι, μεταξύ αυτών και μέλη του Δ.Σ. του Συνδέσμου Αποφοίτων της Π.Μ.τ.Γ.Σ. και μέλη του Δ.Σ. των Φίλων της Π.Μ.τ.Γ.Σ., απήλαυσαν την εκδήλωση και, εν τέλει, κατορθώθηκε να συγκεντρωθεί ένα ικανό ποσό για την κάλυψη των ετήσιων φροντιστηριακών εξόδων μίας μαθήτριας της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής, με σκοπό την είσοδό της σε ίδρυμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Της ευχόμαστε ολόψυχα, καλή επιτυχία!

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, έστω και όχι με τη μέγιστη δυνατή προσφορά, η γενέτειρα του τελευταίου ενδόξου αυτοκράτορα της χιλιόχρονης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατέστη αρωγός του αγώνα για την επιβίωση και την πρόοδο των Ελλήνων στη Βασιλεύουσα Πόλη του Γένους μας, οι οποίοι συνεχίζουν αδιάλειπτα επί αιώνες να «φυλάττουν Θερμοπύλες» για τον Ελληνισμό.

Ο στόχος αυτός επετεύχθη μερικώς (ή απέτυχε μερικώς – σύμφωνα με το γνωστό «παράδειγμα» του μισογεμάτου/μισοάδειου ποτηριού).

• Ο Κοινωνικός Στόχος

Ως Εταιρεία Σπαρτιατικών Σπουδών θεωρούμε ότι οι επιστημονικές εκδηλώσεις, όπως το Συμπόσιο που συνδιοργανώσαμε, δεν αποτελούν προνόμιο μόνο μιας «πνευματικής ελίτ», δηλαδή μερικών καθηγητών/τριών και λοιπών διανοουμένων, οι οποίοι βρίσκουν την ευκαιρία να συνομιλήσουν εκ του σύνεγγυς σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Πιστεύουμε βαθιά ότι τα συμπόσια, τα συνέδρια, οι ημερίδες και οι λοιπές παρόμοιες επιστημονικές εκδηλώσεις πρέπει να διαδραματίζουν έναν κοινωνικό ρόλο επιμόρφωσης των τοπικών κοινωνιών στις οποίες λαμβάνουν χώρα, καλλιεργώντας συζητήσεις και αναζητήσεις μεταξύ των κατοίκων τους.

Η Εταιρεία Σπαρτιατικών Σπουδών και τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής, λοιπόν, «έστησαν» το εν λόγω Συμπόσιο έχοντας αυτή την αρχή ως βάση και για αυτό το λόγο:

Α) «έσπασαν» την διάρκεια του Συμποσίου σε τρεις ημέρες και επέλεξαν με προσοχή τους ομιλητές, ούτως ώστε οι ομιλίες να μην είναι ολοήμερες και κουραστικές, αλλά να μπορεί να τις παρακολουθήσει ο οποιοσδήποτε δίχως να… βαρεθεί, και

Β) διαμόρφωσαν καταλλήλως τον ήδη φιλόξενο χώρο του ΙΝ.Ε.ΒΥ.Π., προμηθευόμενοι σεβαστές ποσότητες προϊόντων «κεράσματος» (βουτήματα, καφέ κ.ο.κ.), τα οποία, για μέγιστη ασφάλεια, τα έδιδαν οι εθελόντριες του Τοπικού Τμήματος Σπάρτης του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (η προσφορά του οποίου στο Συμπόσιο είναι πραγματικά ανεκτίμητη), ούτως ώστε οι παρευρισκόμενοι σύνεδροι να μπορούν να «απολαύσουν» τον χρόνο που διέθεταν για να έρθουν στον Μυστρά και να παρακολουθήσουν τις ομιλίες.

Δυστυχώς, κατά μέσο όρο, η προσέλευση κατά τις πρωινές ώρες των ομιλιών δεν ήταν αυτή που αναμέναμε (ή έστω προσδοκούσαμε), σε σημείο αποκαρδιωτικό.

Ο στόχος αυτός δεν επετεύχθη.

Ως κατακλείδα της αποτίμησης του Συμποσίου, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε ειλικρινώς τις επιχειρήσεις εκείνες που με την πραγματικά συγκινητική και πλήρως αφιλοκερδή προσφορά τους, ομόρφυναν την τριήμερη αυτή επετειακή εκδήλωση τιμής για το έπος του 1821 και των ηρώων του.

Συγκεκριμένα, ευχαριστούμε τους:

• Sparta Beer
• Monemvasia Winery
• Χυμοί Λακωνία
• Sparta Spirit
• Κέντρο Εναλλακτικών Θεραπειών «Φροντίδα»
• Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη
• Εκδόσεις Παπασωτηρίου
• Κ.Τ.Ε.Λ. Λακωνίας
• Ο.Α.Σ.Α.
• Studio Photography Alexandros Bougadis Sparti,

όπως και όλους τους χορηγούς επικοινωνίας.

Τέλος, οφείλουμε να κάνουμε ειδική μνεία για την άμεση και ευγενική προσφορά του καταστήματος «Alexia’s» και του Super Market «Μόρφης», τα οποία κάλυψαν έκτακτες ανάγκες για δωρεάν προσφορά συνοδευτικού γεύματος στη μουσική βραδιά κ.ο.κ., δίχως να έχει αποτυπωθεί τα σήματα των επιχειρήσεών τους σε καμία εκ των δημοσιευμένων αφισών.

Συνεχίζουμε…