«Λαϊκές αγορές στην Ελλάδα: Από τον Ελευθέριο Βενιζέλο (1929) στον Άδωνι (2021)», από τον Ηλία Παναγιωτακάκο

Ο Βενιζέλος εν μέσω της οικονομικής κρίσης που έπληττε πολλαπλώς την Ελλάδα, είχε την πολιτική βούληση να δώσει διεξόδους κύρια στα παραγωγικά στρώματα της Ελληνικής κοινωνίας, όπου δεσπόζουσα θέση κατείχαν οι αγρότες.

Μέσω του θεσμού των λαϊκών αγορών επιχείρησε τον διπλό στόχο, διέξοδο στον αγροτικό πληθυσμό μέσω της απ’ ευθείας πώλησης και αγοράς σε χαμηλές τιμές από τον  αστικό πληθυσμό.

Το Π.Δ του 1929 συνάντησε την σφοδρή αντίδραση των μεσαζόντων και των μεγαλοεμπόρων. Εκείνη την εποχή η  κερδοσκοπία των μεσαζόντων είχε καταντήσει μάστιγα και η περαιτέρω οικονομική κρίση βρισκόταν προ των πυλών.

Για να τονώσει το ηθικό των αγροτών ότι πρόκειται για θεσμό με μέλλον παρέστη και εγκαινίασε την πρώτη λαϊκή ημέρα Σάββατο στις 18 Μαΐου 1929 στο Θησείο και ήταν ο πρώτος πελάτης.

Ο Εθνάρχης ζήτησε ένα ζεμπίλι και πραγματοποίησε μόνος του αγορές, για να χαρίσει στο τέλος όσα αγόρασε σε μια φτωχή γυναίκα της περιοχής ακολούθησαν σε αγορές ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Παναγής Βουρλούμης φωτογραφιζόταν αγοράζοντας λεμόνια και ο δήμαρχος Αθηναίων Σπύρος Πάτσης λαχανικά και πατάτες.

Εκεί ακούστηκε για πρώτη φορά από παραγωγό η έκφραση «Δώσε μου κι εμένα μπάρμπα».

Ίσως ακόμη και οι οργανωτές του θεσμού να μη γνώριζαν τη δημοφιλία που θα απολάμβανε και τον τρόπο που θα επηρέαζε την καθημερινή ζωή των νεοελλήνων το καινούργιο αυτό εγχείρημα. Αλλά και την επιρροή που θα ασκούσε στην εικόνα και τη λειτουργία της πρωτεύουσας και άλλων μεγαλουπόλεων της χώρας με αποτέλεσμα το 1932 ιδρύεται το «Ταμείον Λαϊκών Αγορών».

Έκτοτε ακολούθησαν και άλλα νομοθετήματα όπως επίσης επέκταση των λαϊκών αγορών ακόμα και σε κωμοπόλεις.

Είναι δεδομένο ότι οι εποχές αλλάζουν και η τεχνολογία έχει εισβάλλει σε όλες τις κοινωνικές και παραγωγικές δραστηριότητες. Συνεπώς ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας των λαϊκών αγορών επιβάλλει τον εκσυγχρονισμό, χωρίς όμως να μεταβάλλει την ουσία και την δομή των στόχων ίδρυσης τους.

Στόχος των λαϊκών αγορών (στις ελληνικές λαϊκές αγορές υπάρχουν δύο κατηγορίες πωλητών: Οι παραγωγοί και οι επαγγελματίες), είναι η ενίσχυση του Έλληνα παραγωγού να μειώσει τις τιμές για τους καταναλωτές, προκειμένου να αποθαρρύνει τις εισαγωγές και να εξαφανίσει τους μεσάζοντες. Ο θεσμός αυτός εκ των πραγμάτων έχει αποδειχθεί ότι είναι απαραίτητος για το κοινωνικό σύνολο, ιδιαίτερα για τις οικονομικά ασθενέστερες τάξεις και χρήσιμος για την πολιτεία, λόγω της σοβαρής επίδρασής του στη διαμόρφωση του τιμάριθμου, παροχή στους καταναλωτές φθηνών και ποιοτικών προϊόντων και την άμεση διάθεση της παραγωγής γεωργικών προϊόντων στην κατανάλωση.

Το νέο νομοσχέδιο όμως του ΥΠΑΝ δεν αλλάζει μόνο την δομή, αλλά μεταβάλλει και τους στόχους, όπου βασικό στοιχείο είναι η διαμόρφωση των τιμών στην βάση ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ & ΖΗΤΗΣΗΣ χωρίς διαμεσολαβητές.

Δηλωτικές είναι διατάξεις του ν/σ που θέλουν να διαμορφώσουν τους όρους των τιμών στην βάση εμπορίου και όχι της καθαρής ανταγωνιστικότητας «επί πάγκου».

Επίσης εμμέσως «εκδιώκει» τους παραγωγούς με την προκήρυξη θέσεων και την είσοδο στις λαϊκές εταιριών ,ακόμα και λειτουργία ΣΔΙΤ σε κατασκευές μόνιμων εγκαταστάσεων.

• Αφαίρεση άδειας αν δεν πουληθεί το 70% της δηλωθείσας στο ΟΣΔΕ παραγωγής.
• Οι πωλητές λαϊκών αγορών μόνο με την πλειοδοσία θα μπορούν να πάρουν μία θέση σε μία λαϊκή αγορά. Σε περίπτωση  ισοβαθμίας στα υπόλοιπα προσόντα με κάποιον συνάδερφό τους και δεν τύχουν σε κάποιον απόφοιτο ΑΕΙ με περισσότερα μόρια, τότε θα επικρατήσει αυτός από τους δύο που θα δώσει περισσότερα λεφτά.
• Απαιτείται στις 7 π.μ. να ενημερώνει ο πωλητής μία ηλεκτρονική πλατφόρμα για το ποια είναι τα είδη που θα πουλήσει, πόσα κιλά και με τί τιμή, οπότε ακυρώνεται έμπρακτα ο νόμος προσφοράς και ζήτησης στην διαμόρφωση των τιμών.
• Με 4 παραβάσεις μέσα σε δύο χρόνια η άδεια  ανακαλείται για έξι μήνες. Και να τυχόν δεν πληρωθεί το ημερήσιο τέλος για δύο μήνες συνεχόμενους θα χάνεται η θέση.
• Απαίτηση φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας για την ανανέωση της άδειας.
• Κατάργηση των επιτροπών λαϊκών αγορών και επιτροπών χορήγησης θέσεων συνεπώς κάποιος κυβερνητικός παράγοντας θα χορηγεί την θέση.

Αυτές και άλλες διατάξεις εκτοπίζουν τους παραγωγούς αγρότες και κτηνοτρόφους από τις λαϊκές αγορές .

Οφείλει η κυβέρνηση να αποσύρει αυτές τις διατάξεις εν μέσω οικονομικής και οικονομικής κρίσης και να επανακαθορίσει τους στόχους ύπαρξης και λειτουργίας των λαϊκών αγορών με τον απαιτούμενο εκσυγχρονισμό που αποδέχονται και οι παραγωγοί και φυσικά οι καταναλωτές.

Ας εντρυφήσει στο Π.Δ του Ελευθέριου Βενιζέλου (με υπογραφή του Παύλου Κουντουριώτη), ίσως βρει ενδιαφέρουσα την στοχοπροσήλωση υπέρ των οικονομικά ασθενέστερων στρωμάτων και φυσικά υπέρ των παραγωγών.

Ηλίας Παναγιωτακάκος