«The Matrix», από την Ειρήνη Μπόμπολη, συγγραφέα - φιλόλογο

ΣΕΦΕΡΗΣ: Τίποτε στην Τροία - ένα είδωλο.
Έτσι το θέλαν οι θεοί.
Κι ο Πάρης, μ’ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα ατόφιο·
κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια.
Για ένα πουκάμισο αδειανό.

Για το είδωλο μιας Ελένης. Για έναν ίσκιο. Για μια ιδέα. Για ένα πλέγμα ψευδαίσθησης και απάτης. Που όμως ήταν πιστευτό σαν πλάσμα ατόφιο. Δηλαδή σαν πραγματικότητα. Δέκα χρόνια σφάζονταν στην Τροία οι Αχαιοί χωρίς να πάρουν χαμπάρι ότι η ωραιοπλόκαμη Ελένη ήταν μια κούφια ιδέα. Η είδηση της αρπαγής της «ένωσε» όλη την τότε Ελλάδα σε έναν σκοπό απάτης και καταστροφής. Ένα πλέγμα εικονικό, κάτω από το οποίο έγιναν πράγματα και θάματα. Ούτε για μια στιγμή δεν πέρασε από το  τυφλωμένο μυαλό τους ότι πολεμάνε για το «αδειανό πουκάμισο» του ποιητή μας. Τόσο αίμα, τόσο πείσμα, τόσο θανατικό για μια ιδέα  απατηλή, για μια σκιά ψεύδους.  Και στο τέλος μια ολική καταστροφή. Το  Ίλιον έπεσε με δόλο, αλλά η συνέχεια ήταν ολέθρια για νικητές και νικημένους.

Σήμερα ένα άλλο πλέγμα μας κυκλώνει όλο και πιο ασφυκτικά με όπλο τον φόβο. Μας τυλίγει και μας ρίχνει στην ειρκτή της δήθεν σωτηρίας μας από τον ιό-κίνδυνο. Αόρατο το πλέγμα, περικλείει έναν κόσμο εικονικό, ψεύτικο, σπηλαιώδη, όπου το πιο αληθινό που υπάρχει είναι το σκοτάδι. Οικειοθελώς παραδομένοι στην «προστασία» μας, μένουμε στη φυλακή μας η οποία γίνεται όλο και πιο ισχυρή, πιο ασφυκτική και πιο άχρωμη. Σαν ατόφιο πλάσμα αγκαλιάζουμε τον φόβο της αρρώστιας και μένουμε αδρανείς και ακίνητοι κοιτάζοντας μόνο μπροστά τις σκιές που μας βάλανε τόσο επιδέξια στο νου.

Μέσα σε αυτό το πλέγμα του ψεύδους που όλοι πιστεύουμε για αλήθεια πασχίζουμε να κάνουμε εκκαθάριση από κακοποιά στοιχεία. Να εξυγιάνουμε το ψεύδος  από την ίδια του την αρρώστια. Γινόμαστε δικαστές του κάθε άλλου. Αλληλοσπαρασσόμαστε Μακριά από τη δικαιοσύνη. Ποια δικαιοσύνη; Αυτή έχει πεθάνει προ πολλού. Εμείς θα βάλουμε τάξη και θα επιβάλουμε αρετή! Έχει σημασία που είμαστε σάπιοι από χρόνια; Καμία. Αρκεί που υπάρχει κώνειο για τους διαφθορείς.  «. . . Παράξενο πράμα! Βλέπουμε θεούς, ιδέες, ονείρατα,  περασμένα, μελλούμενα, και δε βλέπουμε τη μύτη μας, Ω άντρες Αθηναίοι!», Κώστας Βάρναλης: Αληθινή απολογία του Σωκράτη

Η ταινία  "Docville" του Lars von Trier απροκάλυπτα δείχνει το ανθρώπινο κτήνος που κουβαλάμε όλοι ανεξαιρέτως φύλου, ηλικίας και μόρφωσης. Αρκεί να βρούμε τον αδύναμο. Και εφόσον έχουμε MONO  ατομική ευθύνη μπορούμε  και να τον σκοτώσουμε!   Που είναι το σύνολο να μας προστατέψει; Που είναι η συλλογική συνείδηση  στην οποία πρέπει να δώσουμε λόγο;  Μια αόρατη ιδέα είναι αρκετή για να σκλαβώσεις στρατιές από τους πλέον μάχιμους της ζωής. Αρκεί να στοχεύσεις στο μυαλό με σφαίρα τον φόβο. Αυτό είναι το αόριστο απολυταρχικό «λέγεται» γράφει ο Παπανούτσος. Για να λέγεται, έτσι θα είναι.

Ποιος θα τολμήσει να βγει από το σπήλαιο; Ποιος θα τολμήσει να σκίσει το πλέγμα για να μπει το λυτρωτικό φως; Ποιος θα τολμήσει να ανέβει τον Γολγοθά της αυτοθυσίας και της ανάστασης;

Η απάντηση που «πλασάρεται» αφειδώς και χωρίς κόστος είναι η αγάπη. Ο μόνος αληθινός δρόμος. Αλλά τι σημαίνει αγάπη; Με ποια έννοια θα την κάνουμε πράξη; Αγαπώ αυτόν που μου μοιάζει σαν δίδυμος; Αυτόν που εξυπηρετεί τα συμφέροντά μου; Αυτόν που δεν μου βάζει μπελάδες στο κεφάλι μου με νέες ιδέες; Αυτόν που με νανουρίζει στη λάσπη; Αυτόν που μου εξασφαλίζει πάντα «αποδιοπομπαίους τράγους» για να κοιμάμαι ήσυχος; Που πήγε το «συμφιλείν» της Αντιγόνης; «Γεννήθηκα για να συμμερίζομαι την αγάπη, γιατί είμαι μέρος αυτού του κόσμου, αναπόσπαστο».

Άλλη ανέξοδη απάντηση είναι η επανάσταση. Επανάσταση μέσα στην απάτη και στο ψεύδος; Το μόνο που θα καταφέρει κανείς είναι αντί για τη μία σκιά, να βλέπει την άλλη σκιά. Αλλά και πάλι φαντάσματα θα βλέπει. Η μόνη αληθινή επανάσταση είναι η άρνηση αυτής της σκλαβιάς με οποιοδήποτε κόστος. Αυτό όμως απαιτεί μεγάλη γενναιότητα. Και που να τη βρει κάποιος που νομίζει ότι ο κόσμος που ζει είναι ο πραγματικός; Η συνειδητοποίηση της αδιέξοδης κατάστασης  θα ήταν μια έντιμη αρχή αυτής της άρνησης. Δυστυχώς όμως. Η δημόσια γνώμη κοιμάται βαθιά.  «Πλήθος, Δημόσια γνώμη, - τεράστιο κοπρόσκυλο δεμένο στο παλούκι μέσα στον ήλιο. Όλον τον καιρό κοιμάται, ξύνει την ψώρα του και χυμάει λυσσασμένα, μόλις θελήσει κανείς να τον βγάλει από την συνήθειά του, να του λύσει την αλυσίδα», Κ. Βάρναλης; Η αληθινή απολογία του Σωκράτη

Είμαστε όλοι μέρος αυτής της νοσηρής Πόλης. Η Πόλη - κόσμος έχει αρρωστήσει βαριά εδώ και πολύ καιρό. Αυτός ο λοιμός δεν είναι τίποτε άλλο πάρα απλό εξάνθημα αυτής της χρόνιας και σε βάθος αρρώστιας. Και η αρρώστια από την οποία πάσχουμε είναι η τύφλα νου και ψυχής απέναντι στην αλήθεια της ανθρώπινης υπόστασης. Ο ιός μας θύμισε ότι είμαστε φθαρτοί. Και μας απέδειξε πόσο ανέτοιμοι είμαστε μπροστά σε αυτή την αλήθεια (εδώ βρίσκει εφαρμογή η παραβολή των δέκα παρθένων). Η επιβίωση έγινε η πρώτη αξία ακόμα και σε βάρος του άλλου. Για χάρη αυτής γίναμε ρατσιστές, απόξενοι, απάνθρωποι, ανθρωποφάγοι. Το πλέγμα καλά κρατεί. Αόρατο μεν, αλλά ανθεκτικό  σαν ατσάλι. Κανείς δεν θέλει να περάσει την πόρτα της εξόδου.

Τι απομένει λοιπόν; Πάντως «βάρβαροι» δεν υπάρχουν. Ευτυχώς.

Ειρήνη Μπόμπολη, συγγραφέας - φιλόλογος