Σπίτια που δέθηκαν με μικρές ή μεγάλες ιστορίες ανθρώπων, σπίτια που η μοίρα και η νέα εποχή (με τις αξίες τις δικές της) τα βύθισε στην ερημιά και στην εγκατάλειψη, έως ότου ο πανδαμάτορας χρόνος τους έδωσε ένα τέλος που δεν τους έπρεπε. 

Με τον τρόπο αυτό γράφτηκε η λέξη «τέλος» και για το επιβλητικό παλαιό σπίτι στη διασταύρωση Βρασίδου 98 και Α. Νίκωνος 118. Ένα λιθόχτιστο, μεγάλο, σοβαρό, διώροφο σπίτι, σοβατισμένο, ίσως των αρχών του 20ου αιώνα. Μοναδικό του στολίδι το περίτεχνο κιγκλίδωμα του μπαλκονιού (καράβολα δουλεμένα στο χέρι μαζί με χυτά στοιχεία)  και τα παλιά κεραμίδια που προεξείχαν, χωρίς γείσο,  στην άκρη της στέγης. Παρ’ όλη τη δωρική του λιτότητα, το σπίτι αυτό, σε εντυπωσίαζε με τον όγκο και την αυστηρότητά του  και με τις παλιές ώχρες, που ακόμα φώτιζαν τους τοίχους του. Στο ισόγειο είχε παράθυρα παραδοσιακά, με μικρή καμάρα στο πάνω μέρος και με εσωτερικά ξύλινα συμπαγή παντζούρια (σκιάδια). Στο πλάι του είχε μικρή  αυλή και σκάλα με βεράντα για την είσοδο στον όροφο.

Η Σπάρτη, μετά τον πόλεμο, δεν εκτίμησε ποτέ την αξία των παλαιών σπιτιών της και γι’ αυτό σήμερα είναι μια πόλη που δεν προκαλεί τον σεβασμό, έχει κόψει δια παντός το νήμα της εξέλιξης και της ιστορίας της και δεν δημιουργεί (δυστυχώς) αισθήματα ανάτασης και ευφορίας, ούτε στους Σπαρτιάτες ούτε στους επισκέπτες της.

(Προς άρσιν πιθανών παρεξηγήσεων, τα όσα γράφω, κατά καιρούς, για τα παλαιά σπίτια που χάνονται ΔΕΝ ΑΦΟΡΟΥΝ τους ιδιοκτήτες (όλοι καταλαβαίνουμε τι σημαίνει το βάρος ενός παλαιού κτίσματος). Σίγουρα όμως αφορούν την πολιτεία (σε όλες της τις βαθμίδες), η οποία δεν δημιούργησε ένα επαρκές θεσμικό πλαίσιο και δεν νοιάστηκε έμπρακτα και αποτελεσματικά για τη διάσωση των σπιτιών αυτών.)

Σπάρτη 22-12-2025
Βαγγέλης Μητράκος