Στην κεντρική πλατεία βρίσκονται δύο ψηφιδωτά που κάποτε έδιναν μία ευγένεια στον χώρο και έδειχναν ότι η Σπάρτη μπορεί να έχει και λεπτότητα και αισθητική. Τα δημιούργησε ο ΚΑΛΛΙΔΩΡΟΣ, ένας άνθρωπος που δεν ήταν απλώς τεχνίτης. Ήταν σοβαρός, μετρημένος, αξιοπρεπής και αγαπητός σε όλους όσοι τον γνώρισαν. Από εκείνους τους ανθρώπους που δεν χρειάζονταν φασαρία για να σε κερδίσουν. Η παρουσία του ήταν ήρεμη και καθαρή, και η δουλειά του κουβαλούσε την ίδια ποιότητα. Ως μόνιμος πελάτης στο καφενείο, μου μιλούσε πάντα ήρεμα, χωρίς πικρία, αλλά με την αγωνία του ανθρώπου που ξέρει τι θα γίνει πριν γίνει.

Και δυστυχώς, έπεσε μέσα σε όλα. Είχε προειδοποιήσει πολλές φορές ότι τα ψηφιδωτά θα καταστραφούν. Είχε εξηγήσει με λογική και σύνεση ότι χρειάζονταν σωστή προστασία, χαμηλότερη τοποθέτηση, κάλυψη με τζάμι, φωτισμό για να αναδεικνύονται και να μην φθείρονται. Δεν ζήτησε τίποτα υπερβολικό. Ζήτησε τα αυτονόητα. Ζήτησε σεβασμό προς τη δημόσια τέχνη και προς τον ίδιο τον κόπο του.

Ο δήμος δεν τον άκουσε.

Και η φθορά που βλέπουμε σήμερα είναι η πιο καθαρή απόδειξη. Τα ψηφιδωτά έχουν σχεδόν χαθεί. Οι ψηφίδες λείπουν, τα σχέδια έχουν αλλοιωθεί, και η εικόνα τους δεν θυμίζει πια έργο τέχνης αλλά εγκατάλειψη. Αυτή η κατάσταση δεν είναι αποτέλεσμα του χρόνου. Είναι αποτέλεσμα της αδιαφορίας. Είναι η συνέπεια του «έλα μωρέ», του «δεν πειράζει», του «θα δούμε» ,του «στα κενά θα ρίξουμε τσιμέντο».

Καημένε ΚΑΛΛΙΔΩΡΕ. Έφυγες πριν δεις τα έργα σου έτσι. Κι ίσως αυτό να είναι το μόνο παρήγορο. Γλίτωσες τη στενοχώρια να βλέπεις τον κόπο σου να γίνεται θρύμματα. Έφτιαξες κάτι όμορφο, κάτι τίμιο. Το παρέδωσες με σεβασμό και με αξιοπρέπεια. Αλλά δεν σου ανταποδόθηκε όπως έπρεπε. Η πόλη δεν προστάτεψε αυτό που της άφησες. Ο δήμος δεν σε άκουσε όσο ζούσες. Κι όταν δεν ακούς τη φωνή του δημιουργού, αργά ή γρήγορα ακούς τη φωνή της φθοράς.

Τα ψηφιδωτά σου στέκουν σήμερα ως ντροπιαστικό παράδειγμα μιας πόλης που αδιαφόρησε για κάτι πολύ μικρό, αλλά με πολύ μεγάλη σημασία. Γιατί έτσι κρίνονται οι πόλεις. Όχι από τα μεγάλα λόγια, αλλά από τον τρόπο που φέρονται στα μικρά έργα, στους ανθρώπους που πρόσφεραν χωρίς φανφάρες, στην τέχνη που ζητούσε μόνο μια στοιχειώδη φροντίδα.

Και η αλήθεια είναι μία.

Αν δεν μπορούμε να προστατεύσουμε δύο ψηφιδωτά, πώς θα χτίσουμε σοβαρά κάτι μεγαλύτερο.

Αν δεν δείχνουμε σεβασμό σε έναν άνθρωπο σαν τον ΚΑΛΛΙΔΩΡΟ, πώς θα ζητήσουμε ποτέ σεβασμό ως πόλη.

Η εικόνα τους σήμερα δεν είναι απλώς αισθητική αποτυχία. Είναι καθρέφτης νοοτροπίας. Και κάποια στιγμή πρέπει να τον κοιτάξουμε.

Η Σπάρτη που μιλά για κληρονομιά, άφησε έναν δημιουργό να δικαιωθεί μετά θάνατον

Συνεχίζεται...

Από το Βασίλη Λαδά