Ένα έργο τέχνης που έχει πυροδοτήσει ποικίλες αντιδράσεις κατά καιρούς. Για κάποιους, αποτελεί μια βαθιά απόδοση της θυσίας και του ηρωισμού. Η ύστατη πράξη, η ηρωική πνοή πριν το τέλος. Για άλλους, μια προσβλητική εικόνα που δεν αρμόζει στην ιστορία και στον συμβολισμό της Σπάρτης. Όλες οι απόψεις είναι σεβαστές. Όμως, αξίζει να δούμε αυτό το άγαλμα και με μια διαφορετική ματιά. Όχι μόνο καλλιτεχνική, αλλά και συμβολική. Κοινωνική. Υπαρξιακή.

Διότι ο σκυφτός Σπαρτιάτης δεν απεικονίζει απλώς έναν πολεμιστή της αρχαιότητας. Είναι ένας καθρέφτης. Μια σιωπηλή αντανάκλαση του σημερινού Σπαρτιάτη πολίτη. Ενός ανθρώπου σκυφτού, όχι από ήττα, αλλά από το βάρος της καθημερινότητας. Ο Σπαρτιάτης σήμερα δεν κρατά πια σπαθί και ασπίδα. Κουβαλά όμως άλλα βάρη. Κουβαλά τις οικονομικές δυσκολίες, την κοινωνική ανασφάλεια, την απώλεια ελπίδας, την ψυχική κόπωση και την απογοήτευση από υποσχέσεις που έμειναν ανεκπλήρωτες.

Και ναι, οι Σπαρτιάτες σήμερα δείχνουν σκυθρωποί. Είναι απογοητευμένοι. Και κοινωνικά, ίσως, «έτοιμοι να πέσουν». Αυτή η εικόνα, αντί να εμπνέει περηφάνια, γεννά έναν σιωπηλό αλλά επίμονο προβληματισμό. Η πόλη μας, άλλοτε σύμβολο αυταπάρνησης, πειθαρχίας και αδάμαστης θέλησης, μοιάζει σήμερα να πορεύεται σκυφτή. Όχι επειδή δεν έχει παρελθόν. Αυτό δεν της το αμφισβητεί κανείς. Αλλά γιατί δείχνει να αρκείται σε αυτό.. Αντί να διεκδικεί το παρόν και να επενδύει με πάθος στο μέλλον, ζει στη σκιά του ονόματός της.

Το άγαλμα, λοιπόν, αν μη τι άλλο, φέρνει μπροστά μας μια σκληρή αλήθεια. Την κόπωση μιας κοινωνίας που έχει ξεχάσει πώς είναι να στέκεται όρθια. Όχι από στρατιωτική ήττα, αλλά από κοινωνική και ψυχική υποχώρηση.

Κι αυτή ακριβώς η εικόνα της πτώσης, αντί να μας απογοητεύει, ίσως μπορεί να λειτουργήσει ως αφύπνιση! Όχι ως παραίτηση.. Γιατί στη Σπάρτη δεν ταιριάζει να μένει σκυφτή. Δεν της αξίζει. Δεν της αρμόζει. Ο τόπος αυτός έχει μέσα του δύναμη, πείσμα και φλόγα. Αρκεί να θυμηθεί ποιος είναι, και κυρίως ποιος θέλει να γίνει. Και δεν θα το κάνει αυτό κανένα άγαλμα για εμάς.. Θα το κάνουμε εμείς. Οι σημερινοί, ζωντανοί, καθημερινοί Σπαρτιάτες!

Ίσως, τελικά, το σκυφτό άγαλμα να μη φτιάχτηκε για να δοξάσει το τέλος.

Ίσως φτιάχτηκε για να μας ταρακουνήσει, να μας δείξει πού έχουμε φτάσει.

Να μας ψιθυρίσει, χωρίς λόγια, πως ήρθε η ώρα να σηκωθούμε.

Να παλέψουμε ξανά!

Γιατί η Σπάρτη μπορεί… Και πρέπει να σταθεί ξανά περήφανη.

Όχι μόνο για όσα ήταν...

Αλλά κυρίως για όσα έχει τη δύναμη να γίνει!

* Ο Γιώργος Κεραμιδάς είναι Σύμβουλος Επικοινωνίας & Ανάπτυξης