Την Τετάρτη 12 του Φεβρουαρίου θα βρίσκεται στην πόλη μας στον ημιώροφο του Ξενοδοχείου «ΜΑΝΙΑΤΗΣ» στις 19:30  να συζητήσει θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Γεωστρατηγικής  

Ο Μαρξ έχει μελετηθεί όσο λίγοι διανοητές . Ωστόσο ο Νίκος Κοτζιάς με το νέο του βιβλίο κάνει κάτι πρωτοφανές, εξετάζει το έργο του από μία εντελώς διαφορετική σκοπιά.

Ποιος ήταν ο πατριωτισμός του Μαρξ; Ποια η άποψή του για τις διεθνείς σχέσεις; Είναι μόνο κάποια από τα πολλά σημαντικά ερωτήματα στα οποία έρχεται ο επικεφαλής του ΠΡΑΤΤΩ να δώσει απαντήσεις με την μελέτη του.

Ο Κοτζιάς καταδεικνύει ότι ο Μαρξ, είναι ο πρώτος που ανέδειξε την παρουσία δύο βασικών παικτών στο διεθνές γίγνεσθαι: τα κράτη και τα κινήματα, τις εταιρίες και την αντεπανάσταση. Ξεπερνώντας μονομέρειες σύμφωνα με τις οποίες είτε είναι μόνο τα κράτη παίκτες στο διεθνές σύστημα, είτε μόνο μη κρατικά υποκείμενα. Ο Μαρξ σε αυτά τα πλαίσια καταδεικνύει, την διαλεκτική εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, οικονομίας και διπλωματίας. Αυτό ακριβώς ο συγγραφέας μελετά  σε βάθος. Το ποιος και πότε έχει τον πρώτο λόγο σε αυτές τις σχέσεις.  Τις αλληλεξαρτήσεις τους. Την αυτονομία τους, τον τρόπο επίδρασής τους. Με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Βοναπαρτισμό, ιδιαίτερα με τις επεμβάσεις του στην Ιταλία. Την εξωτερική πολιτική του Μπίσμαρκ, την διπλωματική ισχύ της τσαρικής Ρωσίας, μιας χώρας οικονομικά αδύναμης, την επιθετική αντιδραστική διπλωματία της Ιεράς Συμμαχίας, αποκαλύπτει πώς η διπλωματία αποκτά προτεραιότητα έναντι της εσωτερικής πολιτικής σε αυτές τις χώρες, πώς σε μέγιστο βαθμό.

Η ιδιαιτερότητες της ρωσικής διπλωματίας και η ιδιόμορφη σχέση της με την αγγλική μελετήθηκαν από το Μαρξ. Ο Κοτζιάς αναλύει, αναδεικνύει το γεγονός ότι κατά τον Μαρξ όταν αναπτύσσεται ένα ισχυρό δημοκρατικό-εργατικό κίνημα τότε οι ισχυρές χώρες συνεργάζονται, ενώ όταν είναι αδύναμο οξύνεται ο μεταξύ τους ανταγωνισμός. Αυτή τη σχέση την αναλύει και στην περίπτωση της ενοποίησης της Ιταλίας και της Γερμανίας, καθώς και τις αντιθέσεις μεταξύ Αυστρίας και Γερμανίας, όπου κάνει αυστηρή κριτική στις απόψεις του νεαρού του φίλου του Λασάλ, που είναι εχθρικές μόνο προς την Αυστρία και δείχνει κατανόηση στον βοναπαρτισμό που είχε μεγάλη επιρροή σε τμήματα του αριστερού κινήματος.

Ο Καρλ Μαρξ έδειξε ότι «η οικονομική ισχύ και η ισχυρή ανάπτυξη του καπιταλισμού σε μια χώρα δεν την καθιστά αυτόματα ισχυρότερη στη διπλωματία, στις εξωτερικές σχέσεις, στην γεωπολιτική και στις διεθνείς σχέσεις» αυτό ακριβώς ο Νίκος Κοτζιάς υπογραμμίζει ιδιαίτερα . Σημειώνει, μάλιστα, ότι πολλά από τα παραπάνω στοιχεία «δρουν αυτόνομα από την πορεία της οικονομίας» σε ένα κράτος και ότι η εξωτερική πολιτική, «πολύ συχνά αυτονομείται από το εσωτερικό περιβάλλον» και ως παραδείγματα αναφέρει την τσαρική διπλωματία και την διπλωματία του βοναπαρτισμού σε αρκετές περιπτώσεις.

Η σύγχρονες συντηρητικές θεωρίες οι οποίες παρουσιάζουν τον Μαρξ μονοδιάστατα «οικονομιστή» του οποίου οι μελέτες είχαν ως αντικείμενο μόνο τα «εσωτερικά θέματα» και όχι τη διεθνή πολιτική. Στο βιβλίο του ο συγγραφές απαντά καταλυτικά. Παραθέτει πλουσιότατα στοιχεία διαπιστώνει την διαχρονική μελετητική φτώχια γύρω από το διεθνολογικό έργο του Καρλ Μαρξ, τόσο από τους μαρξιστές, όσο και τους πολεμίους του.

Ο Νίκος Κοτζιάς ανασύρει  στην επιφάνεια τις μελέτες του Καρλ Μαρξ για τις διεθνείς σχέσεις συγκεκριμένων κρατών και Αυτοκρατοριών, όπως: της Τσαρικής Ρωσίας, της Πρωσίας / Γερμανίας, της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, της Γαλλίας (περίοδος του Βοναπαρτισμού), της Δανίας, Πολωνίας, της Κίνας, του Αγγλίας/ΗΒ, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αξιοποιώντας εκατοντάδες μέχρι πρόσφατα αδημοσίευτα χειρόγραφά του. Μελετώντας όλα τα χειρόγραφα και τις αναλύσεις του Καρλ Μαρξ και Ένγκελς, συνάγει χρήσιμα συμπεράσματα και δίνει τη δική του διάσταση για τη σημερινή πολιτική των διεθνών σχέσεων των κρατών.

Λαμβάνοντας υπόψη τις θεωρίες και απόψεις του Καρλ Μαρξ, ο Νίκος Κοτζιάς, επιβεβαιώνει  ότι υπάρχει μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στα «μέσα» και στα «έξω» των εξελίξεων και ότι υπάρχει «διασύνδεση ανάμεσα στον κοινωνικό αγώνα και την διπλωματία».

Ιδιαίτερη είναι η επιμονή του ΝΚ στο σημαντικό έργο του Μαρξ για τη δημιουργία διεθνικών οργανώσεων της αριστεράς, όπως την «Ένωση των Κομμουνιστών», τους «κομμουνιστές ανταποκριτές» και πριν απ’ όλα την Πρώτη διεθνή. Στα πλαίσιά της υπήρξαν μεγάλες αντιπαραθέσεις του Μαρξ με τον Προυντόν, με τον Μπακούνιν και τον Φοξ, αλλά και άλλους, γύρω από τη σημασία του Πολωνικού, τον Πανσλαβισμό και τη σημασία του πατριωτισμού. Καταγράφοντας τις συζητήσεις στην Πρώτη Διεθνή, μέσα από τα πρακτικά των συνεδριάσεών του Γενικού Συμβουλίου και των συνεδρίων της Πρώτης Διεθνούς αναδεικνύει  ο Κοτζιάς τις δύο γραμμές στην αριστερά του 19ου αιώνα: αυτός υπέρ του πατριωτισμού και την υπεράσπιση των εθνικών δικαίων, ως τα ονομάζει ο ίδιος ο Μαρξ, και οι αντίπαλοί τους εθνομηδενιστές και αρνητές της ανάγκης του πατριωτισμού. Είναι ή δεν είναι  επίκαιρη η πατριωτική γραμμή του Μαρξ στο σήμερα.

«Ο Μαρξ δεν είναι ένας απλός παρατηρητής του διεθνούς γίγνεσθαι» διατυπώνει με σιγουριά ο Κοτζιας αλλά «είναι ο ίδιος δραστήριος συμμέτοχος των εξελίξεων στις διεθνείς σχέσεις» και «συντονιστής και καθοδηγητής διεθνών κινημάτων, εθνικών κομμάτων, πριν απ’ όλα της οργάνωσης που έμεινε γνωστή στην ιστορία ως «Η Πρώτη Διεθνής» και ότι «ο Μαρξ αναπτύσσει ο ίδιος ως πρόσωπο, αλλά και ως στέλεχος οργανώσεων διεθνή δράση. Έχει ο ίδιος αντίληψη του διεθνούς γίγνεσθαι και συμβάλλει στη δημιουργία διεθνών οργανώσεων. Ο Μαρξ ήταν ουσιαστικά ένας «πολίτης του κόσμου» που συμμετείχε άμεσα στην παραγωγή διεθνούς πολιτικής». 

Παναγιώτης Κουμουνδούρος