Ο ίδιος αυτός μεγάλος ψυχίατρος και ψυχολόγος, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, το 1956, θέτει το δραματικό ερώτημα: Τί θα φέρει το μέλλον; Πολιτική, οικονομική και πνευματική ανασφάλεια στην Ευρώπη. Υπάρχει μια ευρεία ζώνη απουσίας συνείδησης, που δεν υπόκειται δηλαδή στη συνειδητή κριτική και έλεγχο και είναι η ζώνη αυτή επομένως ανοιχτή σε κάθε είδους… «Η πνευματική φτώχεια», υπογράμμιζε ο Γιούνγκ, «η αποβλάκωση και η ηθική κατάπτωση αντικαθιστούν την πνευματική και ηθική πρόοδο και δημιουργούν μαζική ψύχωση, που μόνο σε καταστροφή μπορεί να οδηγήσει».

Ήδη πολύ πριν από τον Γιούνγκ, στον 19ο αιώνα, υπήρξαν κάποιοι, λίγοι βέβαια, που είδαν τη θύελλα να ’ρχεται. Όταν δηλαδή η ζωή φαινόταν εξασφαλισμένη, όταν οι φυσικές επιστήμες, η μεγάλη τεχνική πρόοδος υποσχόταν τη λύση όλων των προβλημάτων και υπέγραφε τη συναλλαγματική, ότι ο άνθρωπος τελικά θα είναι ευτυχής, τότε ακούστηκαν και οι δραματικές φωνές των Σαίρεν Κίρκεργκάαρντ και Φρειδερίκου Νίτσε. Είναι αυτοί που, μετά τον Ζαν Ζακ Ρουσσώ, είδαν ότι, στον πολλά υποσχόμενο τούτο φαινομενικό ανθώνα, κρύβεται η φρίκη θυελλών που πρόκειται να ξεσπάσουν.

Ο Νίτσε στο Ecce Homo, εδώ και κοντά 150 χρόνια, έγραφε: «Θα έρθει εποχή, που το όνομά μου θα θυμίζει κάτι το τερατώδες, κρίση, παρόμοια με την οποία ποτέ μέχρι σήμερα δεν φάνηκε πάνω στη Γη. Θα έχουμε συγκλονισμούς, σεισμικές δονήσεις, μετακίνηση ορέων και κοιλάδων, πράγματα τα οποία κανείς μέχρι σήμερα δεν φαντάστηκε. Θα γίνουν πόλεμοι, όμοιοι προς τους οποίους δεν έγιναν ποτέ πάνω στη Γη… Ουδέποτε ο κόσμος ήταν φτωχότερος σε αγάπη και αγαθότητα. Από έναν αιώνα, για τίποτε άλλο δεν είμαστε παρασκευασμένοι παρά σε βαθύτατους από τα θεμέλια συγκλονισμούς των πάντων».

(Συνεχίζεται)