Ο Ηρόδοτος περιγράφει ένα περιστατικό από την παιδική της ηλικία θέλοντας να δείξει την δυναμική του χαρακτήρα της.

Όταν η Γοργώ είναι 6 ετών ο πατέρας της δέχεται την επίσκεψη του Αρισταγόρα από την Μίλητο. Ο Αρισταγόρας είχε επισκεφθεί τον βασιλιά της Σπάρτης με σκοπό να τον πείσει να υποστηρίξει την επανάσταση των Ιωνικών πόλεων της Μικράς Ασίας εναντίων του Δαρείου του Α΄. 

Ο Κλεομένης αρνείται γιατί δεν θέλει να στείλει τους σπαρτιάτες στα βάθη της Ασίας μακριά από την πατρίδα, λέγοντας στον Αρισταγόρα να φύγει από την Σπάρτη πριν από την δύση του ήλιου. 

Όταν ο Αρισταγόρας κάνει την τελική του κίνηση προσπαθώντας να τον δωροδοκήσει η μικρή τότε Γοργώ η οποία παρακολουθεί την συζήτηση παρεμβαίνει λέγοντας «Πατέρα καλύτερα να φύγεις γιατί ο ξένος προσπαθεί να σε διαφθείρει».

Γεννημένη κατά την διάρκεια της βασιλείας του πατέρα της ήταν η μοναδική απόγονος και κληρονόμος του. 

Μετά τον θάνατο του πατέρα της έχει λοιπόν μια πολύ σημαντική περιουσία και μία υποχρέωση. Να παντρευτεί τον ετεροθαλή αδελφό του πατέρα της Κλεομένη και διάδοχο του θρόνου Λεωνίδα ώστε να παραμείνει η περιουσία στην οικογένεια των Αγιαδών .

(Αυτοί οι γάμοι συνηθίζονταν σε πολλές πόλεις και σκοπό είχαν να παραμείνει η περιουσία στον ανδρικό κλάδο του γενεαλογικού δέντρου της κάθε οικογένειας.)

Δέκα πέντε χρόνια μετά την πρώτη ιστορική καταγραφή για αυτήν, η Γοργώ είναι σύζυγος πλέον του βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα και έχει έναν γιο τον Πλείσταρχο και μελλοντικό βασιλιά. 

Ένας αγγελιοφόρος φτάνει στην Σπάρτη μεταφέροντας δύο ξύλινες «άγραφες» πινακίδες καλυμμένες με κερί που δίπλωναν η μία επάνω στην άλλη.

Κανείς από όσους τις είδαν δεν μπορεί να μαντέψει τι μήνυμα κρύβουν μέχρι που η Γοργώ τους υποδεικνύει να ξύσουν το κερί και θα βρουν το μήνυμα γραμμένο στο ξύλο. 

Και φυσικά είχε δίκιο και το μήνυμα ήταν πολύ σημαντικό σταλμένο από τον εξόριστο πρώην βασιλιά Δημάρατο, ο οποίος προειδοποιούσε τους Σπαρτιάτες και όλους τους Έλληνες ότι ο Ξέρξης είχε αποφασίσει να εκστρατεύσει εναντίον της Ελλάδος.

Έχουμε λοιπόν μία προσωπικότητα με οξυδέρκεια και με την ικανότητα τα παρεμβαίνει στον δημόσιο βίο.

Η κύρια πηγή για την μάχη των Θερμοπυλών, ο Ηρόδοτος, αναφέρει ότι ενα απο τα κριτήρια με τα οποία είχαν επιλεγεί οι τριακόσιοι ήταν αν είχαν γιούς, έτσι ώστε να μην χαθεί η γενιά τους μετά τον αναπόφευκτο θάνατό τους. Τί σκέφτονταν όμως οι σύζυγοι των ανδρών;

Έχουμε συγκεκριμένες πληροφορίες για τη στάση μιας μόνο συζύγου, με τη μορφή πολύ μεταγενέστερου ανεκδότου το οποίο διέσωσε ο Πλούταρχος στο έργο του Λακαινών Αποφθέγματα: Η Γοργώ, αφού ενθάρρυνε το σύζυγό της Λεωνίδα, όταν ετοιμαζόταν να φύγει για τις Θερμοπύλες, να φανεί αντάξιος της Σπάρτης, τον ρώτησε στη συνέχεια τι όφειλε η ίδια να κάνει. Ο Λεωνίδας της απάντησε: «Να παντρευτείς καλόν άνθρωπο και να γεννήσεις καλά παιδιά». Η Γοργώ είχε όμως ήδη αποκτήσει ένα γιο, τον Πλείσταρχο, που ήταν διάδοχος του θρόνου, και από όσο γνωρίζουμε δεν ξαναπαντρεύτηκε μετά το θάνατο του Λεωνίδα.

Η ελευθερία των Σπαρτιατισσών και η υπόσταση που είχε η γυναίκα δεν ήταν απλά λόγω μιας θεσμικής «παρεκτροπής» σε σχέση με τις άλλες κοινωνίες τις αρχαιότητας, αλλά ξεκινούσε από την ισότητα που ο νόμος επέβαλε, ώστε από πολύ μικρή ηλικία το κάθε παιδί, αγόρι και κορίτσι, να τυγχάνει της ίδιας φροντίδας στην εκπαίδευση και την ανατροφή. Ο Πλάτωνας στον Πρωταγόρα (342d) αναφέρει πως στη Σπάρτη δεν υπήρχαν μόνο άντρες αλλά και γυναίκες, που ένιωθαν υπερηφάνεια για την εκπαίδευσή τους, καθώς επίσης και ότι οι Σπαρτιάτες και οι Σπαρτιάτισσες απολάμβαναν το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στην εκμάθηση της φιλοσοφίας και της ρητορικής.

Κατερίνα Παναγιώτου, pallineus.gr