Μονόδρομος η τεχνολογική «πρόοδος». Η μηχανή είναι βιαστική. Έχει τη δική της ηθική. Δουλεύει για να δημιουργήσει καινούργιες ανάγκες. Η αργή παραγωγή είναι ακριβή, δεν είναι εμπορεύσιμη. Εμπορεύσιμη είναι η γρήγορη παραγωγή. Η τιμωρία ήδη ήρθε: διώχνει τον άνθρωπο, τον ξερριζώνει. Εκκρίνει τον δικό της μύθο, τον μηδενισμό. Πέρα από την αναμφισβήτητα θετική της προσφορά στην ανθρωπότητα, είναι πια φανερό πως η τεχνολογία δεν φτειάχτηκε για τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος για την τεχνολογία. Μοναξιά και απερήμωση του σύγχρονου ανθρώπου. Κόπηκαν οι γέφυρες με το παρελθόν, γκρεμίζονται με πάταγο ή και «ανεπαισθήτως» οι αξίες που στέγαζαν, ως χθες, την ψυχή του ανθρώπου. Ήρθε η εποχή των μαζών, η κουλτούρα της λαϊκής αγοράς.

Υπάρχουν όμως δύο οντότητες, δύο πραγματικότητες που δεν μπορούν να πάνε πιο γρήγορα. Χρειάζονται χρόνο, μας λέει ένας σύγχρονος Γερμανός στοχαστής. Το ένα είναι ο ρυθμός της φύσης και το άλλο ο ψυχικός μας κόσμος. Ο βιασμός τους πληρώνεται ακριβά στη ζωή. Από την άποψη αυτή, ομολογώ πως είμαι  α σ υ γ χ ρ ό ν ι σ τ ο ς, με τη βαθύτερη, υπαρξιακή, έννοια. Για τούτο κάποιες ώρες, προτιμώ να ανοίξω ένα παράθυρο στον κόσμο του χθες, στη βιωμένη πείρα του ιστορικού παρελθόντος.

Είναι ωραίο, από καιρό σε καιρό, σαν καλός ναυτίλος, μέσα στη νύχτα να μη χάνεις από τα μάτια σου τον πολικό αστέρα και να ξαναγυρίζεις στη ρίζα, στο παρελθόν. Όχι βέβαια για να το μιμηθείς, αλλά για να νοιώσεις τον πόνο άλλων ανθρώπων και να συνειδητοποιήσεις τη δική σου ύπαρξη στον κόσμο. Ναι, υπάρχουν και άλλοι που έζησαν κάτω από τον ίδιο ουρανό, πνεύματα αληθινά, όχι φαντασιώματα.

Κανείς δεν είπε να αφήσουμε το παρόν και να γυρίσουμε στο παρελθόν. Η Ιστορία δεν γυρίζει πίσω. Αλλά, βλέπετε, το παρελθόν έχει μια τεράστια δύναμη, όταν το κυριαρχείς. Αντίθετα, γίνεται βάρος ασήκωτο, όταν σε υποδουλώνει. Πώς να το κάνουμε. Υπάρχει και μια γοητεία βάθους, του ρεμβασμού, της αλλαγής των διαθέσεων. Υπάρχουν, αν προτιμάτε, εικόνες αισθητές -όχι τυπικές γνώσεις- που αποτελούν αγωγή της ψυχής, ψυχαγωγία. Με αυτή, λοιπόν, την αίσθηση καλώ τον αναγνώστη μου για τις γραμμές που ακολουθούν.

¤ ¤ ¤ 

Σημείωση. Σε επόμενες συνέχειες, θα δώσω κάπως τυχαία κάποια σύντομα αποσπάσματα από τον κόσμο του παρελθόντος. Όχι πια για να δώσω γνώσεις κουραστικές, αλλά για να ξεφύγει ο αναγνώστης μου λίγο από την πίεση της ζωής, από τον κατακλυσμό πληροφοριών, που του στερούν τη δυνατότητα να σκεφθεί. 

-Α-

Ξέρετε ποιους βλέπετε εκεί κάτω μακριά; Είναι ο σοφός Σωκράτης και ο μαθητής του, ο Πλάτων, η φωτεινότερη διάνοια των αιώνων. Επειδή ο Σωκράτης, ελέγχοντας κάποιον νέο για τις γνώσεις του, τον ντρόπιασε μπροστά σε άλλους, ο Πλάτων του λέει: «Δεν θα ήταν, τάχα, καλύτερο, εάν τούτο λεγόταν ιδιαιτέρως; Και σύ επομένως, απαντά ο Σωκράτης, δεν θα ήταν φρονιμότερο, αν την καλή αυτή γνώμη την έλεγες κάπου ιδιαίτερα;». 

------- 

Ο άλλος πάλι; Είναι ο Νικίας, Αθηναίος στρατηγός και πολιτικός σε κάποια φάση του Πελοποννησιακού πολέμου. Διστακτικός, καθώς ήταν, άκουσε περί του πρακτέου τους μάντεις του. Σε κρίσιμες ώρες, είχε γίνει και έκλειψη της σελήνης (27-10-413 π.Χ.). Μένει άπραγος, για ημέρες στη Σικελία, ενώ οι εχθροί αθόρυβα τον περικυκλώνουν. Η καταστροφή που επακολούθησε ήταν απόλυτη. Διακόσια πολεμικά πλοία καταποντίστηκαν, δεκάδες χιλιάδες οι αιχμάλωτοι, μαζί και 4.000 άνδρες του στρατού ξηράς. Αθηναίοι, νέοι, πάνω στο άνθος της ηλικίας τους, θα λιώνουν στα νταμάρια της Σικελίας, αναγκαζόμενοι από τον εχθρό να τραγουδούν, κάτω από το λιοπύρι, τα φημισμένα χορικά του Ευριπίδη. 

  ------- 

Ποιος όμως θα πιστέψει ότι και αυτός ο Ιούλιος Καίσαρ, ισχυρή ιδιοσυγκρασία, ευφυής, ύπατος των Ρωμαίων, αυτός που ποτέ δεν φοβήθηκε τον κίνδυνο, κάθε φορά που ήταν να ανεβεί στο τροπαιοφόρο άρμα του, φοβόταν και δεν καθόταν, προτού απαγγείλει κάποιο στίχο τρεις φορές, πιστεύοντας ότι τούτο είχε κάποια μαγική δύναμη! 

------- 

«Βάρος υπέρ σε μη άρης και πλουσιωτέρα σου μη κοινώνει. Εί κοινωνήσει χύτρα προς λέβητα, αύτη προσκρούσει και αύτη συντριβήσεται»

                                                                                (Σοφία Σειράχ) 

[Μεγαλύτερο βάρος από τις δυνάμεις σου μή σηκώσεις και με πλουσιότερό σου μή συναναστρέφεσαι. Εάν επικοινωνήσει (συνδεθεί) η μικρή χύτρα με το καζάνι, η χύτρα θα χτυπήσει και αυτή θα συντριβεί].

-------

Η συνέχεια στο επόμενο...