Η περίπτωση του Αντωνίου (Φρανκ) Άτγουντ ήταν η πρώτη μιας σειράς προγραμματισμένων εκτελέσεων στην Πολιτεία της Αριζόνα μετά από πολλά χρόνια που δεν εφαρμοζόταν αυτή η μορφή ποινής. Ο Άτγουντ ήταν το 39ο άτομο που εκτελέστηκε στην Αριζόνα από το 1992 και μετά. Ο άνθρωπος αυτός είχε καταδικαστεί το 1987 από το Ανώτατο Δικαστήριο της Αριζόνα για την απαγωγή και δολοφονία της 8/χρονης Βίκυ Λιν Χόσκινσον στο Τούσον της Αριζόνα. Ο καταδικασθείς, που την περίοδο εκείνη διένυε μια οξεία παραβατική φάση της ζωής του είχε αρνηθεί ότι διέπραξε το έγκλημα που του απέδιδαν οι αστυνομικές και δικαστικές Αρχές και είχε δηλώσει: «Η δολοφονία της Βίκυ ήταν ίσως το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να κάνει ένας άνθρωπος σ’ αυτόν τον κόσμο. Δεν πρόκειται να παραδεχτώ κάτι το οποίο δεν έπραξα. Δεν είχα καμία απολύτως ανάμειξη σ’ αυτό».

Ο Φρανκ Άτγουντ είχε γεννηθεί στο Λος Άντζελες το 1956. Προερχόταν από εύπορη αστική οικογένεια και είχε όλες τις προδιαγραφές για ένα ελπιδοφόρο μέλλον στη ζωή του. Στην πρώιμη εφηβεία, όμως, μπλέχτηκε με κακοποιούς ανθρώπους κι ακολούθησε μια παραβατική πορεία για 18 χρόνια, μπαινοβγαίνοντας στις φυλακές. Το 1984 συλλήφθηκε για τη δολοφονία του 8/χρονου κοριτσιού και τρία χρόνια μετά καταδικάστηκε με την θανατική ποινή. 

Το 1991 μία κοπέλα, η προτεστάντης Ραχήλ, που παρακολουθούσε την όλη δικαστική υπόθεση του Φρανκ Άτγουντ, πείστηκε πως αυτός ήταν αθώος κι επεδίωξε να συναντηθεί μαζί του στη φυλακή. Η γνωριμία τους εξελίχθηκε σε μια σχέση αγάπης μεταξύ τους, η οποία επισφραγίστηκε με γάμο.

Το 1998 ο Άτγουντ ανακάλυψε μέσω ενός βιβλίου την ύπαρξη του τότε ορθόδοξου ιερομονάχου Αθανασίου, μετέπειτα Μητροπολίτη Λεμεσού Κύπρου, που ήταν Ηγούμενος στη Μονή Μαχαιρά κι επικοινώνησε μαζί του μέσω αλληλογραφίας. Ο Αθανάσιος έφερε σε επαφή τον κατάδικο με τον Ηγούμενο Παΐσιο της Μονής του Γέροντος Εφραίμ στην Αριζόνα και στη συνέχεια ο Ηγούμενος με τακτικές επισκέψεις έπεισε τον θανατοποινίτη να ακολουθήσει τη ζωή ενός ορθόδοξου έγκλειστου ασκητή και το 2000 τον βάπτισε και του έδωσε το όνομα Αντώνιος, ενώ λίγο αργότερα βαπτίσθηκε και η σύζυγός του που έλαβε το όνομα Σάρρα. Έκτοτε ο νεοφώτιστος ορθόδοξος Αντώνιος Άτγουν απέκτησε πνευματική επικοινωνία τόσο με τον Μητροπολίτη Λεμεσού Αθανάσιο, όσο και με τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεο.

Το αποκορύφωμα της νέας ορθόδοξης χριστιανικής ζωής του Άτγουντ ήταν την παραμονή της εκτέλεσής του όταν ζήτησε κι έλαβε από τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Αγίου Αντωνίου Παΐσιο το μοναχικό σχήμα με το όνομα Εφραίμ.

Κατά τη διάρκεια της πολυετούς φυλάκισής του ο Άτγουντ έκανε ανώτατες σπουδές στην Αγγλική Γλώσσα, τη Νομική Επιστήμη και τη Θεολογία. Παρά τις επίμονες προσπάθειες των δικηγόρων του για την μετατροπή της ποινής του σε ισόβια κάθειρξη ή για την αναβολή της εκτέλεσής του λόγω των σοβαρών προβλημάτων υγείας (βαριάς μορφής εκφυλιστική νόσος της σπονδυλικής στήλης) οι δικαστικές Αρχές της Αριζόνα αρνήθηκαν, επισημαίνοντας ότι θα του χορηγηθεί κάποιο ηρεμιστικό για να μην είναι οδυνηρός ο θάνατός του.  

Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος αν ο επίμονος ισχυρισμός του Άτγουντ για την αθωότητά του ήταν αληθής ή αν επρόκειτο απλά για μία ειλικρινή μεταμέλειά του. Εκείνο που έχει σημασία είναι το γεγονός ότι η πλέον ισχυρή, πλούσια και με δημοκρατικές παραδόσεις χώρα όπως οι ΗΠΑ επιτρέπει ακόμα και στον 21ο αιώνα να επιβάλλεται και να εφαρμόζεται η εσχάτη των ποινών την οποία τα περισσότερα από τα πολιτισμένα κράτη την έχουν καταργήσει εδώ και πολλά χρόνια! Αξίζει στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε ότι η 8/χρονη περίοδος αναστολής των εκτελέσεων στην Αριζόνα είχε προέλθει από τις θυελλώδεις αντιδράσεις, που ακολούθησαν τον μαρτυρικό θάνατο του καταδικασμένου Τζο Γούντ το 2014, ο οποίος εξέπνευσε δύο ώρες μετά τη χορήγηση της θανατηφόρας ένεσης!    

Η ορθόδοξη Εκκλησία μας, είναι αντίθετη με την αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής ακόμα κι όταν πρόκειται για έναν εγκληματία. Προβάλλει, μάλιστα, το παράδειγμα του Αγίου Διονυσίου του εκ Ζακύνθου Επισκόπου Αιγίνης, ο οποίος φιλοξένησε και διέσωσε στη Μονή της Αναφωνήτριας τον καταδιωκόμενο δολοφόνο του κατά σάρκα αδελφού του. Η Παράδοση λέει ότι ο δολοφόνος όταν έμαθε, αργότερα, ποιος ήταν ο σωτήρας του συγκλονίστηκε, μετανόησε κι έγινε μοναχός στα Στροφάδια.

Η Διεθνής Αμνηστία, ο κατεξοχήν θεσμικός φορέας που αντιτάσσεται στη θανατική ποινή, είχε δημοσιοποιήσει την 10η Οκτωβρίου 2016 τους λόγους για τους οποίους η θανατική ποινή πρέπει να καταργηθεί σε όλα τα κράτη της γης. Το εμπεριστατωμένο κείμενο έχει ως εξής:

«Φονιάδες, δολοφόνοι, τρομοκράτες, βαρώνοι των ναρκωτικών. Ποιος νοιάζεται αν έρθουν αντιμέτωποι με το θάνατο, σωστά; Αυτά είναι τα επιχειρήματα πολλών που τάσσονται υπέρ της θανατικής ποινής που τονίζουν την ενοχή των καταδικασθέντων και τη σοβαρή φύση των εγκλημάτων τους. Αλλά τι συμβαίνει αν δεν μπορείς να είσαι σίγουρος;

Τι γίνεται όταν η θανατική ποινή δεν προορίζεται μόνο για τους «χειρότερους των χειροτέρων»; ή τι γίνεται αν αθώοι άνθρωποι βασανίστηκαν για να ομολογήσουν ένα έγκλημα που δεν διέπραξαν;

Η θανατική ποινή είναι σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική και η Αμνηστία βρίσκεται, σε κάθε περίπτωση, αντίθετη στη θανατική ποινή – ανεξάρτητα από το ποιος κατηγορείται, ποιο είναι το έγκλημα, αν υπάρχει ενοχή ή αθωότητα ή ποια είναι η μέθοδος εκτέλεσης. Εδώ βρίσκονται πέντε λόγοι που θα μας κάνουν να αμφισβητήσουμε τη ρήση «οφθαλμόν αντί οφθαλμού».

1. Δεν μπορείς να την πάρεις πίσω

Η θανατική ποινή είναι μη αποτρέψιμη. Απόλυτες κρίσεις μπορεί να οδηγήσουν ανθρώπους να πληρώνουν για εγκλήματα που δεν διέπραξαν. Ένας άντρας από το Τέξας, ο Cameron Todd Willingham εκτελέστηκε στο Τέξας το 2004, επειδή υποτίθεται έβαλε φωτιά και σκότωσε τις τρεις κόρες του. Μετά την εκτέλεσή του, επιπλέον αποδεικτικά στοιχεία αποκάλυψαν ότι ο Willingham δεν έβαλε τη φωτιά που προκάλεσε το θάνατό τους. Αλλά ήταν πλέον αργά.

2. Δεν αποτρέπει τους εγκληματίες

Δεν υπάρχουν αξιόπιστες αποδείξεις που να δείχνουν ότι η θανατική ποινή αποτρέπει το έγκλημα πιο αποτελεσματικά απ’ ότι η ποινή φυλάκισης. Στην πραγματικότητα, αποδείξεις αρχίζουν να αποκαλύπτουν το αντίθετο. Είκοσι εφτά χρόνια, αφού καταργήθηκε η θανατική ποινή στον Καναδά, υπήρξε 44 μείωση στους φόνους που διαπράχθηκαν σε όλη τη χώρα. Και δεν είναι η μόνη απόδειξη.

3. Δεν υπάρχει «ανθρώπινος» τρόπος για να σκοτώσεις

Το 2006 η εκτέλεση του Angel Nieves Diaz, από μια όπως λέγεται «ανθρώπινη» θανατηφόρα ένεση, διήρκεσε 34 λεπτά και χρειάστηκαν δύο δόσεις. Άλλες βάναυσες μέθοδοι εκτέλεσης που χρησιμοποιούνται σε όλον τον κόσμο περιλαμβάνουν απαγχονισμό, πυροβολισμό, αποκεφαλισμό. Η φύση αυτών των θανάτων μόνο συνεχίζει να διαιωνίζει τον κύκλο της βίας και δεν ανακουφίζει τον πόνο της οικογένειας των θυμάτων που ήδη υποφέρουν.

4. Κάνει δημόσιο θέαμα τον προσωπικό θάνατο

Οι εκτελέσεις συχνά διενεργούνται με έναν εξαιρετικά δημόσιο τρόπο, με δημόσιους απαγχονισμούς στο Ιράν ή με ζωντανές μεταδόσεις θανατηφόρων ενέσεων στις Η.Π.Α. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του Ο.Η.Ε για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι δημόσιες εκτελέσεις δεν εξυπηρετούν κάποιο νόμιμο σκοπό αλλά μόνο αυξάνουν τη σκληρή, απάνθρωπη και ταπεινωτική φύση αυτής της τιμωρίας. «Όλες οι εκτελέσεις παραβιάζουν το δικαίωμα στη ζωή. Όσες διενεργούνται δημόσια αποτελούν μια τεράστια προσβολή στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, γεγονός που δεν μπορεί να γίνει ανεκτό» (HASSIBA HADJ SAHRAOUI)

5. Η θανατική ποινή αρχίζει να καταργείται

Ενώ οι εκτελέσεις αυξήθηκαν το 2015, υπήρξε ένα αντιστάθμισμα από μια έξαρση κατάργησης της θανατικής ποινής. Τέσσερις χώρες κατάργησαν τη θανατική ποινή για όλα τα εγκλήματα–ο υψηλότερος αριθμός για το σκοπό αυτό σε διάστημα ενός χρόνου για περίπου μια δεκαετία. Αυτές οι εξελίξεις είναι μια ξεκάθαρη ένδειξη ότι παραμένει ισχυρή η τάση για κατάργηση της θανατικής ποινής.

Σήμερα, 103 χώρες έχουν για τα καλά γυρίσει την πλάτη τους στη θανατική ποινή. Όσοι συνεχίζουν να εκτελούν είναι μια πολύ μικρή μειοψηφία που στέκεται ενάντια σε ένα κύμα που αντιτίθεται.

Υπάρχουν αμέτρητα επιχειρήματα για τα υπέρ και τα κατά της θανατικής ποινής. Σε έναν κόσμο που δεν είναι τέλειος, όπου δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε τον «χειρότερο των χειροτέρων» μπορεί ποτέ να δικαιολογηθεί η αφαίρεση της ζωής;

Στατιστικά της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Θανατικής Ποινής 2016

• 140 χώρες παγκοσμίως- περισσότερο από τα δύο τρίτα- έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή με νόμο ή στην πράξη
• 103 χώρες έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή για όλα τα εγκλήματα
• 58 χώρες διατηρούν με νόμο τη θανατική ποινή
• 25 χώρες διενήργησαν εκτελέσεις το 2015
• Οι πέντε κορυφαίες χώρες εκτελέσεων το 2015 ήταν η Κίνα, το Ιράν, το Πακιστάν, η Σαουδική Αραβία και οι Η.Π.Α»

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΤΡΑΚΟΣ