«Σκουπίδια και ευθύνες», από τον Βαγγέλη Μητράκο

Ξεκινώντας από τα κάτω (από την κοινωνία) και πηγαίνοντας προς τα πάνω (Δήμοι, παλιές Κοινότητες, παλιές Νομαρχίες, Περιφέρειες, Περιφερειακές Ενότητες, Κυβερνήσεις, Κράτος) ΟΛΟΙ φέρουν ευθύνες για το χρόνιο πρόβλημα των σκουπιδιών,  και μάλιστα τόσο βαριές, που ο ποσοτικός επιμερισμός τους  δεν έχει ιδιαίτερη σημασία.

Οι δήμοι ισχυρίζονται ότι τους ανήκει ΜΟΝΟ η αρμοδιότητα συλλογής και μεταφοράς των σκουπιδιών. ΟΜΩΣ,  στα πλαίσια των Περιφερειών οι δήμοι, βάσει του Νόμου και με αποφάσεις των δημοτικών τους συμβουλίων, έχουν συγκροτήσει τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ), που σκοπός και αρμοδιότητά τους είναι:  « η ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, σύμφωνα με το ΠΕΣΔΑ και ειδικότερα η εξειδίκευση και η υλοποίηση των στόχων και δράσεων αυτού για την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, θαλάσσια μεταφορά  ΑΣΑ, η επεξεργασία, ανάκτηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων της χωρικής τους αρμοδιότητας».

Στα πλαίσια αυτά οι ΦοΔΣΑ έχουν συγκροτήσει και  το Δίκτυο ΦοΔΣΑ, στην ιστοσελίδα του οποίου περιλαμβάνεται η παρακάτω παράγραφος:

«Το Δίκτυο και οι ΦοΔΣΑ που το συγκροτούν, αποτελεί έναν από τους τρεις βασικούς πυλώνες (Δήμοι, Δίκτυο ΦοΔΣΑ και ΣΕΔ) και την κινητήρια δύναμη εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου, των υποδομών και εφαρμογής των βέλτιστων πρακτικών στην ορθολογική διαχείριση των στερεών αποβλήτων στη χώρα μας.»

Οι  Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΣΔΑ) δεν είναι αυτόνομα  αλλά συλλογικά-αντιπροσωπευτικά όργανα, τα οποία λειτουργούν (πρέπει να λειτουργούν) κάτω από την άμεση εποπτεία και καθοδήγηση των δήμων  τους οποίους εκπροσωπούν.

Εκτός αυτού, σύμφωνα με το νόμο σε περίπτωση αδυναμίας και ανεπάρκειας των ΦοΔΣΑ οι σχετικές δραστηριότητες αναλαμβάνονται από τους δήμους βάσει της αρχής της επικουρότητας.

Άρα, λοιπόν, η ευθύνη των ΦοΔΣΑ  για τη διαχείριση των σκουπιδιών είναι , ουσιαστικά, ευθύνη των δήμων, την οποία οφείλουν να αναλάβουν.

Η ευθύνη αυτή, όσον αφορά τους δήμους της Λακωνίας, επικεντρώνεται, εκ των πραγμάτων,  στην άμεση υλοποίηση της διαχειριστικής μονάδας  επεξεργασίας απορριμμάτων Λακωνίας  σε εφαρμογή του Περιφερειακού Σχεδιασμού. Διότι ΔΕΝ είναι δυνατόν η Λακωνία, η οποία έχει μείνει πολύ πίσω (σχεδόν στο μηδέν) όσον αφορά την υλοποίηση της διαχειριστικής της  μονάδας απορριμμάτων, να επιβαρύνει (ετσιθελικά) με τα σκουπίδια της την Αρκαδία, η οποία έχει ήδη ολοκληρώσει τη δική της διαχειριστική μονάδα. Για το λόγο αυτό, άλλωστε,  ο δήμαρχος Τρίπολης εξέφρασε προ ημερών κατηγορηματικά την αντίθεση του δήμου και την δική του σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, γνωστοποιώντας ότι θα συγκαλέσει το Δημοτικό Συμβούλιο Τρίπολης για το συγκεκριμένο θέμα.

Βεβαίως,  είναι  αληθές ότι έχουν εκφραστεί σοβαρές αντιρρήσεις όσον αφορά τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων της Πελοποννήσου Όμως,  είναι εξίσου αληθές ότι δεν  έχει προταθεί  κανένα άλλο εναλλακτικό, ολοκληρωμένο, ρεαλιστικό και βιώσιμο σχέδιο διαχείρισης ούτε κανένας δήμος της Πελοποννήσου μπόρεσε, σ’ όλα αυτά τα χρόνια που προηγήθηκαν του Περιφερειακού Σχεδιασμού, να εφαρμόσει και να υλοποιήσει μιαν άλλου είδους διαχείριση των απορριμμάτων.

Δυστυχώς (ή ευτυχώς) τα προβλήματα δεν λύνονται με συνθήματα και με εκθέσεις ιδεών αλλά με έργα.

Τέλος, είναι λάθος να καταλογίζεται η ευθύνη για το πρόβλημα των σκουπιδιών της Σπάρτης στους κατοίκους του Αφυσσού. 

ΟΛΟΙ γνωρίζουν πολύ καλά  ότι ο ΧΑΔΑ Αφυσσού έκλεισε  με Εισαγγελική εντολή, διότι  υπήρχε χρόνια παράβαση Νόμου και Δικαστικών Αποφάσεων:

• Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2008 ο δήμος Σπάρτης και η Περιφέρεια Πελοποννήσου είχαν υποχρέωση να παύσουν  τη λειτουργία του ΧΑΔΑ  Αφυσσού και να τον αποκαταστήσουν,  άλλως η Ε.Ε. θα επέβαλλε βαρύτατα πρόστιμα.
• Τον Μάρτιο του 2011 δημοσιεύθηκε η υπ’ αρ. 19/2011 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Σπάρτης, με την οποία το Δικαστήριο  αποφάσισε ότι πρέπει να εφαρμοστεί η υπ’ αρ. 479/2009 απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων (Μονομελούς Πρωτοδικείου Σπάρτης) και να κλείσει πλέον οριστικά και πραγματικά ο ΧΑΔΑ του Δήμου Σπαρτιατών.
• Τέλος, τον Ιανουάριο του 2018, υπεγράφη από την Περιφέρεια  η σύμβαση υλοποίησης του έργου της αποκατάστασης του ΧΑΔΑ στη θέση Προβατομάνδρα (Αφυσσού) του Δήμου Σπάρτης.

Είναι πλέον η ώρα (έστω και πολύ αργά) ΟΛΟΙ οι αρμόδιοι (μαζί και η κοινωνία των πολιτών), συνεργαζόμενοι ουσιαστικά, αποφασιστικά και αποτελεσματικά, να δώσουν άμεση, μόνιμη και ριζική λύση στη διαχείριση των απορριμμάτων της Λακωνίας, που  είναι ένα σημαντικό κομμάτι της περιβαλλοντικής προστασίας, υπηρετεί τη δημόσια υγεία και συμβάλλει στην εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας.

Με δεδομένο ότι η προγραμματική σύμβαση δήμου Σπάρτης και Περιφέρειας για την προσωρινή μεταφορά των σκουπιδιών της Σπάρτης στη Παλαιόχουνη Αρκαδίας λήγει στις 10 Ιουνίου 2022, ο δήμος Σπάρτης έχει ασφυκτικά χρονικά πλαίσια και μεγάλο φόρτο υποχρεώσεων, ώστε να υλοποιηθεί και να λειτουργήσει η διαχειριστική μονάδα απορριμμάτων της Λακωνίας, διαφορετικά προβλέπεται ένα πολύ «θερμό» και δυσώδες καλοκαίρι για τον δήμο της Σπάρτης και όχι μόνο.

*Πηγή φωτογραφίας ertnews.gr 

Σπάρτη 4 – 4 – 2022
Βαγγέλης Μητράκος