Vekrakos
Spartorama | «Σπάρτη 1987 - Έντεκα πλάνα από ντοκιμαντέρ για την Αναβρυτή», από τον Βαγγέλη Μητράκο

«Σπάρτη 1987 - Έντεκα πλάνα από ντοκιμαντέρ για την Αναβρυτή», από τον Βαγγέλη Μητράκο

Ευάγγελος Μητράκος 31/01/2022 Εκτύπωση Άρθρα Κοινωνία Πολιτισμός
«Σπάρτη 1987 - Έντεκα πλάνα από ντοκιμαντέρ για την Αναβρυτή», από τον Βαγγέλη Μητράκο
Τα πλάνα αυτά είναι παρμένα μέσα από αυτοκίνητο, ξεκινούν από τη γέφυρα του Ευρώτα, συνεχίζουν με μια μικρή περιοδεία μέσα στη Σπάρτη και (μέσω Α. Ιωάννη και Παρορίου) καταλήγουν στην Αναβρυτή
Οδός Εμπόρων

Πάνω στον Ταΰγετο, αντίκρυ στη Σπάρτη αλλά χωρίς να φαίνεται απ’ αυτήν, σε υψόμετρο 780-920 μ. βρίσκεται η πανέμορφη Αναβρυτή με τις μοναδικές φυσικές ομορφιές, τα μοναδικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής σπίτια της, το πλήθος των εκκλησιών από τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά χρόνια και τη φημισμένη και ιστορική Ιερά Μονή Φανερωμένης. Οι φιλοπρόοδοι και οξυδερκείς κάτοικοι της Αναβρυτής έκαναν στο παρελθόν το χωριό τους να γνωρίσει μεγάλη ακμή και να γίνει ονομαστό σ’ ολόκληρη την Ελλάδα,  χάρη στη βυρσοδεψία, την υποδηματοποιία, την κτηνοτροφία και την υφαντουργία. Μάλιστα, οι ίδιοι οι κάτοικοι του χωριού φρόντισαν με προσωπική εργασία ν’ ανοίξουν τον δρόμο που οδηγεί στο πανέμορφο και ήρεμο χωριό της Αναβρυτής. Πολλοί Αναβρυτιώτες δραστηριοποιήθηκαν επαγγελματικά στη Σπάρτη και έδωσαν στην πόλη μεγάλη οικονομική και κοινωνική ώθηση. Δυστυχώς, μετά το 1950, η Αναβρυτή ακολούθησε τη μοίρα της ελληνικής υπαίθρου και άρχισε να ερημώνει. Πολλοί κάτοικοί της έφυγαν στο εξωτερικό, δημιουργώντας, μάλιστα, τον πρώτο ελληνικό σύλλογο στην αμερικανική ήπειρο, τον Σύλλογο Βρυσεατών Αναβρυτής Νέας Υόρκης.

Όσο μακριά κι αν βρέθηκαν οι Αναβρυτιώτες ποτέ δεν ξέχασαν το αγαπημένο χωριό τους, το οποίο φρόντισαν (και φροντίζουν)  με κάθε τρόπο και το επισκέπτονται όσο πιο συχνά μπορούν.

Εξαιτίας αυτής της αγάπης  γυρίστηκε στα 1987 ένα σπάνιο ντοκιμαντέρ για την Αναβρυτή, για λογαριασμό των ομογενών Βρυσεατών της Αμερικής, με συντελεστές τους παρακάτω:

  • Παραγωγή: Τάκης Παραλίκας
  • Σκηνοθεσία: Σπύρος Βάρλας
  • Αφήγηση: Δώρα Βάρλα, Σπύρος Βάρλας
  • Κείμενα: Γιώργος Κατσίχτης, Δώρα Βάρλα, Σπύρος Βάρλας
  • Μουσική επιμέλεια: Δώρα Βάρλα
  • Μοντάζ: Μιχάλης Παραλίκας

Στο σπάνιο αυτό ντοκιμαντέρ περιλαμβάνονται και πλάνα από τη Σπάρτη, τον Αγ. Ιωάννη και το Παρόρι. Τα πλάνα αυτά είναι παρμένα μέσα από αυτοκίνητο, ξεκινούν από τη γέφυρα του Ευρώτα, συνεχίζουν με μια μικρή περιοδεία μέσα στη Σπάρτη και (μέσω  Α. Ιωάννη και Παρορίου) καταλήγουν στην Αναβρυτή. Με τον τρόπο αυτό έχουμε την ευκαιρία κι εμείς οι Σπαρτιάτες να θυμηθούμε πώς ήταν η Σπάρτη στα 1987. Και, ίσως, το 1987 να φαντάζει κοντινό, όμως, αν το σκεφτούμε καλύτερα, απέχει 34  ολόκληρα χρόνια από το «σήμερα» και σίγουρα αξίζει, μέσα από τα πλάνα που «κλέψαμε» από το ντοκιμαντέρ, να ρίξουμε μια ματιά στη Σπάρτη του 1987:

 

Πλάνο 1

  


Η θρυλική σιδερένια «γέφυρα του Ευρώτα» είναι ακόμα σε χρήση, προκαλεί εντύπωση ζωηρή στους επισκέπτες, επιτρέπει την  πανέμορφη θέα του Ευρώτα τόσο από δεξιά όσο και από αριστερά κι εξυπηρετεί τις ανάγκες επικοινωνίας της Σπάρτης ως  μοναδική είσοδος της πόλης από βορρά.

Εγκαταλειμμένη και ασυντήρητη από την εποχή που κατασκευάστηκε (το 1891από Ιταλούς μελετητές) βγήκε εκτός λειτουργίας, λόγω σκουριάς,  το 2001, έγινε στο σημείο μια δήθεν προσωρινή παράκαμψη - έκτρωμα που δίνει συνεχώς ατυχήματα, κι έκτοτε (επί 20 χρόνια) παραμένει ένα ερείπιο-ντροπή.  Κατά τ’ άλλα φτιάξαμε τη «νέα είσοδο» της Σπάρτης, ένα έργο «φαραωνικό», με λειψές μελέτες, μεγάλο κόστος κατασκευής και ωφελιμότητα (;;;) !!!

 

Πλάνο 2

  


Η Παλαιολόγου (κάθοδος), ο πανέμορφος «δρόμος με τους φοίνικες», το σήμα κατατεθέν της Σπάρτης,  που είναι η πρώτη, η ομορφότερη και πιο ζωηρή εντύπωση κάθε επισκέπτη της.  Αν ευοδωθούν τα σχέδια για «ανάπλαση της Παλαιολόγου», τότε θα αναζητούμε φωτογραφίες εποχής για να θυμόμαστε πώς ήταν κάποτε η Παλαιολόγου, τι είχαμε και τι χάσαμε.

 

Πλάνο 3

  


Η Παλαιολόγου στην άνοδο. Αξίζει να προσέξουμε τους θαλερότατους φοίνικες. Το 1987 οι φοίνικες είχαν ήδη 52 χρόνια ζωής αλλά «κρατιόντουσαν» σε άριστη κατάσταση χάρη στην περιποίηση που είχαν και (κυρίως) χάρη στο σωστό, χαμηλό κλάδεμα που τους γινόταν. Δεξιά, δεσπόζει το ξενοδοχείο ΜΑΝΙΑΤΗΣ. Η πιάτσα των ταξί είναι ακόμα μεταξύ των νησίδων και το παρκάρισμα έχει ήδη αρχίσει να γίνεται μεγάλο πρόβλημα για το κέντρο της Σπάρτης. Δεν αντιμετωπίστηκε και σήμερα (μαζί με την κυκλοφορία) έχει γίνει «δυνάστης» της πόλης.

 

Πλάνο 4

  


Το κέντρο της Σπάρτης (διασταύρωση Παλαιολόγου και Λυκούργου), με το βαρέλι του τροχονόμου να ρυθμίζει από μόνο του την κυκλοφορία!!! Από τη 10ετία του ’60 μέχρι ΚΑΙ σήμερα το «βαρέλι του τροχονόμου» μένει εκεί ως σύμβολο εγκατάλειψης και αδιαφορίας για την πόλη.

 

Πλάνο 5

  


Το δημαρχείο της Σπάρτης φρεσκοβαμμένο, η πλατεία (ακόμα η παλιά) και αριστερά στο βάθος η πολυώροφη οικοδομή ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (γιαπί ακόμα) που αντικατέστησε το ιστορικό και πανέμορφο ξενοδοχείο ΜΥΣΤΡΑΣ. Λίγα χρόνια αργότερα θα στεγάζονταν εκεί οι υπηρεσίες του δήμου Σπάρτης.  Η Λέσχη έρημη (!!!), χωρίς τραπεζοκαθίσματα, μάλλον σε περίοδο αλλαγής ιδιοκτήτη.

 

Πλάνο 6

  


Κάθοδος Όθωνος-Αμαλίας. Στις νησίδες υπάρχουν ακόμα οι πανέμορφες μαμουκαλιές (κουτσουπιές), που κάθε Άνοιξη πλημμύριζαν την Σπάρτη με τα μενεξεδιά χρώματα των λουλουδιών τους. Λίγα χρόνια αργότερα κόπηκαν (ανεξήγητο το «γιατί») και αντικαταστάθηκαν από άλλα δέντρα απροσδιόριστης αισθητικής και χρησιμότητας. Το σημείο του πλάνου, το οποίο είναι από τη διασταύρωση της Όθωνος-Αμαλίας με την Αγησιλάου,  μας φέρνει στη μνήμη και το παλαιότατο λαϊκό σπίτι με τα κεραμίδια που ήταν ακριβώς στη γωνία. Σήμερα στη θέση του βρίσκεται μια μεγάλη πολυκατοικία.

 

Πλάνο 7

  


Στη διασταύρωση της Παλαιολόγου με την Όθωνος-Αμαλίας συναντούσες τότε (1987) το κτήριο (σπίτι-κλινική) του Ήρωα Γιατρού Χρήστου Καρβούνη, τον οποίο οι γερμανοί εκτέλεσαν στο Μονοδέντρι, με 117 ακόμα Σπαρτιάτες Μάρτυρες, στις 26 Νοεμβρίου 1943. Αν και οι γερμανοί του πρόσφεραν χάρη επειδή είχε σπουδάσει στη γερμανία, ο Χρ. Καρβούνης αρνήθηκε και προτίμησε να γίνει Εθνομάρτυρας της Λευτεριάς. Στα 1987, τότε που γυρίστηκε το ντοκιμαντέρ, στο κτήριο ΚΑΡΒΟΥΝΗ στεγαζόταν η Νομαρχία Λακωνίας. Σήμερα το κτήριο ΚΑΡΒΟΥΝΗ είναι κατεδαφισμένο και στη θέση του ανεγείρεται SUPER MARKET.

(Αριστερά διακρίνεται και το θρυλικό περίπτερο του κυρ-Παναγιώτη  ΠΑΠΑΜΑΚΑΡΙΟΥ.)

 

Πλάνο 8

  


Αφού τέλειωσε τη μικρή του περιήγηση στη Σπάρτη, το αυτοκίνητο από το οποίο τραβούσαν τα πλάνα οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ για την Αναβρυτή, βγαίνει από την πόλη και στο πλάνο μπαίνει ο επιβλητικός Ναός του Α. Νικολάου, χωρίς το καμπαναριό του ακόμα (προστέθηκε αρκετά χρόνια αργότερα). Στα δεξιά, στη στροφήM πριν από τη γέφυρα της Μαγουλίτσας, διακρίνεται ένα παλαιό σπίτι της Σπάρτης, το οποίο στα επόμενα χρόνια έγινε πολυκατοικία.

 

Πλάνο 9

  


Εγκαταλείποντας τη Σπάρτη, οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ, φτάνουν στον όμορφο Αγιάννη, τον «πνιγμένο» στις πρασινάδες και στις δροσιέςμ και η κάμερα του εικονολήπτη «παίρνει» μαζί και το Ταΰγετο, εκεί που τους καρτερά το αγαπημένο χωριό τους, η Αναβρυτή.

 

Πλάνο 10

  


Μετά τον Αγιάννη φτάνουν στο Παρόρι και ο φακός γεμίζει από το «Κεφαλάρι του Κέραμου» με την εκκλησία, την παλιά (ομώνυμη), παραδοσιακή ταβέρνα, τα αιωνόβια πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά.

 

Πλάνο 11

  


Μετά την περιήγηση στη Σπάρτη, στον Αγιάννη και στο Παρόρι , οι συντελεστές του ντοκιμαντέρ ανεβαίνουν τον δρόμο-κορδέλα στο βουνό, φτάνουν στην Αναβρυτή και το πρώτο πλάνο που παίρνουν εκεί είναι οι άνθρωποι, οι παρέες που κάθονται στο μαγαζί της πλατείας, απολαμβάνοντας τους μεζέδες, την μπίρα, το κρασί τους και τη «ζεστή» κουβέντα τους.


31-1-2022
Βαγγέλης Μητράκος


Οδός Εμπόρων