Κάθοδος του Ιμπραήμ στην Λακωνία (Από τα Τρίνησα στο Παλαιομονάστηρο)

Στις 30 Αυγούστου 1825 ο Ιμπραήμ αφήνοντας φρουρά στην Τριπολιτσά, ξεκίνησε για την πρώτη του εισβολή.

ΜΕ τις δυνάμεις του έφθασε στα Τρίνησα, εξουδετέρωσε την εκεί  φρουρά προχώρησε  λεηλατώντας και καίοντας τα χωριά της πεδιάδας του Έλους. Οι κάτοικοί τρομοκρατημένοι αναζήτησαν καταφύγιο στα ορεινά του Πάρνωνα, δηλαδή τα βουνά του Ζάρακα. Ο Ιμπραήμ στις 5 Σεπτεμβρίου έφθασε στους Μολάους, όπου και κατασκήνωσε.

Ο Κολοκοτρώνης με τις ελληνικές δυνάμεις έχει φτάσει από τον Κοσμά στο Γεράκι, σκόπευε να αποκλείσει τον εχθρό στα νότια της γραμμής (Κουρκούλα - Γκαγκανιά - Τούρλα –Κουλοχέρα ) και για αυτόν ακριβώς το λόγο στις 8 Σεπτεμβρίου μετακινήθηκε στην Κρεμαστή και ο όγκος των ελληνικών δυνάμεων εγκαταστάθηκε στην περιοχή Γεράκι-Κρεμαστή, δηλαδή οι δυνάμεις του στρατοπέδου του Αγίου Πέτρου με αρχηγούς τους Ι. Νοταρά, Γενναίο Κολοκοτρώνη, Κανέλου Δεληγιάννη, Γ. Γιατράκο, Παναγιώτη Νοταρά, Γ. Χελιώτη ή Λύκο, Στάικο Σταικόπουλο κ.ά.

O Iμπραήμ αφού έκαψε λοιπόν τους Μολάους αντιλαμβανόμενος τις προθέσεις του αντιπάλου κινήθηκε προς τα Νιάτα και την Απιδιά θέτοντας ως στόχο τώρα τα Κουνουποχώρια.

Στις 11 Σεπτεμβρίου η μια φάλαγγα του εχθρού που είχε διανυκτερεύσει στα Νιάτα κινήθηκε προς το Μαριόρεμα (τη διάβαση Μαρί), όπου συνάντησε τις ελληνικές δυνάμεις του Στάικου Σταικόπουλου, και η άλλη, που είχε διανυκτερεύσει στην Απιδιά, κατευθύνθηκε προς το Γεράκι και μέρος της προς τη διάβαση Κοσμά, που είχαν καταλάβει οι αδελφοί Ζαχαρόπουλοι. Κοντά στο Μαρί είχε λάβει θέση μέρος των ελληνικών δυνάμεων ενώ οι υπόλοιπες θα είχαν αναπτυχθεί από Μαρί μέχρι την Κρεμαστή.

Οι δυο αυτές διαβάσεις έλεγχαν το δρόμο προς την Κυνουρία. Ύστερα από συγκρούσεις στις δασώδεις πτυχές του Ελατιά, και με μικρές απώλειες από τις δυο πλευρές, το βράδυ της 11ης Σεπτεμβρίου οι Έλληνες βρίσκονταν στον Κοσμά και οι αντίπαλοι στο Γεράκι.

Κατά τη διάρκεια αυτών των επιχειρήσεων έντρομοι οι κάτοικοι της περιοχής είχαν εγκαταλείψει τα χωριά τους και πολλοί απ’αυτούς είχαν βρει καταφύγιο στο μικρό και παλαιό κάστρο του Κυπαρισσιού, στην ορεινή και δύσβατη θέση «Κούλια».

Τότε και οι μοναχοί εγκατέλειψαν το μικρό μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων του Χάρακα. Μόλις ο Ιμπραήμ, ενώ βρισκόταν στο Γεράκι, έλαβε την πληροφορία, απέστειλε στις 12 Σεπτεμβρίου μέρος της δύναμής του που έφθασε στο Κυπαρίσσι την επόμενη, εφόσον έπρεπε να περάσει από την Κρεμαστή και να ανεβεί στο υψηλό Χιονοβούνι.

12 Σεπτεμβρίου 1825, τα στρατεύματα του Ιμπραήμ καίνε το Γεράκι! Εκατοντάδες οι νεκροί.

Οι γύρω ελιές και τα υπόλοιπα δέντρα καίγονται! Πολλοί κάτοικοι τρέχουν στα ορεινά να γλιτώσουν. Τα γυναικόπαιδα ανεβαίνουν τους Σορμπάνους για να φτάσουν στο λιμάνι της Πλάκας κι από κει να φυγαδευτούν στις Σπέτσες και την Ύδρα. Δεν τα καταφέρνουν όλοι.

Στις 15 Σεπτεμβρίου του 1825 ένα ακόμα ΟΧΙ στην υποταγή ακούστηκε απέναντι στον Ιμπραήμ από 400 Βρονταμίτες. Φωτιά και θειάφι η απάντηση των Οθωμανών και το ολοκαύτωμα του Παλαιομονάστηρου ζωντανή μνήμη για την Ανεξαρτησία και την Ελευθερία της Ελλάδος.

Την πορεία διάσωσης των γυναικόπαιδων του Βρονταμά ηγετικό ρόλο αναλαμβάνει ο παπα-?ημήτρης Παπαδημητρίου, ο οποίος μαζί με τον Βρονταμίτη οπλαρχηγό Γιάννη Καραμπά εμψυχώνουν και δίνουν θάρρος στους κατοίκους.  Ως καταφύγιο επιλέγουν το Παλαιομονάστηρο, ένα ναό αφιερωμένο στη Θεοτόκο, στον Άγιο Νικόλαο και στο μεγαλομάρτυρα Νικήτα, με σπάνιες τοιχογραφίες του χρονολογούνται από το 1201 μ.Χ.

Φτάνοντας ο Ιμπραήμ στο Βρονταμά αντικρίζει ένα έρημο χωριό. Λίγοι γέροι, ανήμποροι να μετακινηθούν αρνούνται να αποκαλύψουν το καταφύγιο. Ο θυμός του μεγάλος. Έφιπποι ανιχνευτές χτενίζουν όλη την περιοχή. Καταφέρνουν να εντοπίσουν κάποιους έγκλειστους που είχαν κατέβει στον κάμπο να μαζέψουν σταφύλια. Τους ακολουθούν και εντοπίζουν το οχυρό που είχαν καταφύγει περίπου 300 με 400 Βρονταμίτες. Τα στρατεύματα του Ιμπραήμ καταφθάνουν μπροστά σε ένα πραγματικά δύσκολο οχυρό. Η κατάληψή του δεν φαίνεται εύκολη υπόθεση καθώς πρόκειται για ένα μοναστήρι αετοφωλιά, χωρίς καμία πρόσβαση.

Μετά το ΟΧΙ των Βρονταμιτών στην παράδοση τους η πολιορκία ξεκινά με αλλεπάλληλες επιθέσεις. Οι Βρονταμίτες έχοντας πίστη στο Θεό και αγάπη για την πατρίδα αντιστέκονται σθεναρά. Μέσα στο μοναστήρι ακούγονται ύμνοι και ψαλμωδίες και αυτό μανιώνει περισσότερο τον Ιμπραήμ. Ένας στρατηγός του παρατηρεί πως ο βράχος που σκέπαζε το μοναστήρι, σε ένα του σημείο, δεν είναι τόσο παχύς. Αμέσως δίνεται η εντολή να ανατιναχθεί το σημείο αυτό με φουρνέλα. Φωτιά και θειάφι η απάντηση των Οθωμανών και το ολοκαύτωμα του Παλαιομονάστηρου ζωντανή μνήμη για την Ανεξαρτησία και την Ελευθερία της Ελλάδος.

Απαιτείται όμως εξωτερίκευση και ορθή προβολή αυτού του ιστορικού γεγονότος ως ελάχιστη προσφορά των επιγόνων μια Ελεύθερης και Ανεξάρτητης Πατρίδας που οι πρόγονοι θυσίασαν τα πάντα για την «’Ελευθερία και την Πίστη την Αγία».

Οι εθνικές περιστάσεις απαιτούν την Εθνική Ομοψυχία και την προάσπιση των Εθνικών μας δικαίων κατοχυρωμένων σε Διεθνείς αναγνωρισμένες Συνθήκες.

Αιώνιοι οι μάρτυρες και οι αγωνιστές και στο Παλαιομονάστηρο του Βρονταμά!

Υ.Γ (1): Με την ευκαιρία της 195ης της Θυσίας των Βρονταμιτών στο Παλαιομονάστηρο (15/9/1825),υπενθυμίζω  και επισημαίνω στους αρμοδίους Υπουργούς Εσωτερικών, Οικονομικών και Εργασίας ότι από το 2011 αναμένει ο Δήμος Ευρώτα την επίσημη αναγνώριση με Π. Δ. της Ιστορικής Επετείου. (Το αίτημα έχει επικαιροποιηθεί και τα έτη 2017 και 2018. Σημειώνω ότι επί Καποδιστριακού Δήμου Σκάλας είχε αναγνωριστεί η επέτειος του ολοκαυτώματος στο Παλαιομονάστηρο με Π. Δ. επί Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας του αείμνηστου Κωστή Στεφανόπουλου με την ουσιαστική συμβολή της αείμνηστης Ελένης Στρατήγη ((κόρη του Ακαδημαϊκού Ι. Θεοδωρακόπουλου).

Υ.Γ. (2): Ακόμα να γίνει η Ίδρυση Μουσείου Τοπικής Ιστορίας με έδρα τον Πνευματικό Κέντρο του Βρονταμά με την αναζήτηση αρχείων και κειμηλίων παρά την Ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

196 η Επέτειος από το Ολοκαύτωμα των 400 Βρονταμιτών στο Παλαιομονάστηρο στις 15 Σεπτεμβρίου το 1825 όμως η επίσημη Πολιτεία πρέπει να επικυρώσει με τον πιο επίσημο τρόπο αυτή την θυσία για την Ανεξαρτησία και την Ελευθερία της Ελλάδος.

Ηλίας Παναγιωτακάκος