«Πες μας Λάζαρε τι είδες εις τον Άδη που επήγες.

Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους,

δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι, τα

ης καρδούλας μου το λέω και μοιρολογώ και κλαίω.

Του χρόνου πάλι να ’ρθουμε, με υγεία να σας βρούμε,

και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει,

να ζήσει χρόνια εκατό και να τα ξεπεράσει.»

2. Το Πάσχα κάποτε ήταν οι «ολονυχτίες» με ένα αναμμένο κερί στο ένα χέρι και με μια σύνοψη στο άλλο και να διαβάζεις μαζί με τον ψάλτη και τον παπά τα Άχραντα Πάθη του Χριστού και τα «Μοιρολόγια» που γράψανε γι’  Αυτόν οι μεγάλοι Υμνουργοί  της Πίστης μας.

3. Το Πάσχα κάποτε ήταν η νοικοκυρά που με τη μπαντανόβουρτσα ασβέστωνε πλούσια τους τοίχους, τις μάντρες και τις αυλές  για να βρει το σπίτι το Πάσχα  καθαρό και άσπρο όπως το Φως της Ανάστασης.

4. Το Πάσχα κάποτε ήταν τα παιδάκια που με μια θλίψη ανείπωτη στα μάτια σεργιάνιζαν το αρνάκι του Πάσχα για τελευταία φορά στη γειτονιά, πριν  γίνει θυσία στη γιορτή και του «κρεμάσουν την κόκκινη κορδέλα στο λαιμό».

5. Το Πάσχα κάποτε ήταν τα κόκκινα αυγά  που  έβαφε με τα χεράκια της η νοικοκυρά τη Μεγάλη Πέμπτη και τα ’βαζε στο «κρύσταλλο»  για να στολίζουν το πασχαλινό τραπέζι, μέχρι να τα τσουγκρίσουν και να πούνε το μεγάλο μήνυμα: 

«Χριστός Ανέστη – Αληθώς Ανέστη».

6. Το Πάσχα κάποτε  ήταν οι ανθοστόλιστοι Επιτάφιοι που οι γυναίκες και τα κορίτσια στόλιζαν με τα χέρια τους, με λουλούδια της άνοιξης φερμένα από τους κήπους και τις αυλές τους, έτσι όπως στόλιζαν και τους αγαπημένους νεκρούς τους  πριν απ’ το κατευόδιο, ψάλλοντας θρηνητικά:

«Ο ωραίος κάλλει

παρά πάντας βροτούς

ως ανείδεος νεκρός καταφαίνεται,

ο την φύσιν ωραΐσας του παντός.»

7. Το Πάσχα κάποτε ήταν οι φαμελίτες που μαζευούντανε έξω από τα χασάπικα με τα κρεμασμένα αρνοκάτσικα στα τσιγκέλια για να διαλέξουν τον «αμνό» της Κυριακής  του Πάσχα.

8. Το Πάσχα κάποτε ήταν οι φούρνοι που δεν είχανε μέρος να βάλουνε τις στολισμένες λαμπροκουλούρες  με το κόκκινο αυγό στη μέση, τις κουλούρες που ζύμωναν οι νοικοκυρές, από μια λαμπριάτικη κουλούρα, με «επτάζυμο ζυμάρι», για καθέναν του σπιτιού, τους βαφτισιμιούς, τους συγγενείς και τους φίλους, ακόμη και γι΄ αυτούς που έλειπαν στα ξένα.

9. Το Πάσχα κάποτε ήταν οι αναμμένες λαμπάδες της Ανάστασης στα χέρια των πιστών, που μένανε στην εκκλησία μέχρι να τελειώσει η χαρούμενη και λαμπερή αναστάσιμη λειτουργία, με το ναό ολόφωτο, τα τροπάρια ζωηρά και θριαμβικά, με λόγια πανέμορφα, με το «Χριστός Ανέστη» να επαναλαμβάνεται πάλι και πάλι και στο τέλος, όταν όλο το εκκλησίασμα μεταλάβαινε,  να νιώθει κανείς αυτήν την ενότητα και την κοινότητα, που τόσο πολύ ακούμε σήμερα και τόσο λίγο αισθανόμαστε.

10. Το Πάσχα κάποτε ήταν οι συγγενείς, οι φίλοι και οι γείτονες, όλες οι γενιές μαζί, όλοι μαζί και κανένας μόνος, που τους αδέρφωνε η χαρά της Ανάστασης, γύρω από τις σούβλες με τα αρνιά του Πάσχα  και τα κοκορέτσια και τις νταμιτζάνες με το κόκκινο κρασί.

11. Το Πάσχα κάποτε ήταν η γιαγιά που έβγαζε απ’ το σεντούκι της το κεντημένο με τα χέρια της  τραπεζομάντηλο κι έστρωνε το τραπέζι της πασχαλιάς για να γιορτάσει με τα παιδιά και τα εγγόνια της.

12. Το Πάσχα κάποτε ήταν οι κάρτες οι πασχαλινές που έφερνε ο ταχυδρόμος στο σπίτι,  από πρόσωπα αγαπημένα που βρίσκονταν μακριά, γεμάτες αγάπη και νοσταλγία, με ευχές της καρδιάς: «Σας ευχόμεθα ολοψύχως Καλό Πάσχα, με υγείαν, χαράν κι ευτυχίαν».

13. Το Πάσχα κάποτε ήταν ο Άγιος των Ελληνικών Γραμμάτων, ο Σκιαθίτης Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, που σε ταξίδευε με τα πασχαλινά του διηγήματα στα εκκλησάκια του νησιού του  και σου χάριζε ιστορίες και αναμνήσεις μιας αλλοτινής εποχής, με φόντο το Πάσχα, την πιο λαμπρή γιορτή της Χριστιανοσύνης. 

14. Το Πάσχα κάποτε ήταν οι σελίδες των παλιών αναγνωστικών  του σχολείου, με όμορφα κείμενα και εικόνες, πλημμυρισμένες από Ελλάδα, από ανοιξιάτικες μυρωδιές, πίστη, έθιμα και παραδόσεις,  από νοσταλγία και ελπίδα.

15. Το Πάσχα κάποτε ήταν οι αγαθοί Λευίτες των χωριών μας, που καβάλα στο γαϊδουράκι τους, σαν τον Χριστό στα Ιεροσόλυμα, τρέχανε από κορφή σε κορφή και από χωριό σε χωριό, για να φέρουν το πασχαλινό μήνυμα σ’ όλες τις καρδιές και να μη μείνει κανείς αλειτούργητος.

Καλή Ανάσταση!

26-4-2021
Βαγγέλης Μητράκος