Η στολή του τσολιά έχει ιστορική αναφορά στην αρχαιότητα και συγκεκριμένα στον ανδρικό δωρικό χιτώνα. Στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας βάση για τη δημιουργία της στολής αποτέλεσε η φουστανέλα της Ναυπάκτου που θεωρείται ο νεότερος τύπος φουστανέλας και εντοπιζόταν τα παλαιότερα χρόνια στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τη Θεσσαλία. Η φουστανέλα σχεδιάστηκε ως στολή αρχικά για την Ανακτορική και στη συνέχεια την Προεδρική Φρουρά.

Ας δούμε όμως τα υλικά και το συμβολισμό κάθε τμήματος  της ενδυμασίας:

• Οι δίπλες της φουστανέλας πρέπει να είναι τετρακόσιες συμβολίζοντας τα χρόνια της σκλαβιάς. Παρ’ όλα αυτά οι φουστανέλες των ευζώνων σήμερα σπάνια έχουν ακριβώς τετρακόσιες δίπλες.
• Το φάριο (ή φάρεο)  είναι το καπέλο του εύζωνα, κόκκινου χρώματος κατασκευασμένο από τσόχα. Φέρει το εθνόσημο στη θέση του μετώπου. Η μακριά μαύρη φούντα κατασκευασμένη από μετάξι, με το σχήμα της θεωρείται πως συμβολίζει το δάκρυ του Χριστού.
• Το πουκάμισο λευκού χρώματος (χρώμα που κυριαρχεί σ’ ολόκληρη την ευζωνική στολή) συμβολίζει την αγνότητα των εθνικών αγώνων.
• Η φέρμελη (γιλέκο) του εύζωνα είναι το πιο δύσκολο κατασκευαστικά κομμάτι της ευζωνικής στολής. Διαθέτει επίχρυσα νήματα με σχέδια λαογραφικής σημασίας. Ένα από αυτά είναι τα αρχικά Χ και Ο τα οποία αντιστοιχούν στις λέξεις χριστιανός και ορθόδοξος.
• Οι κάλτσες είναι λευκές από μαλλί και στηρίζονται στη μέση του εύζωνα κάτω απ’ τη φουστανέλα με δερμάτινη ζώνη που ονομάζεται ανάσπαστος.
• Οι καλτσοδέτες είναι μαύρου χρώματος από μετάξι.
• Τα τσαρούχια είναι δερμάτινα κόκκινου χρώματος. Στη σόλα κάθε τσαρουχιού βρίσκονται καρφωμένα περίπου 60 καρφιά (προκαδούρες) τα οποία ευθύνονται για τον επιβλητικό ήχο κατά τον βηματισμό του εύζωνα. Κάθε τσαρούχι ζυγίζει περίπου 3 κιλά. Οι μαύρες φούντες των τσαρουχιών θεωρείται πως αρχικά χρησίμευαν για να κρύβονται σ’ αυτές μικρά αιχμηρά αντικείμενα, που θα μπορούσαν αιφνιδιαστικά να τραυματίσουν τον εχθρό σε μάχες σώμα με σώμα. Άλλη άποψη υποστηρίζει ότι οι φούντες προστάτευαν τα δάκτυλα των ποδιών από το χιόνι και τα κρυοπαγήματα. Τη στολή συμπληρώνουν οι δερμάτινες φυσιγγιοθήκες.

Οι εύζωνοι που φυλάσσουν το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη φέρουν την επίσημη στολή μόνο τις Κυριακές ή κατά τη διάρκεια εθνικών εορτών. Τις υπόλοιπες ημέρες φέρουν την καθημερινή ευζωνική ενδυμασία στην οποία το λευκό πουκάμισο, η φέρμελη και η φουστανέλα αντικαθίστανται από τον ντουλαμά, τη χαρακτηριστική στολή των αγωνιστών του Μακεδονικού Αγώνα, βασισμένη στην παραδοσιακή ενδυμασία του χωριού Άλωνα Φλώρινας. Ο χειμερινός ντουλαμάς είναι σκούρου μπλε χρώματος ενώ ο θερινός ανοικτού καφέ.

Σε εθιμοτυπικές εκδηλώσεις της Προεδρικής Φρουράς ορισμένοι εύζωνοι φέρουν τις παραδοσιακές στολές της Κρήτης, του Αιγαίου και του Πόντου ως αναγνώριση της συμβολής των περιοχών αυτών στους εθνικούς αγώνες.

Ας έχουμε πάντα στη σκέψη μας και στην καρδιά μας ό,τι συμβολίζει η τιμημένη και αιματοβαμμένη ενδυμασία του εύζωνα που φορώντας την οι πρόγονοι μας υπερασπίστηκαν το δικαίωμα μας να ζούμε σήμερα ελεύθεροι.

Θεοφάνης Λάζαρης

Πηγή:

• Άρθρο Επίτιμου ΑΓΕΣ Κωνσταντίνου Ζιαζιά
• Militaire.gr