Εκτύπωση

https://www.spartorama.gr/articles/54288/

Spartorama - Print | «Η Ίδρυση του Γορτυνιακού Συνδέσμου Σπάρτης», από τον Ιωάννη Μητράκο

«Η Ίδρυση του Γορτυνιακού Συνδέσμου Σπάρτης», από τον Ιωάννη Μητράκο

«Η Ίδρυση του Γορτυνιακού Συνδέσμου Σπάρτης», από τον Ιωάννη Μητράκο
Αφιέρωμα στη Συμπλήρωση 100 Ετών από την Ίδρυση του
Οδός Εμπόρων

Το 1920 ήταν μια δύσκολη χρονιά για τον τόπο μας. Η Ελλάδα μετά από μια περίοδο παρατεταμένων πολέμων (Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-1913 και 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος 1914-1919) βρισκόταν χάρις στην επιτυχημένη εξωτερική πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου με το στρατόπεδο των νικητών. Η Συνθήκη των Σεβρών (1920) παραχωρούσε στη χώρα μας την Ανατολική και τη Δυτική Θράκη, τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο, την επικυριαρχία επί των νησιών του Αιγαίου και τη διοίκηση της Σμύρνης με την πρόβλεψη μετά από πέντε έτη ο πληθυσμός της πόλης να ψηφίσει και να αποφασίσει για το μέλλον του. Ο ελληνικός στρατός τον Μάιο του 1919 είχε αποβιβαστεί θριαμβευτικά στη Σμύρνη και κανείς δεν φανταζόταν τότε την τραγική κατάληξη που θα είχε η Μεγάλη Ιδέα με την εθνική καταστροφή του 1922.                                                                                     

Οι  κοινωνικές, οικονομικές και ψυχολογικές αντοχές, της ελληνικής κοινωνίας είχαν ήδη δοκιμαστεί σκληρά. Οι πόλεμοι, ο εθνικός διχασμός μεταξύ βενιζελικών και βασιλικών, οι οικονομικές επιβαρύνσεις που προέρχονταν από την εμπόλεμη κατάσταση, είχαν φέρει την ελληνική κοινωνία στα όριά της. Ένα μεγάλο τμήμα του ενεργού εργατικού δυναμικού βρίσκονταν σε διαρκή επιστράτευση, γεγονός που συνεπαγόταν πέρα από το ψυχολογικό και ένα βαρύ οικονομικό κόστος για τις οικογένειές τους. Επιπρόσθετα, οι τουλάχιστον 50.000 νεκροί του ελληνικού στρατού υπήρξαν το βαρύ αντίτιμο που πλήρωσε η ελληνική κοινωνία στα πεδία των μαχών. Μεγάλη πληγή ήταν, επίσης, η μετανάστευση περίπου 400.000 Ελλήνων προς άλλες χώρες και ιδίως στις Η.Π.Α., αναζητώντας καλύτερη τύχη. Η φτώχεια, ο υποσιτισμός και η φυματίωση ταλαιπωρούσαν το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού πληθυσμού και οδηγούσαν πολλούς στον πρόωρο θάνατο. Πολλά χρόνια μετά, ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης θα περιγράψει την κατάσταση της φτωχολογιάς, που συνεχιζόταν και στην εποχή του ίδια κι απαράλλαχτη, μ’ αυτούς τους στίχους:

Μικρά κι ανήλιαγα στενά / και σπίτια χαμηλά μου / βρέχει στη φτωχογειτονιά  / βρέχει και στην καρδιά μου.

Οι Σπαρτιάτες Γορτύνιοι αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, όπως όλοι οι Έλληνες και βαρύτερα απ’ όλους οι πλέον εμπερίστατοι και φτωχοί απ’ αυτούς. Πόσο δύσκολη ήταν η κατάσταση για τις περισσότερες γορτυνιακές οικογένειες μπορεί να το αντιληφθεί κανείς από την απόφαση μιας ομάδας πρωτοπόρων Γορτυνίων της πόλης μας, οι οποίοι συνέλαβαν και υλοποίησαν  την ιδέα της ίδρυσης ενός συλλογικού φορέα αλληλοβοήθειας.

Στις 26 Απριλίου 1920, ημέρα Κυριακή και ώρα 5η μ.μ. συνήλθαν, πιθανόν σε κάποιο γορτυνιακό κατάστημα, οι Γορτύνιοι Σπαρτιάτες:

  1. Χρ. Πριστούρης
  2. Γ. Ευθ.Φρέντζος
  3. Δ. Μελετόπουλος
  4. Δ. Βλάχος
  5. Γ. Γριτσόπουλος
  6. Γ. Χ. Πριστούρης
  7. Κ. Ι. Τσερώνης
  8. Κ. Ν. Ψαρρός
  9. Νικήτας Ψαρρός

και αποφάσισαν ομοφώνως «όπως ιδρυθή Σύνδεσμος Αλληλοβοηθείας εν Σπάρτη των εν τη επαρχία Λακεδαίμονος Γορτυνίων υπό την επωνυμίαν «Γορτυνιακός Σύνδεσμος ο Άγιος Ευθύμιος ο Νέος»». 

Οι συνελθόντες την ημέρα εκείνη εξέλεξαν Προσωρινή Επιτροπή αποτελουμένη από τους: 1) Δημήτριο Βλάχο, 2) Χρήστο Πριστούρη, 3)Νικήτα Ψαρρό, 4) Κωνσταντίνο Ιωάννου Τσερώνη και 5)Διαμαντή Μελετόπουλο, προκειμένου να καταρτίσουν το Καταστατικό του Συνδέσμου και να προσκαλέσουν προς εγγραφή μελών «μέχρις της ημέρας της προσκλήσεως προς ψήφισιν του Καταστατικού και μέχρις αναλήψεως των του Συνδέσμου υπό του εκλεγησομένου τακτικού Συμβουλίου» (Πρακτικόν Α΄ Συνεδριάσεως προς καταρτισμόν του Συνδέσμου).




Το εξώφυλλο του Καταστατικού (1934)


Στις 7 Ιουνίου 1920, ημέρα Κυριακή και ώρα 10η πρωινή, μετά από πρόσκληση της Προσωρινής Επιτροπής, συνήλθαν τα εγγεγραμμένα μέλη του Συνδέσμου, για να συζητήσουν, να εγκρίνουν και να ψηφίσουν το καταρτισθέν Καταστατικό, το οποίο ήταν υπογεγραμμένο από τον Προεδρεύοντα της συνελεύσεως Χρήστο Πριστούρη και τον Γραμματέα Νικήτα Κ. Ψαρρό. Η 1η Γενική Συνέλευση των μελών του Γορτυνιακού Συνδέσμου αποφάσισε ομόφωνα την διενέργεια αρχαιρεσιών για την εκλογή του Διοικητικού Συμβουλίου, την επόμενη Κυριακή, 14 Ιουνίου 1920. Το Καταστατικό αυτό εγκρίθηκε δια της υπ’ αριθμ. 140/25 Ιουνίου 1920 απόφασης του Πρωτοδικείου Σπάρτης.



  

Η αρχή του Καταστατικού (1934)        


Στις 14 Ιουνίου 1920, ημέρα Κυριακή και ώρα 10:00 π.μ., συνήλθαν τα μέλη του Γορτυνιακού Συνδέσμου, μετά από πρόσκληση της Προσωρινής Επιτροπής, για να εκλεγεί το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο, σύμφωνα με το ψηφισθέν Καταστατικό. Οι αρχαιρεσίες έλαβαν χώραν ως ακολούθως: Προεδρεύοντος του Χρήστου Πριστούρη, μεγαλύτερου σε ηλικία μέλους του Συνδέσμου και εκτελούντος χρέη Γραμματέως του Χρήστου Α. Μαλλούχου, διανεμήθηκαν προς συμπλήρωση στα παρόντα πενήντα τέσσερα μέλη, τα ψηφοδέλτια τα οποία είχαν μονογραφηθεί προηγουμένως από τον Πρόεδρο της Προσωρινής Επιτροπής. Μετά την συμπλήρωσή τους ο Προεδρεύων εκφωνούσε το όνομα ενός εκάστου και γινόταν η συλλογή των ψηφοδελτίων από τον Γραμματέα της Γενικής Συνέλευσης και τους εκλεγέντες ψηφολέκτες Κ. Ψαρρό και Γ. Γριτσόπουλο. Στη συνέχεια άρχισε η διαλογή των ψηφοδελτίων και η καταμέτρηση των σταυρών προτίμησης. Εξελέγησαν κατά αξίωμα:

  • Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Ψαρρός
  • Αντιπρόεδρος: Δημήτριος Βλάχος
  • Γραμματέας: Χρ. Α. Μαλλούχος
  • Ταμίας: Διαμαντής Μελετόπουλος
  • Σύμβουλοι:
    • Σπυρίδων Ηλιόπουλος
    • Γεώργιος Φρέντζος
    • Κωνσταντίνος Τσερώνης
    • Παναγιώτης Σοφής
    • Βασίλης Ανδριτσόπουλος
    • Χρήστος Πριστούρης
    • Γεώργιος Γριτσόπουλος
    • Ιωάννης Στασινόπουλος

(Πρακτικόν Γ΄ συνεδριάσεως των μελών του Συνδέσμου προς εκλογήν του Διοικ. Συμβουλίου) 


Δεκατρία χρόνια μετά την ίδρυση του Γορτυνιακού Συνδέσμου, στις  15 Οκτωβρίου 1933, ημέρα Κυριακή και ώρα 10ην πρωινή, πραγματοποιήθηκε έκτακτη Γενική Συνέλευση των μελών του Συνδέσμου, μετά από πρόσκληση του Προέδρου Γ. Δ. Βλάχου, για να εγκριθεί η τροποποίηση του Καταστατικού, η οποία  εγκρίθηκε με την υπ’ αριθμ. 1015/1933 απόφαση του εν Σπάρτη Πρωτοδικείου.

Τότε τυπώθηκε το τροποποιηθέν Καταστατικό του Συνδέσμου σε φυλλάδιο «τύποις Γ. Λαμπρόπουλου» στη Σπάρτη (1934), το οποίο αποτελούσαν 40 άρθρα. Στο οπισθόφυλλο υπήρχαν ρήσεις επιφανών ανδρών για την Γορτυνία και τους Γορτύνιους, που περιλαμβάνονταν στην Αρκαδική Επετηρίδα του Τ. Κανδηλώρου (τομ. Α΄σελ 31, 36 και 40, τομ. Β΄σελ.168-169). Ιδού ποιες ήταν αυτές:

  1. «Πανταχού της γης ένθα γη πρόσφορος προς καλλιέργειαν ή έδαφος επιφυλάσσον ορίζοντας εμπορικής και βιομηχανικής δράσεως, ο Γορτύνιος ανίστατι ουχί απλή δύναμις εργατικής δημιουργίας, αλλ’ ηγέτης μετ’ ολίγον του είδους, εις ο αφιέρωσε την φιλεργίαν, την έμπνευσιν και την πρωτοβουλίαν του». (Γεώργιος Πώπ (1872 - 1946), Έλληνας δημοσιογράφος, πολιτικός και νομικός)
  2. «Σφήνες της ελληνικής κοινωνίας! Σφήνες πληρούσαι κάθε κενόν. Είνε οι Αμερικανοί της Ελλάδος. Άνδρες ως πνεύματα, πρώτοι οι Γορτύνιοι. Κανών της φυσιολογικής των διαπλάσεως είνε νου ευστροφία, αντιλήψεως οξύτης, θελήσεως γοργότης, νεύρων ταχύτης και ακούραστον». (Εμμανουήλ Ρέπουλης (1863 - 14 Μαΐου 1924), δημοσιογράφος και βουλευτής)
  3. «Οι Γορτύνιοι φεύγουν όπως τα μελίσσια, όπου αν εύρουν τροφήν και συνενούνται πάλιν όπως αυτά και όπως αυτά δεν ανέχονται κηφήνας». (Εμμανουήλ Ρέπουλης (1863 - 14 Μαΐου 1924), δημοσιογράφος και βουλευτής)
  4. «Η Γορτυνία ανυψουμένη δίδει την εικόνα της αληθινής ορεινής χώρας της πατρίδος των πολυπλάγκτων, ευμηχάνων, αεικινήτων και καθαυτό πλουτογεννητόρων Αρκάδων». (Νικόλαος Παλαμάς (1861 -1914), πολιτικός μηχανικός) 

Το ταξίδι του Γορτυνιακού Συνδέσμου Σπάρτης μέσα στο χρόνο είχε αρχίσει!

(Συντομευμένη αναδημοσίευση από το βιβλίο «Η ιστορία του Συνδέσμου Γορτυνίων Σπάρτης»)


Γιάννης Μητράκος

 

Φωτο άρθρου: Τα πρώτα μέλη του Γορτυνιακού με επικεφαλής τον Χρήστο Πριστούρη (στο κέντρο με τη μαγκούρα) σε πρωτομαγιάτικη εξόρμηση (1925).