«Νομοσχέδιο για την Παιδεία: Επιστροφή στο Παρελθόν», από τον Γιάννη Μητράκο

Εν μέσω, λοιπόν, αυτής της μεγάλης υγειονομικής και οικονομικής κρίσης που δημιούργησε η πανδημία κι ενώ η ελληνική κοινωνία δεν έχει επανέλθει σε κάποιους στοιχειώδεις κανονικούς ρυθμούς λειτουργίας, η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας έκρινε σκόπιμο να προωθήσει ένα πολυνομοσχέδιο που αφορά τον πολύπαθο χώρο της ελληνικής εκπαίδευσης, με μια πολύ μικρή περίοδο δημόσιας διαβούλευσης που άρχισε στις 22 Απριλίου και θα τελειώσει στις 6 Μαΐου (συνολικά 15 ημέρες με τα Σαββατοκύριακα και την αργία της Πρωτομαγιάς).

Οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες και τα πρωτοβάθμια σωματεία εξέφρασαν την αντίθεσή τους με την τακτική αυτή, αφού λόγω κορωνοϊού δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν οι αναγκαίες συλλογικές διαδικασίες για τη συζήτησή του και ζήτησαν το «πάγωμα» της διαβούλευσης έως ότου να επανέλθουν οι εκπαιδευτικοί στους χώρους εργασίας. Η ηγεσία, όμως, του Υπουργείου δεν ανταποκρίθηκε στο δίκαιο αίτημά τους και συνεχίζει σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Η στάση αυτή είναι ενδεικτική των προθέσεων της κυβέρνησης όσον αφορά το δημοκρατικό διάλογο, την αποδοχή των αντιρρήσεων και την υιοθέτηση των εναλλακτικών προτάσεων των Εκπαιδευτικών και των Γονέων σε πολύ σοβαρά θέματα που αφορούν το παρόν και το μέλλον των παιδιών του ελληνικού λαού.

Από μία έρευνα στα σχόλια της δημόσιας διαβούλευσης, που υποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους για κάθε άρθρο του επίμαχου νομοσχεδίου και από τις πρώτες ανακοινώσεις μερικών συνδικαλιστικών εκπαιδευτικών φορέων φαίνεται ότι υπάρχει σοβαρή αντίδραση στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς η γενική εικόνα που έχει διαμορφωθεί είναι πως πρόκειται για ένα συντηρητικό, αναχρονιστικό, οπισθοδρομικό νομοσχέδιο, το οποίο όχι μόνο δεν θα βελτιώσει την υπάρχουσα εκπαιδευτική πραγματικότητα, αλλά τουναντίον θα την υποβαθμίσει και θα την επιδεινώσει, παρά τον τίτλο «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις», που έχει.

Σταχυολογούμε ορισμένα από τα σημεία που συγκεντρώνουν τις επικρίσεις εκπαιδευτικών και γονέων:

• Προβλέπεται με αόριστο και γενικόλογο φραστικό ύφος η δημιουργία Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στα Νηπιαγωγεία και τα δημοτικά. Οι αντιδράσεις εστιάζονται στο πρόγραμμα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των νηπίων που θεωρείται παράτολμο και παιδαγωγικά επικίνδυνο και στις περιβόητες θεματικές εβδομάδες μέσω των οποίων θα επιχειρηθεί η «εξοικείωση» των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις σεξουαλικές ιδιαιτερότητες και τις λεγόμενες έμφυλες ταυτότητες.
• Προωθείται η αύξηση του αριθμού των νηπίων και μαθητών ανά τμήμα, ενώ είναι γνωστά τα διαχρονικά προβλήματα κτιριακής και υλικοτεχνικής υποδομής των σχολικών μας μονάδων και δη των νηπιαγωγείων τα οποία στην πλειονότητά τους στεγάζονται  σε ενοικιαζόμενες ακατάλληλες αίθουσες. Τίθεται κατώτατο όριο 20 νηπίων ανά τμήμα και αριθμός 26-27 μαθητών στο Δημοτικό αντί της μείωσης στους 22. Αυτό θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολικών μονάδων και σε επακόλουθη μετακίνηση μαθητών κι Εκπαιδευτικών.
• Αυξάνονται οι γραπτές εξετάσεις στο χώρο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Γυμνάσιο από 4 σε 7 τα εξεταζόμενα μαθήματα και μίνι-πανελλαδικές σε κάθε τάξη του Λυκείου), που σημαίνει επιπλέον οικονομική επιβάρυνση για την ελληνική οικογένεια, καθώς το φροντιστήριο γίνεται αναγκαίο εκ των πραγμάτων από την Α΄ Γυμνασίου.
• Στην ίδια βαθμίδα επαναφέρεται ο αναχρονιστικός, εκδικητικός θεσμός της αναγραφής της διαγωγής στα σχολικά έγγραφα, κάτι που παραβιάζει τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών, αφού ο μειωτικός χαρακτηρισμός σε περιπτώσεις μαθητών που υπέπεσαν σε κάποια σχολική παράβαση θα τους συνοδεύει εσαεί. Πρόκειται για αντιπαιδαγωγικό μέτρο που κινείται εκτός της εφηβικής ψυχολογίας και στιγματίζει ένα παιδί, όταν ακόμα και τα ποινικά αδικήματα των ενηλίκων μετά από ένα χρονικό διάστημα παραγράφονται!
• Συνεχίζεται η μονομανία με την αγγλική γλώσσα για την οποία προβλέπεται εισαγωγή μέσω δραστηριοτήτων στο Νηπιαγωγείο, όταν είναι γνωστό ότι εξαιτίας δομικών ανεπαρκειών του ελληνικού σχολικού συστήματος τα Ελληνόπουλα δεν μπορούν να μάθουν ξένη γλώσσα στα πλαίσια του Σχολείου τους.
• Στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες επαναφέρονται τα Λατινικά σε βάρος της Κοινωνιολογίας, όταν οι ίδιοι οι Καθηγητές παραδέχονται ότι τα θέματα της Κοινωνιολογίας, πολλά από τα οποία είναι τα καυτά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες, κέντρισαν το ενδιαφέρον των μαθητών και δημιούργησαν γόνιμο προβληματισμό.
• Θεσπίζεται Συμβούλιο Στήριξης Σχολείου, που είναι αντιγραφή ανάλογου θεσμού της ιδιωτικής Εκπαίδευσης. Οι επικρίσεις σχετικά με αυτό εστιάζονται στην υποκρυπτόμενη πρόθεση του Υπουργείου να μεταφέρει τα κρατικά βάρη και τις ευθύνες για την εύρυθμη λειτουργία των σχολικών μονάδων στους Εκπαιδευτικούς, τους Γονείς και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενώ ορατός είναι ο κίνδυνος να αποτελέσει ένα ακόμα διακοσμητικό και αναποτελεσματικό όργανο που κατά βάση θεωρείται περιττό.
• Επανέρχεται το θέμα της αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών, μια πονεμένη ιστορία για τη Δημόσια Εκπαίδευση. Προβλέπονται διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης – αυτοαξιολόγησης, αξιολόγηση από τον Διευθυντή της Σχολικής Μονάδας και το Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου, ενώ η όλη φρασεολογία και τα κριτήρια παραπέμπουν στη λογική της ελεύθερης αγοράς! Είναι πρόδηλη η προσπάθεια των συντακτών του νομοσχεδίου να ενοχοποιήσουν για τα κακώς κείμενα της Εκπαίδευσης τους Εκπαιδευτικούς Λειτουργούς και να αποσιωπήσουν τις κρατικές ευθύνες σε σχέση με τα προγράμματα, τα βιβλία, την επάρκεια προσωπικού, την απουσία ουσιαστικής επιμόρφωσης κτλ. Είναι πιθανό μέσω της αξιολόγησης να επιχειρηθεί η κατηγοριοποίηση των Σχολείων κάτι που θα λειτουργήσει σε βάρος των υποδεέστερων κοινωνικών ομάδων.
• Καθιερώνονται οι αρμόδιοι Εκπαιδευτικοί Εμπιστοσύνης για να διαχειρίζονται λ.χ. θέματα ψυχολογικής ή σωματικής βίας κτλ. Διάταξη τελείως προσβλητική για τους Διευθυντές και τους Εκπαιδευτικούς των Σχολείων που κρίνονται ανεπαρκείς ή ακατάλληλοι να διαχειριστούν τέτοιου είδους ζητήματα!
• Τέλος οι αναπληρωτές Εκπαιδευτικοί που για μία εικοσαετία «ξελάσπωσαν» την Δημόσια Εκπαίδευση, καλύπτοντας τα χιλιάδες κενά που δημιούργησε η αδιοριστία των μνημονίων, απειλούνται τώρα, από τους εμπνευστές του νομοσχεδίου, με διετή ή τριετή αποκλεισμό από τους πίνακες, αν αρνηθούν να παρουσιαστούν στη θέση για την οποία προσλήφθηκαν. Οι μανδαρίνοι του Υπουργείου καμώνονται πως δεν ξέρουν ότι τέτοιες περιπτώσεις είναι αναπόφευκτο να συμβούν, όχι γιατί οι αναπληρωτές «επιλέγουν» τη θέση που θα πάνε, αλλά γιατί πρόκειται συνήθως για άτομα με οικογενειακές υποχρεώσεις και βάρη, τα οποία δεν τους επιτρέπουν κάποτε να αποδεχθούν την πρόσληψή τους και γι’ αυτό θα τιμωρηθούν για τα επόμενα χρόνια!

Αυτά εν ολίγοις για το υπό ψήφιση νομοσχέδιο. Η κυβερνητική πλειοψηφία είναι βέβαιο ότι θα το εγκρίνει και θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν θα εισακουστούν οι αντιρρήσεις Εκπαιδευτικών και Γονέων κι αν θα υπάρξουν κάποιες βελτιωτικές τροποποιήσεις.

Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ο αείμνηστος Παιδαγωγός Ευάγγελος Παπανούτσος κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Η Παιδεία, το μεγάλο μας πρόβλημα» κι ακόμα, παρά τις όποιες βελτιώσεις, η Παιδεία παραμένει το μεγάλο μας πρόβλημα! Το πολιτικό μας σύστημα δεν έχει καταφέρει, ακόμα, να συζητήσει και να καταλήξει σε μια εθνική εκστρατεία για να υψώσουμε τη στάθμη των σπουδών και να συγχρονίσουμε τη Δημόσια Εκπαίδευση. Περιοριζόμαστε, δυστυχώς, κάθε φορά  στα μεγάλα λόγια χωρίς αντίκρισμα και μοιάζουμε με το σκύλο που κυνηγάει δίχως αποτέλεσμα την ουρά του!

Ένα είναι βέβαιο: Οι Εκπαιδευτικοί και οι Γονείς, αμέσως μετά την ψήφισή του, θα χρειαστεί να κινητοποιηθούν αγωνιστικά για να ανατρέψουν τις αντιεκπαιδευτικές, συντηρητικές ρυθμίσεις του παρόντος νομοσχεδίου, που αν ισχύσουν στην πράξη θα οδηγήσουν σε μια Παιδεία δέσμια ενός παρελθόντος καταδικασμένου στη συνείδηση του λαού μας εδώ και πολλά χρόνια.  

Γιάννης Μητράκος

Φωτο Άρθρου: σκίτσο του Βαγγέλη Χερουβείμ, Αυγή, 6/9/2019