Το νομοσχέδιο που κατέθεσε εν μέσω πανδημίας και με κλειστά τα σχολεία και τους μαθητές και εκπαιδευτικούς «κατ οίκον περιορισμένους» το υπουργείο της Παιδείας, επιχειρεί να αλλάξει το τοπίο στο δημόσιο σχολείο.

Ύπουλα και «κάτω από την μέση» το χτύπημα στα Επαγγελματικά Λύκεια, αλλά κυρίως στο αναφαίρετο δημοκρατικό δικαίωμα των νέων να σπουδάζουν στο δημόσιο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα την ειδικότητα που επιλέγουν.

Μικρές -σε μέγεθος- ρυθμίσεις, οι διατάξεις των άρθρων 51 και 52 του νέου νομοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας, αλλά με μεγάλες εκπαιδευτικές και κοινωνικές συνέπειες για τα Δημόσια Επαγγελματικά Λύκεια.

Με τα άρθρα αυτά τίθενται ηλικιακοί, κοινωνικοί - ταξικοί αλλά και θεσμικοί φραγμοί - «κόφτες» στις εγγραφές των μαθητών και των μαθητριών στα ΕΠΑ.Λ.

Ηλικιακοί φραγμοί γιατί σύμφωνα με το νομοσχέδιο στην Α΄ και τη Β΄ τάξη εγγράφονται ή μετεγγράφονται οι μαθητές και οι μαθήτριες μέχρι 17 ετών. Στην πράξη δε αυτό το ηλικιακό όριο για τις εγγραφές -μετεγγραφές και στη Β΄ τάξη,  μειώνει ακόμα περισσότερο το πραγματικό όριο στην Α΄ τάξη στα 16 χρόνια! Απλά γιατί ένας μαθητής ή μαθήτρια που εγγραφεί στην Α΄ τάξη στα 17 του χρόνια, όταν θα πρέπει  να φοιτήσει στη Β΄ τάξη θα είναι ήδη 18 χρονών, ή και μεγαλύτερος αν για κάποιο λόγο εγκαταλείψει προσωρινά το σχολείο ή ακόμα αν δεν περάσει την Α΄ τάξη και πρέπει να την επαναλάβει. Να επισημάνουμε εδώ το γεγονός ότι η προαγωγή από την Α΄ τάξη στο Λύκειο δυσκολεύει δραματικά κυρίως λόγω τράπεζας θεμάτων.

Ο αριθμός των μαθητών/-τριών που σπουδάζουν στα ημερήσια ΕΠΑ.Λ.  με ηλικία πάνω από 17 χρονών είναι αρκετά υψηλός και φτάνει, ανάλογα τη σχολική χρονιά, ακόμα και το 1/3 του συνολικού μαθητικού πληθυσμού.

Θεσμικοί φραγμοί γιατί καταργείται:

• η δυνατότητα των αποφοίτων Γενικών Λυκείων που δεν συνεχίζουν σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, να εγγράφονται στη Β΄ τάξη των ΕΠΑ.Λ., για την απόκτηση πτυχίου ειδικότητας ή και να ξαναδοκιμάσουν τις δυνάμεις τους για  τη συνέχιση σπουδών μετά την αποφοίτησή τους από τα ΕΠΑ.Λ. σε ΑΕΙ ή να συνεχίσουν στα τμήματα μαθητείας των ΕΠΑ.Λ.,
• η δυνατότητα των αποφοίτων Επαγγελματικών Λυκείων να αποκτήσουν 2η ειδικότητα στον ίδιο τομέα (εγγραφόμενοι στη Γ΄ τάξη) ή σε άλλο τομέα (εγγραφόμενοι στη Β΄ τάξη) και
• η δυνατότητα αποφοίτων παλαιών τύπων Επαγγελματικών Λυκείων ή Σχολών (ΤΕΕ, ΤΕΣ, ΤΕΛ, ΕΠΑΛ προηγούμενων νόμων) να εγγραφούν στη Β΄ τάξη για να αποκτήσουν απολυτήριο Λυκείου (όσοι δεν το είχαν) αλλά και πτυχίο κάποιας νέας ειδικότητας που ενδεχομένως να επέλεγαν ή και να ξαναδοκιμάσουν τις δυνάμεις τους για  τη συνέχιση σπουδών μετά την αποφοίτησή τους από τα ΕΠΑ.Λ. σε ΑΕΙ ή να συνεχίσουν στα τμήματα μαθητείας των ΕΠΑ.Λ.

Κοινωνικοί και ταξικοί φραγμοί γιατί είναι γνωστό ότι τα Επαγγελματικά Λύκεια, πέρα από την αυτονόητη εκπαιδευτική και επαγγελματική προετοιμασία των μαθητών τους,  διαδραματίζουν και ένα σοβαρό κοινωνικό ρόλο επανένταξης μαθητών που εγκατέλειψαν το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα για λόγους οικονομικούς, οικογενειακούς, ψυχοκοινωνικούς. Τον ιδιαίτερο αυτό κοινωνικό ρόλο των ΕΠΑ.Λ. ήρθε να τονίσει και να ενισχύσει η μεταρρύθμιση πού αναπτύχθηκε από το 2015 μέχρι το 2019. Ιδιαίτερα δε ενισχύθηκε αυτός ο ρόλος με το πρόγραμμα «Μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ», το οποίο παρεμπιπτόντως κακοποιήθηκε στην φετινή του εφαρμογή από τη νέα ηγεσία του ΥΠΑΙΘ.

Τι σημαίνει επιπλέον αυτή η διάταξη για τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς;

1. Κλείσιμο των σχολείων, των οποίων το μαθητικό δυναμικό είναι στην  συντριπτική του πλειοψηφία πάνω από τα 17 έτη, όπως τα απογευματινά ημερήσια ΕΠΑ.Λ. (πάνω από το 90 ενήλικες).
2. Συρρίκνωση σχολείων που θα προέλθει από το σταμάτημα λειτουργίας τομέων και ειδικοτήτων σε αρκετά ημερήσια πρωινά ΕΠΑ.Λ., λόγω της μη συμπλήρωσης του απαιτούμενου μαθητικού πληθυσμού, γεγονός που θα οδηγήσει σε συνενώσεις σχολείων ή και σε κλείσιμο των μικρότερων.
3. Επιπτώσεις στους εκπαιδευτικούς (κατάργηση οργανικών θέσεων, υπεραριθμίες και στο βάθος διαθεσιμότητες ξανά!!). 

Άρα είναι σαφές που θέλει να οδηγήσει το Υπουργείο Παιδείας τους μαθητές: 

• τους απόφοιτους γυμνασίου: στη μεταγυμνασιακή πρόωρη κατάρτιση και την ανήλικη μαθητεία, γι’ αυτό σχεδιάζει να επαναλειτουργήσει τέτοιες σχολές (ΣΕΚ) μετά το γυμνάσιο. Η καθιέρωση τράπεζας θεμάτων στο λύκειο εκεί επιδιώκει να οδηγήσει ένα μέρος του μαθητικού πληθυσμού στους ιδιώτες, σε αυτούς που διδάσκουν το «Σκόιλ ελικικού» και «Μέτζη του νεόκτη», επιφυλάσσει επίσης ένα δωράκι,  μια νέα «πελατεία» μιας και όπως ήδη εξαγγελθεί, ΣΕΚ θα μπορούν να ιδρύουν όλοι οι ιδιωτικοί φορείς (ιδιωτικά ΙΕΚ, ΚΔΒΜ κ.ά.) ακόμα και τα επιμελητήρια, ο ΣΕΒ και άλλοι εργοδοτικοί φορείς κ.λπ.,
• τους απόφοιτους λυκείου: στα Ιδιωτικά ΙΕΚ τα οποία περιμένουν να αφαιμάξουν οικονομικά, όλους όσους αποκλείονται (με αυτό το νομοσχέδιο) από τη δυνατότητα να σπουδάσουν την ειδικότητα τους στο  κοντινότερό τους ΕΠΑ.Λ. Προφανώς δεν το σχεδιάζουν όλο αυτό από το Υπουργείο για να ενισχύσουν τα δημόσια ΙΕΚ. Ας μην έχει κανείς τέτοια αυταπάτη.

Η αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου είναι αποκαλυπτική των προθέσεων

….«καθορίζεται μέγιστο ηλικιακό όριο για την εγγραφή στα ημερήσια ΕΠΑ.Λ., με σκοπό την αποτελεσματικότερη πρόληψη φαινόμενων ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, τα οποία παρατηρούνται ιδίως μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων μαθητών!!»

Δεν υπάρχει τέτοια έρευνα στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής!!!

«Παράλληλα, επιχειρείται η σταδιακή αποσυμφόρηση, από σκοπιάς μαθητικού δυναμικού, των ημερήσιων ΕΠΑ.Λ., με γνώμονα τη συνολική βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας διά του εξορθολογισμού της αριθμητικής σχέσης εκπαιδευτικού και μαθητή»!!!

«Αποσυμφόρηση» η μαγική λέξη για τη δεύτερη επιχείρηση διάλυσης των επαγγελματικών λυκείων, αφού η πρώτη προσπάθεια, το 2013, με τις διαθεσιμότητες-απολύσεις 2.500 εκπαιδευτικών (50 διαφορετικών ειδικοτήτων) και την κατάργηση 3 τομέων και 15 ειδικοτήτων από τα ΕΠΑ.Λ. και τις ΕΠΑ.Σ., τελικά δεν πέρασε.

Το «ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ» το γνωρίζουμε πολύ καλά. Είμαστε λοιπόν, «διαθέσιμοι», για τις νέες μάχες υπεράσπισης της δημόσιας επαγγελματικής εκπαίδευσης, αλλά και γενικότερα του δημόσιου σχολείου που πλήττεται βάναυσα αυτό το νομοσχέδιο.           

Γιατί δεν μας ταιριάζει αυτή η «κανονικότητα» που επιχειρεί η κυβέρνηση της ΝΔ.

Να αποτρέψουμε τους αποκλεισμούς μαθητών & τη διάλυση των ημερήσιων ΕΠΑΛ

Παναγιώτης Κουμουνδούρος
Εκπαιδευτικός στο 1ο ΕΠΑΛ Σπάρτης
πρώην πρόεδρος της ΕΛΜΕ Λακωνίας