Οι κοινωνικές εντάσεις θα είναι απρόβλεπτες αν συνυπολογίσουμε ότι θα επανέλθουν θέματα/προβλήματα όπως οι σχέσεις με την Τουρκία, το μεταναστευτικό κλπ., ενώ η συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πρώτη φορά θα απειληθεί άμεσα όχι από τους πολιτικούς, αλλά από τις Κοινωνίες των Πολιτών.

Γι’ αυτό απαιτείται συγκεκριμένο και συγκροτημένο Εθνικό σχέδιο εδραιωμένο σε πραγματικές βάσεις, με οπτικό πεδίο το διεκδικητικό πλαίσιο για το ΕΥΡΩΟΜΟΛΟΓΟ, γιατί επιστροφή στην κανονικότητα όπως την ζήσαμε δεν θα υπάρξει(!).

Με δεδομένη την ακινησία στον τομέα του Τουρισμού για την φετινή περίοδο το βάρος πρέπει να δοθεί στον δεύτερο πυλώνα τον αγροτοκτηνοτροφικό και οι λόγοι είναι πασιφανείς και ευνόητοι.

Για την περιοχή μας είναι ευτύχημα η ικανοποιητική κίνηση του πορτοκαλιού, όμως και αυτή υπάρχει από τυχαία σύμπτωση (κορωνοϊός, Βιταμίνη C κλπ). Έστω και έτσι μια οικονομική ανάσα τροφοδοτεί την περιοχή μας.

Στους άλλους όμως τομείς όπως του Ελαιολάδου και της Ελιάς υπάρχει στασιμότητα και ανισορροπία με αποτέλεσμα δυσμενείς οι επιπτώσεις και οικονομικές απώλειες για τους αγρότες.

Τωρινή κατάσταση

Το ελαιόλαδο αντιστοιχεί στο 9% της αξίας της αγροτικής μας παραγωγής. Αφορά περίπου 600.000 οικογένειες, οι οποίες καλλιεργούν σχεδόν 10 εκατ. στρέμματα. Είμαστε η τρίτη μεγαλύτερη παραγωγός χώρα μετά από Ισπανία και Ιταλία. Ετησίως η μέση παραγωγή κυμαίνεται από 280 έως 300 χιλ. τόνους. Από αυτούς το 27% τυποποιείται, ενώ το 33% οδηγείται στην αυτοκατανάλωση ή στο παραεμπόριο. Στον αντίποδα η Ιταλία τυποποιεί το 80% και η Ισπανία το 50%.

Διεθνώς η παραγωγή λαδιού διπλασιάστηκε. Αγγίζει τους 3 εκατ. τόνους από 1,5 εκατ. το 1990, κυρίως εξαιτίας του διπλασιασμού της παραγωγής της Ισπανίας, η οποία καλύπτει το 40% της παγκόσμιας παραγωγής. Σημαντική αύξηση πέτυχαν και νέες χώρες, όπως η Τουρκία, η Τυνησία και το Μαρόκο. Η Ιταλία καλύπτει κοντά στο 14% της παγκόσμιας παραγωγής και εμείς το 11%. Το μερίδιό μας στη διεθνή αγορά περιορίστηκε από 6% στο 4%, περίπου 30.000 τόνοι ετησίως.

Όσον αφορά τις ελιές (Καλαμών, σε άλμη και σε ξίδι), οι εξαγωγές έφτασαν τους 198 χιλ. τόνους έναντι εισαγωγών 17 χιλιάδων. Θετικό ισοζύγιο 492 εκατ. ευρώ. Ο μέσος όρος των τιμών των εξαγωγών ανέρχεται σε 2.600 ευρώ/τόνο, σχεδόν υπερδιπλάσιος των εισαγωγών. Οι τιμές κυμαίνονται από 2.259 ευρώ/τόνο η ελάχιστη (σε άλμη, προς τρίτες χώρες), έως και 3.342 ευρώ/τόνο η μέγιστη (σε ξίδι, προς τρίτες χώρες).

Όμως οι παραγωγοί Καλαμών βιώνουν φέτος απαράδεκτα χαμηλές τιμές, από 1,10 έως 1,20 ευρώ/κιλό το 200άρι και 6,64 ευρώ/κιλό στη λιανική, παρόλο που η μέχρι τώρα συγκομιδή κινείται σε λογικά όρια (100.000 τόνοι)

Πρέπει όμως να κατανοηθεί και να συμφωνηθεί ότι η αγορά δεν μπορεί αυτοματοποιημένα και ως δια μαγείας να επιλύει τα προβλήματα. Απαιτούνται δομημένες παρεμβατικές πολιτικές και ιεραρχημένες βιώσιμες λύσεις.

Από τα ευχολόγια στις ενεργές πολιτικές για την βρώσιμη Ελιά Καλαμών

Είναι επιστημονικά παραδεκτό ότι η επιτραπέζια ελιά εκτός από τα απαραίτητα για τον οργανισμό θρεπτικά συστατικά, περιέχει φαινολικές ενώσεις με πολλαπλά οφέλη για την υγεία μας. αποτελεί θρεπτική και βασική τροφή για την υγεία μας.

Αξίζει να σημειωθεί το δείγμα επιτραπέζιων Ελιών Καλαμών που εξετάστηκε από ομάδα Ελλήνων ερευνητών και επιστημόνων του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου των Αθηνών, σε συνεργασία με το 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών.

Σε αυτή την κλινική μελέτη συμμετείχαν εθελοντικά είκοσι υγιή άτομα, ηλικίας 22 - 65 ετών, και που για εξήντα ημέρες «έβαλαν» στη διατροφή τους τις επιτραπέζιες Ελιές Καλαμών. Σημειώνεται ότι σε όλο το διάστημα της έρευνας, κανείς από τους συμμετέχοντες δεν λάμβανε κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Η ομάδα ερευνητών ανακοίνωσε και τα αποτελέσματα της πλέον πρόσφατης κλινικής μελέτης πάνω στα οφέλη του καρπού της ελιάς στην ανθρώπινη υγεία, και συγκεκριμένα στο λιπιδαιμικό προφίλ και στα συμπτώματα των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Τα αποτέλεσμα αυτής της έρευνας ήταν θεαματικά, καθώς σε αυτούς τους υγιείς εθελοντές παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της HDL (καλή χοληστερόλη) και του λόγου της ολικής προς την LDL χοληστερόλης (κακή χοληστερόλη). Επίσης, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στον λόγο της ολικής προς την HDL χοληστερόλη και στον λόγο LDL/HDL στο 95% της στατιστικής αντιστοιχίας.

Το φαρμακευτικό προφίλ αποδεικνύεται από ερευνητές όπου η κατανάλωση καθημερινά ελιών Καλαμών μπορεί να επηρεάσει θετικά το λιπιδαιμικό προφίλ και μπορεί να συμβάλει στη μείωση των συμπτωμάτων των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Μέσω μηχανισμών (ελαιοευρωπεΐνη κλπ) η ελιά μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά ενάντια στον διαβήτη τύπου 2, εκτιμούν οι ερευνητές (Πολυτεχνικό Ινστιτούτο της Βιρτζίνια).

Επίσης στις φαρμακευτικές ιδιότητες της Ελιάς Καλαμών, μεταξύ των άλλων μπορεί να προστεθούν:

• Την διατήρηση ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος, ειδικά κατά την διάρκεια του οξειδωτικού στρες και των χρόνιων ιικών ασθενειών.
• Είναι πολύ καλή πηγή βιταμίνης Ε
• Προστατεύουν τις μεμβράνες των κυττάρων
• Προστατεύουν τις μεμβράνες των κυττάρων κατά των ασθενειών, όπως ο καρκίνος.
• Προστατεύουν από την αναιμία (έλλειψη σιδήρου).
• Μειώνουν τον κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, αλλά και για καλοήθεις και κακοήθεις όγκους.
• Δρουν ως αντιοξειδωτικό, προστατεύοντας τα κύτταρα.
• Η κατανάλωση ελιών μπορεί να βελτιώσει την εμφάνιση των ρυτίδων κατά 20%, δεδομένου ότι περιέχουν ελαϊκό οξύ, το οποίο κρατά το δέρμα απαλό και υγιές κλπ.

Εφ’ όσον λοιπόν αυτή η υπερτροφή έχει τόσες φαρμακευτικές ιδιότητες τότε γιατί οι τιμές βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση; Γιατί αυτό το «εμπορικό τρολάρισμα» σε βάρος των παραγωγών; Ποιες είναι οι δικλείδες ασφαλείας και προστασίας του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος των παραγωγών Ελιάς Καλαμών;

Επί πλέον ΔΕΝ βοηθάει αυτή η εσωτερική αντιπαράθεση μεταξύ των παραγωγών που θα κληθεί να λύση το ΣτΕ κατά της απόφασης του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης για επέκταση της ΠΟΠ «Ελιά Καλαμάτας» μετά την προσφυγή του Συλλόγου Υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΣΥΜΕΠΟΠ);

Μια τέτοια απόφαση θα ήταν καταστροφική για τους παραγωγούς εκτός Μεσσηνίας. Με βάση τα στοιχεία σε ό,τι αφορά την ετήσια παραγωγή της ποικιλίας «Καλαμάτα» που καταλήγει σε επιτραπέζια χρήση προέρχεται κατά 44% από την Αιτωλοακαρνανία, 28% από την Λακωνία, 18% από την Φθιώτιδα, 7% από άλλες περιοχές και μόλις 3% από την Μεσσηνία (ΔΟΕΠΕΛ).

Ήδη αυτή η ενέργεια δημιούργησε σύγχυση στις διεθνείς αγορές ενώ έστω η «Σολωμόντεια» λύση της Υ.Α. 331/20735/26.2.2018/ΦΕΚ648/Τ.Β’ ξεκαθάριζε το τοπίο γιατί άλλο το brand ΠΟΠ Καλαμών (1993) και άλλο το brand Ελιές Καλαμάτας ή Kalamata Olives, που ναι μεν αποτελεί μια μη κατοχυρωμένη ωστόσο ισχυρή εμπορικά ονομασία που χρησιμοποιούν εδώ και 80 χρόνια περίπου οι Έλληνες εξαγωγείς

Σ’ αυτή την λογική πρέπει να λειτουργήσουν άμεσα τα δημοτικά συμβούλια και η Π.Ε Λακωνίας στηρίζοντας τους Λάκωνες παραγωγούς με αποφάσεις και αποτελεσματικές παρεμβάσεις σε όλη την θεσμική ιεραρχία αποτρέποντας καταστροφικές πολιτικές.

Ήδη μέσα στην τελευταία δεκαετία οι εξαγωγές ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς διαφόρων ποικιλιών και τύπων έχουν διπλασιαστεί και ξεπερνούν τους 200.000 τόνους ετησίως, οι οποίοι μεταφράζονται σε τζίρο 450 εκατ. ευρώ. Από τη συνολική εγχώρια παραγωγή το 85% κατευθύνεται σε 100 διεθνείς αγορές παγκοσμίως, καθιστώντας την Ελλάδα τη δεύτερη εξαγωγική δύναμη του συγκεκριμένου προϊόντος μετά τους Ισπανούς. Επαγγελματικά ο κλάδος αθροίζει σε ολόκληρη τη χώρα περίπου 60.000 παραγωγούς και 100 μεταποιητικές επιχειρήσεις οι οποίες διακινούν τα προϊόντα τους διεθνώς (ΔΟΕΠΕΛ).

Συμπερασματικά μια πρόταση που μπορεί να κερδίσει έδαφος είναι εκτός του κατοχυρωμένου ΠΟΠ Καλαμών εκτός Μεσσηνίας να λειτουργήσει ως Προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ).

Από τις υποσχέσεις στις δεσμεύσεις.

• Είναι αναγκαίο με σχέδιο να διαμορφωθούν όροι δομημένης κυκλικής οικονομίας σ’ όλο το φάσμα (παραγωγή, εμπορία, τυποποίηση, διαφήμιση, διακίνηση εξωστρέφεια).
• Νέοι τρόποι παραγωγής με χρήση νέων τεχνολογιών, χρήση νέου τύπου φαρμάκων και λιπασμάτων.
• Αποτροπή των «Ελληνοποιήσεων» με σταμάτημα του πανωγραψίματος
• Μείωση του κόστους παραγωγής - εργατικά χέρια - εργόσημο.
• Ιχνηλασιμότητα ποιοτικού προϊόντος και προβολή του τρόπου «ξεπικρίσματος» άλμη έναντι της Ισπανικής καυστικής σόδας που καταστρέφει τις φαινόλες.
• Μια νέα συμφωνία αλλά και παρεμβατικοί τρόποι και έλεγχοι.
• Ενίσχυση των πληττόμενων παραγωγών μέσω της Ε.Ε.
• Ανάπτυξη της νεοφυούς γεωργίας.
• Επιστημονική - Τεχνολογική, βοήθεια με τεχνογνωσία, ως στήριγμα της παραγωγής και των παραγωγών (επιχειρηματικό savoir faire).
• Μεγαλύτερη συμμετοχή των παραγωγών στη λειτουργία των διεπαγγελματικών οργανώσεων.
• Κρατική υποστήριξη της τυποποίησης και της εξωστρέφειας με χρηματοδοτικά τραπεζικά εργαλεία «φτηνού χρήματος»
• Αγροτοδιατροφικά φεστιβάλ προβολής και γευσιγνωσίας.

ΣΚΟΠΟΣ η στήριξη του παραγωγού και της παραγωγής, με την ταυτόχρονη δημιουργία των προϋποθέσεων για την τυποποίηση και την προώθηση του ελληνικού ελαιολάδου/ελιάς υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Υ.Γ.: Φυσικά αξιότεροι εμού θα έχουν πιο τεκμηριωμένες θέσεις. Απλά σ’ αυτό την παρέμβαση μου έθεσα κάποιες δικές μου απόψεις.

Ηλίας Παναγιωτακάκος