Το «βαρέλι» ήταν από λαμαρίνα, σε χρώμα λευκό, με ένα διακοσμητικό γαλάζιο μαίανδρο στη βάση του και μικρούς γαλάζιους κύκλους ολόγυρα,  στρογγυλό (φυσικά) που πατούσε πάνω σε μια πιο πλατιά  βάση.

Η παλαιότερη φωτογραφία του βαρελιού του τροχονόμου της Σπάρτης που έχω βρει είναι χρονολογημένη μεταξύ 1959 - 1963 και προέρχεται από έγχρωμη ταινία σε φιλμ 16 mm που τραβούσε με την ερασιτεχνική κινηματογραφική του κάμερα Γερμανός τουρίστας, περιδιαβαίνοντας τους δρόμους της Σπάρτης με τη Μερσεντές του.

Το βαρέλι του τροχονόμου της Σπάρτης είχε και μια πορτούλα από την οποία έμπαινε μέσα ο Τροχονόμος που ήταν υπηρεσία (με την άσπρη ζώνη του (τελαμώνα), τα λευκά μανίκια και τα γάντια στα χέρια και το άσπρο πηλήκιό του). Από εκεί, με κατάλληλες κινήσεις των χεριών και σφυρίγματα με την μεταλλική σφυρίχτρα που είχε πάντα στο στόμα του, ρύθμιζε την κυκλοφορία στο πιο πολυσύχναστο σταυροδρόμι της Σπάρτης. Οι τροχονόμοι που έκαναν υπηρεσία στο «βαρέλι» ήταν πολύ συμπαθείς στους Σπαρτιάτες, γιατί (εκτός των άλλων) ήταν πολύ φιλικοί κι  έδιναν πρόθυμα πληροφορίες στους περαστικούς – ιδιαίτερα στους ξένους επισκέπτες και τους τουρίστες - για τους δρόμους, το μουσείο, τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τα αξιοθέατα της πόλης κ.α.π.. Κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα έμποροι και πολίτες διάφορων πόλεων σε ένδειξη ευγνωμοσύνης και ανταπόδοσης προς τους τροχονόμους, γέμιζαν το «βαρέλι» με διάφορα δώρα. Δεν θυμάμαι και δεν ξέρω αν κάτι ανάλογο συνέβαινε και στη Σπάρτη. Ίσως και να γινόταν.

Όταν ύστερα από πολλά χρόνια σταμάτησε η υπηρεσία των Τροχονόμων στο «βαρέλι» της Σπάρτης (γιατί άραγε;) αυτό (ευτυχώς) παρέμεινε στη θέση του, ρυθμίζοντας - μέχρι σήμερα - από μόνο του(!!!) την κυκλοφορία. Αφού οι δημοτικές αρχές της Σπάρτης δεν έχουν καταφέρει, τόσα χρόνια, να εφαρμόσουν μια κυκλοφοριακή μελέτη στην πόλη, που θα δώσει λύση στο τεράστιο κυκλοφοριακό της πρόβλημα, έχει αφεθεί ένα «βαρέλι» μοναχό να κάνει χρέη Τροχονόμου και φαναριών. Πραγματικά, χωρίς το βαρέλι του τροχονόμου στο κέντρο της Σπάρτης η κυκλοφορία στο σημείο εκείνο θα ήταν, σχεδόν, αδύνατη.

Αλησμόνητο παραμένει, για όσους το έζησαν, το περιστατικό, που ο συμπαθέστατος σε όλους (μακαρίτης πια) Γιώργης Ν., μια αξέχαστη φιγούρα της Σπάρτης, μπήκε ένα Πάσχα του ’80(;) μέσα στο βαρέλι φορώντας στολή παραλλαγής και με σφυρίγματα, φωνές και κινήσεις των χεριών του «ρύθμισε» επί αρκετή ώρα την πυκνή κυκλοφορία! Το εντυπωσιακό ήταν πως οι ξένοι οδηγοί, που δεν γνώριζαν πρόσωπα και πράγματα της πόλης, υπάκουαν στα κελεύσματα του Γιώργη είτε «κοκαλώνοντας» τα αμάξια τους  είτε ξεκινώντας είτε στρίβοντας, «ίνα πληρωθεί το ρηθέν υπό του προφήτου»: «Μόνο στη Σπάρτη γίνονται αυτά»!

Σήμερα, 60 χρόνια μετά, το βαρέλι του τροχονόμου παραμένει στη θέση του έχοντας συνδέσει πλέον, την παρουσία του, άρρηκτα, με την ιστορία και τη ζωή  της πόλης και των ανθρώπων της. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να βρεθεί τρόπος ώστε να παραμείνει εκεί –δικαιωματικά- αν και όταν αλλάξουν τα πράγματα στο κέντρο της Σπάρτης.

Οι άνθρωποι της πόλης έχουν την ανάγκη να βρίσκουν σημάδια αναγνώρισης στο διάβα του χρόνου.      

27-1-2020
Βαγγέλης Μητράκος