Εκτύπωση

https://www.spartorama.gr/articles/23582/

Spartorama - Print | «Η Λέσχη Ανάγνωσης Σπάρτης» προτείνει δύο βιβλία: «Το παιδί» και «Το αστείο», του Γιάννη Παλαβού

«Η Λέσχη Ανάγνωσης Σπάρτης» προτείνει δύο βιβλία: «Το παιδί» και «Το αστείο», του Γιάννη Παλαβού

«Η Λέσχη Ανάγνωσης Σπάρτης» προτείνει δύο βιβλία: «Το παιδί» και «Το αστείο», του Γιάννη Παλαβού
Κείμενο του Κώστας Παπαϊωάννου
Οδός Εμπόρων

«ΤΟ ΠΑΙΔΙ» & «ΤΟ ΑΣΤΕΙΟ» του Γιάννη Παλαβού

Χωρίς φραστικές, υφολογικές και θεματολογικές καινοτομίες ο συγγραφέας αυτής της σειράς διηγημάτων, κατορθώνει να στήσει καθημερινές ιστορίες απλών ανθρώπων, με τέτοιο τρόπο, ώστε εύστοχα και το νόημά τους να αποδίδεται και ψήγματα νατουραλισμού να διακρίνονται και κάποιες ποιητικές εικόνες να δημιουργούνται   ...O μικρός από το συνοικισμό, κρατώντας το ψηλό κοντάρι με το Σταυρό, οδηγεί ανέκφραστος την Αναστάσιμη πομπή μέσα στο πλήθος...  Ένα νεαρό ελάφι σε κοιτάζει με τα μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια του ... Μια λυσσασμένη αλεπού  στριφογυρίζει γύρω από τον εαυτό της, δαγκώνοντας την ουρά της μέσα σε μια ξυλαποθήκη... Ένα κίτρινο κατηφορικό χωράφι και σε μια άκρη του η οικογένεια ξεκουράζεται στον ίσκιο μιας  καρυδιάς! Άλλοτε σε πρώτο, άλλοτε σε δεύτερο, ή σε τρίτο πρόσωπο οι ήρωες, παίρνουν τη σκυτάλη για ν’ αφηγηθούν οι ίδιοι την ιστορία τους.

  • Παντού η κυρίαρχη χειμωνιάτικη φύση της βορειοδυτικής Κοζάνης! Τα πάντα καλυμμένα με το παχύ στρώμα του χιονιού. Αδυναμία μετακίνησης, μεταφοράς και επικοινωνίας. Είναι αυτή που θέτει τους όρους και  σκηνογραφεί το «δράμα» που παίζουν οι ήρωες. Όταν παραβιαστεί, σοβαρά εκδικείται... (Διήγημα: Αυτοκόλλητο).
  • Συνδεδεμένοι με τα χωράφια, τ’ αμπέλια και τα μποστάνια τους, προστατεύουν το βιος τους από κάθε επιβολέα. Και...όταν δεν τα καταφέρνουν, κάθονται κι αναλογίζονται τι έχασαν, τι θα μπορούσαν ακόμη να κερδίσουν, τι μικροχαρές θα μπορούσαν να τους προσφέρουν τα χαμένα τους υπάρχοντα.... (Διήγημα: ο Γιάννης)
  • Χρηστικά αντικείμενα, πράξεις επαναλαμβανόμενες, η καθημερινή ρουτίνα, γίνονται πηγή ευχαρίστησης στον μικρόκοσμο των παιδιών και συντηρούν τις σχέσεις των μεγάλων. (Διηγήματα: Ο Ζάχος, Γέροι άνθρωποι), Αλληγορία του συγγραφέα στο «Για αλλαγή»: Ταύτιση και εξάρτηση από τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, οδηγεί στην αλλοτρίωση! Εξαίρεση, οι πολύ νέοι, παιδιά της εποχής τους, συνδέονται με χρηστικά αντικείμενα, σύμβολα-υποκατάστατα βασικών αναγκών, που όμως αντίθετα από την πραγματική ζωή, υπακούουν με το πάτημα ενός κουμπιού. (Διήγημα: Μια ανάσα).
  • Η φήμη, η «αύρα» του  ατόμου, προηγείται της ουσίας του και των πεπραγμένων του. (Διηγήματα: Μάτια, Ο σταυρός).
  • Η σκληρότητα μεταξύ εφήβων, ανταγωνίζεται τον κυνισμό των ενηλίκων, όταν διεκδικούν κάτι κοινό που απ’ αυτό απορρέει η φήμη τους.( Διήγημα: Ο σταυρός).
  • Η ανύπαντρη γυναίκα, οι καθημερινές φροντίδες και οι άμυνές της, η μοναξιά, η απομόνωση και το αποτέλεσμά τους στη ζωή των ανθρώπων, κεντρικός πόλος παρατήρησης και σχολιασμού  από την χωρίς συνοχή  κοινωνική αγροτική ομάδα που τους περιβάλει! (Διηγήματα: Το παιδί, Βάγια)
  • Εσωστρέφεια, επιλεκτική μνήμη, ολιγωρία και  γενικότερη αδυναμία, δημιούργησαν το σημερινό κακέκτυπο ον. Λογική και συμπέρασμα: ό,τι δεν προχωράει με δύναμη και δεν ανανεώνεται, φθίνει και...πεθαίνει! Η μόνη ανακούφιση, η φυγή προς το φανταστικό... ( Διήγημα: Όπισθεν).
  • Άξονας επιβίωσης, η δουλειά, αποσπά ολοκληρωτικά τον άνθρωπο από τους υπόλοιπους ρόλους του: συζύγου, πατέρα, φίλου (Διήγημα: Αυτοκόλλητο). Όμως η ΑΓΑΠΗ των παιδιών, υπάρχει εκεί και συγχωρεί... ( Διήγημα: Ο Γιώργος βγαίνει στην σύνταξη).
  • Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας «ήττας»: η αλαζονεία των χαρισματικών ατόμων, η επιπολαιότητα της εφηβείας, οι λάθος χειρισμοί μιας «άγριας» νεότητας, το μη υποστηρικτικό    οικογενειακό περιβάλλον(Διήγημα: Νίκος Τσούμπας)
  • Η σεξουαλικότητα μπορεί να συντηρηθεί με εκτός σχέσης  συνήθειες: η κατανόηση και η αλληλεξάρτηση του ζευγαριού απαραίτητα στοιχεία του έγγαμου βίου. (Διήγημα: Λένα). Στον αντίποδα, ο μονοδιάστατος έρωτας, η αδυναμία ανεξαρτητοποίησης λόγω ψυχαναγκασμού και συνήθειας, διαλύουν τη σχέση. (Διήγημα: Τιμής ένεκεν).
  • Το μεγάλωμα στην περιφέρεια της περιφέρειας, τα πρώτα χρόνια του’70: Πολίτευμα, Δικτατορία: η παντοδυναμία των χουντικών παραγόντων και παραγοντίσκων..και η «συμβολή» τους στην επαγγελματική αποκατάσταση των αριστερών και των φίλων τους. (Διήγημα: Ο Γιώργος βγαίνει στην σύνταξη).
  • Η προσωποποίηση  όντων του ζωικού βασιλείου. Προσωποποίηση σκυλιού-γουρουνιού, ικανοποιεί το ανεκπλήρωτο συναίσθημα της στοργής! Η διάσωσή τους, λειτουργεί ως πρόσχημα για διάσωση των ανθρώπων-προστατών τους. Οδεύουν προς το «φως» της ελευθερίας και των ελεύθερων επιλογών. (Διηγήματα: Η Μαρία, Στο δάσος).

Πέρα όμως από τα παραπάνω, σε όλα σχεδόν τα διηγήματα, παραμονεύει η κοινή μοίρα των ανθρώπων, ο Θάνατος!

  • Ο θάνατος σαν αλληγορία, ταυτίζεται με τα χρηστικά αντικείμενα...( Διήγημα: Για αλλαγή)
  • Ο Θάνατος-φόβος, άγχος για την απώλεια, αίσθηση του κενού...( Διηγήματα: Αστείο, Τιμής ένεκεν)
  • Ο Θάνατος που θα μπορούσε να μην ήταν βέβαιος, αναμοχλεύεται από μια τραυματική εμπειρία: η ηρωίδα διαπραγματεύεται με το γεγονός και για να αμβλύνει την ενοχή της, «ρίχνει το φταίξιμο στους άλλους». (Διήγημα: Φώτα).
  • Θάνατος-τέλος στις διεκδικήσεις και τα πλάνα ζωής...( Διήγημα: Νίκος Τσούμπας). Αντίδραση στην έννοια «θάνατος», η γέννηση, η δημιουργία, η πράξη...  (Διήγημα: Από την αρχή).
  • Ο Θάνατος εκδικητής, αλλά και αφετηρία δράσης στο «αδράνεια».  Δημιουργίας στο «στατικότητα»...( Διηγήματα: Βάγια, Το δέντρο, Από την αρχή).
  • Ο θάνατός σου, η ζωή μου: Ο θάνατος του ζώου, δίνει δυνατότητα επιβίωσης στον θηρευτή...( Διηγήματα: Η πένσα, Από την αρχή, password)
  • H ματαιωμένη ελπίδα, απομακρύνει για λίγο το θάνατο, ο οποίος επανέρχεται σαν τη μοναδική λύση πάντων των ανθρώπινων, ως η «ειμαρμένη» της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.( Διηγήματα: Το ελάφι, Η λιακάδα)
  • Στο πρώτο διήγημα (Το ελάφι),  ο συγγραφέας, «νουθετεί» τον ήρωά του και πιθανόν τον εαυτό του, καθώς τον βάζει, να προσπαθεί να διαχειριστεί το πένθος του, εφευρίσκοντας μια «Τρίτη διάσταση», όπου διαλέγεται με το γεγονός...(Διηγήματα: Γέροι άνθρωποι, Ο Ζήκος, Τα φώτα)

 

Κώστας Παπαϊωάννου
Μέλος Λέσχης Ανάγνωσης Σπάρτης