Στην πορεία έμαθα ότι όλη αυτή η ιστορία είναι καρπός των προσπαθειών μιας χαρισματικής καθηγήτριας του Γυμνασίου - Λυκείου Μολάων, η οποία κάθε χρόνο, με διαφορετικούς μαθητές (αποφοιτούν βλέπετε γρήγορα), ανεβάζει παραστάσεις που προκαλούν αίσθηση. Πρόκειται για την κυρία Ολυμπία Λαμπούση, η οποία όπως ανακάλυψα, επίσης αργότερα, είναι και η καλλιτεχνική Διευθύντρια του Πανελλήνιου Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου Δήμου Μονεμβασίας, που για τρεις συνεχείς χρονιές διεξάγεται με επιτυχία στους Μολάους. 

Δεν είχα την τύχη, τόσα χρόνια, να δω κάποια από αυτές τις «σχολικές» παραστάσεις και για αυτό έσπευσα, όταν η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λακωνίας, ανακοίνωσε ότι το «Θεατρικό Εργαστήρι Γυμνασίου & Λυκείου Μολάων» θα παρουσιάσει στην Βιβλιοθήκη της Σπάρτης, την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή. 

Μπήκα στην μισογεμάτη αίθουσα (κυρίως από τους γονείς, συγγενείς και φίλους των μαθητών που έπαιζαν στην παράσταση και είχαν έρθει από τους Μολάους και δυστυχώς ελάχιστους Σπαρτιάτες), διάλεξα μια καλή θέση για παρακολούθηση, όχι όμως και για μαγνητοσκόπηση, και περίμενα να αρχίσει η παράσταση με την συγκατάβαση του έμπειρου αλαζόνα που οφείλει να ενθαρρύνει την προσπάθεια μερικών, παιδιών στην ουσία, που έκαναν τον κόπο να έρθουν από του Μολάους να μας δείξουν τον κόπο τους. 

Δεν θα πω λέξη για την παράσταση. Θα σας αφήσω να κρίνετε οι ίδιοι. Πάντως από την πρώτη σκηνή κατάλαβα ότι έκανα μεγάλο λάθος να μην έχω φροντίσει να την μαγνητοσκοπήσουν σωστά. Το μόνο που κατάφερα είναι με τα πενιχρά μέσα που διέθετα -και παρόλες τις γύρωθεν οχλήσεις- να απαθανατίσω μεγάλο μέρος από την παράσταση, το αποτέλεσμα δε, έτσι όπως τελικά βγήκε, θα το βρείτε στο βίντεο παρακάτω. Σας προσκαλώ να το δείτε. 

Με το που τελείωσε η παράσταση σηκώθηκα, αποφασισμένος να βρω απαντήσεις. Εντόπισα την κα Λαμπούση και αμέσως την βομβάρδισα με ερωτήσεις. 

-Θα πρέπει να σας πήρε πολύ καιρό να εντοπίσετε αυτά τα ταλέντα

-Όχι, από τους πεντακόσιους μαθητές που έχουμε, έδειξαν ενδιαφέρον να συμμετέχουν πενήντα περίπου και από αυτούς έμειναν στο τέλος αυτοί που είδατε. Με αυτούς που μείνανε ανεβάσαμε το έργο. 

-Θα πρέπει να κάνατε πάρα πολλές πρόβες για να φτάσετε σε αυτό το αποτέλεσμα

-Όχι πολλές, δυο ώρες την εβδομάδα, κάθε Κυριακή μαζευόμασταν. 

-Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν θεατρική παιδεία

-Όχι, κανένα από αυτά δεν έχει σχέση με θέατρο. 

Η τελευταία μου ελπίς για απαντήσεις: να γνωρίσω τα παιδιά. Πλησιάζω τον χορό. Χαριτωμένες νεαρές σαν όλες τις άλλες στην ηλικία τους, να με ευχαριστούν ευγενικά και να μου χαμογελούν. Βρίσκω τις, κατά το έργο, Ηλέκτρα με την Χρυσόθεμη. Φαινόντουσαν πολύ φίλες, και οι δύο διαβάζουν για να μπουν σε Σχολή Ψυχολογίας, η μία μπορεί και να προσπαθήσει για Νομική. Τους άρεσε που έπαιξαν στο έργο αλλά πάνε και Γ’ Λυκείου και πρέπει να διαβάσουν.

Δεν πήρα τις λογικές απαντήσεις που ήθελα. Και ούτε ποτέ θα τις πάρω γιατί απλούστατα δεν υπάρχουν. Η τέχνη αποφεύγει τη λογική και απλώς την υπερβαίνει. Μια τέτοια υπέρβαση έκαναν τα κορίτσια και αγόρια του Γυμνασίου και Λυκείου Μολάων, με λίγη βοήθεια και καθοδήγηση από την κα Λαμπούση. Σίγουρα, κάποια από αυτά τα συνηθισμένα παιδιά της διπλανής πόρτας που απογειώθηκαν μπροστά μας, όταν φοιτητές πια θα έχουν απαλλαγεί από το ζυγό που τώρα τα τυραννά, θα ξαναθυμηθούν τις θεατρικές παραστάσεις που έδιναν με την καθηγήτρια τους και ποιος ξέρει, μπορεί να βρουν κάποιο τρόπο και να κάνουν πάλι την υπέρβαση. 

Τι κρίμα, σκέφτομαι, που ελάχιστοι Σπαρτιάτες γονείς σκέφτηκαν να φέρουν τα παιδιά τους να δουν την δουλειά των Λακώνων συμμαθητών τους και να αντλήσουν παράδειγμα και έμπνευση, τι κρίμα που κανένας φιλόλογος δεν έφερε τους μαθητές του να δουν την παράσταση και μετά να την αναλύσει σαν ποίηση, τι κρίμα που οι Σπαρτιάτες έχασαν άλλη μια ευκαιρία να διδαχτούν από το θέατρο. 

Και κυρίως σκέφτομαι την καλλιτεχνική μοναξιά της κας Λαμπούση που φαίνεται να παλεύει μόνη κόντρα στα κύματα των καιρών μας. Μου έρχεται στο νου ένα δίστιχο του Ελύτη από το Μονόγραμμα το οποίο -απολύτως παραφρασμένο- της το αφιερώνω.

Μόνη, κι ας είναι ο ήλιος που κρατείς ένα παιδί νεογέννητο

Μόνη, κι ας είσαι εσύ η πατρίδα που πενθεί

Ν. Μ.