Και στο ερώτημα αν υπάρχει σπανιότερη ομάδα αίματος από την ΑΒ-, η απάντηση είναι θετική. Το Rh-null θεωρείται ο σπανιότερος τύπος αίματος που έχει εντοπιστεί σε μόλις 43 ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο, τον τελευταίο μισό αιώνα. 

Ο τύπος αυτός χαρακτηρίζεται από παντελή έλλειψη αντιγόνων στο σύστημα Rhesus. «Πρόκειται για το χρυσό αίμα» εξηγεί ο δρ Τιερί Πεϊνάρ, διευθυντής του Εθνικού Εργαστηρίου Ανοσοχηματολογίας στο Παρίσι. 

Ο συγκεκριμένος τύπος αίματος έχει τεράστια ζήτηση τόσο για μεταγγίσεις αίματος όσο και για επιστημονική έρευνα. Το πιο βασικό, ωστόσο, είναι πως, λόγω της σπανιότητάς του, είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για όσους το έχουν στις φλέβες τους. 

Πώς λειτουργεί το σύστημα ομάδων αίματος 

Για να κατανοήσει κανείς τη σπουδαιότητα του «χρυσού αίματος», πρέπει να κατανοήσει προηγουμένως το πώς λειτουργούν οι τύποι αίματος. 

Στην επιφάνεια καθενός από τα ερυθρά αιμοσφαίρια, έχουμε πάνω από 342 αντιγόνα – τα σύνθετα μόρια που πυροδοτούν την παραγωγή ειδικών πρωτεϊνών που αποκαλούνται αντισώματα. Είναι η έλλειψη συγκεκριμένων αντιγόνων, λοιπόν, που καθορίζει την ομάδα αίματος του καθενός. Περίπου 160 από αυτά τα αντιγόνα θεωρούνται κοινά – που σημαίνει πως απαντώνται στα αιμοσφαίρια των περισσότερων ανθρώπων στον πλανήτη. Αν σε κάποιον υπάρχει έλλειψη κάποιου αντιγόνου που εντοπίζεται στο 99 των ανθρώπων, σημαίνει πως το αίμα του θεωρείται σπάνιο. Κι αν υπάρχει έλλειψη αντιγόνου που εντοπίζεται στο 99,99 των ανθρώπων, τότε η περίπτωση είναι εξαιρετικής σπανιότητας. 

Τα 342 αντιγόνα ανήκουν σε 35 ομάδες αίματος – εκ των οποίων το σύστημα Ρέζους (Rhesus ή Rh) με 61 αντιγόνα είναι αποτελεί το μεγαλύτερο. Δεν είναι ασυνήθιστο στους ανθρώπους να έχουν έλλειψη ενός από αυτά τα αντιγόνα. Για παράδειγμα, περίπου των 15 των Καυκάσιων έχουν έλλειψη του αντιγόνου D – του σπουδαιότερου, δηλαδή, αντιγόνου ρέζους. Ωστόσο, τι συμβαίνει όταν σε έναν άνθρωπο υπάρχει έλλειψη και των 61 αντιγόνων του συστήματος ρέζους; 

Μέχρι πριν από πενήντα χρόνια, οι επιστήμονες θεωρούσαν πως ένα έμβρυο δεν μπορούσε να επιζήσει καν στη μήτρα – πόσο μάλλον να γεννηθεί και να εξελιχθεί σε έναν υγιή ενήλικο. Ωστόσο, το 1961, διαπιστώθηκε πως στις φλέβες μίας Αβορίγινα της Αυστραλίας κυλούσε αίμα Rh-null – που σημαίνει πως είχε έλλειψη όλων των αντιγόνων του συστήματος Ρέζους. Επρόκειτο για κάτι όχι μόνο πρωτοφανές αλλά και χωρίς προφανή λογική εκείνη την εποχή. Έκτοτε, μόλις 43 άνθρωποι με το συγκεκριμένο τύπο αίματος έχουν εντοπιστεί σε ολόκληρη την οικουμένη. 

Το Rh-null αποκαλείται «χρυσό αίμα» για δύο λόγους. Ο σπουδαιότερος είναι πως η παντελής έλλειψη αντιγόνων Rh σημαίνει πως το αίμα αυτό μπορεί να γίνει αποδεκτό από οποιονδήποτε με σπάνια ομάδα αίματος εντός του συστήματος Ρέζους. Οι σωτήριες δυνατότητές του είναι τέτοιες ώστε, παρότι υπάρχουν δείγματα ανώνυμων δοτών σε τράπεζες αίματος, οι επιστήμονες συχνά επιχειρούν να εντοπίσουν τους δότες με την παράκληση να προσφέρουν περισσότερο. Παρόλα αυτά, ακριβώς λόγω της σπανιότητάς του, το χρυσό αίμα δίνεται σε ακραία περιστατικά καθώς είναι σχεδόν αδύνατο να αντικατασταθεί. 

Επιπλέον, το συγκεκριμένο είδος αίματος είναι εξαιρετικά μεγάλης επιστημονικής αξίας, καθώς είναι αυτό που θα μπορούσε να βοηθήσει τους ερευνητές να αποκαλύψουν τα μυστήρια του δαιδαλώδους συστήματος Ρέζους. 

Κι ενώ το Rh-null μπορεί να δοθεί σε οποιονδήποτε με αρνητική Ρέζους – γι’αυτό και οι επιστήμονες συχνά λένε πως αξίζει το βάρος του σε χρυσάφι. Ωστόσο, αντιθέτως, οι άνθρωποι που έχουν το ρέζους μηδέν στις φλέβες τους, αν και ακριβοθώρητοι, είναι άτυχοι. Καθώς, σε περίπτωση ανάγκης μετάγγισης, δέχονται μόνο τον ίδιο τύπο αίματος, κάτι που λόγω έλλειψης είναι εύκολο να αποβεί μοιραίο για τη ζωή τους. 

Το 2014, το αμερικανικό περιοδικό Atlantic είχε γράψει για την ιστορία του Τόμας, ενός από τους 43 ανθρώπους που έχουν εντοπιστεί με το συγκεκριμένο τύπο αίματος. Όπως ομολογούσε ο ίδιος, οι προφυλάξεις που αναγκαζόταν να πάρει στην καθημερινότητά του, ήταν ακραίες.