ΣΥΡΙΖΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ: «Διμερείς Σχέσεις Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας στον αγροτικό τομέα»

1.      Εμπορικές Σχέσεις

Το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων και τροφίμων με τη Βόρεια Μακεδονία είναι σταθερά πλεονασματικό. Το ποσοστό των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων και τροφίμων έναντι των συνολικών εξαγωγών μας προς τη Βόρεια Μακεδονία, ανέρχεται κατά μέσο όρο στην εν λόγω 3ετία στο 8,5. Το αντίστοιχο ποσοστό για τις εισαγωγές είναι 16,6 κατά μέσο όρο την περίοδο 2016-2018.

Είναι σημαντική η ενίσχυση των εισαγωγών  το 2017 κατά 27,4, η οποία όμως δεν είχε συνέχεια το 2018 (-2,5). Τα μεγαλύτερης αξίας προϊόντα εισαγωγής είναι: καπνά sun cured ανατολικού τύπου, καλαμπόκι, σιτάρι μαλακό και σμιγάδι, κριθάρι, όλα αυτά όχι για σπορά, ολόκληρα και μισά σφάγια αρνιών, ντομάτες νωπές, γλυκοπιπεριές νωπές, φρυγανιές, παρασκευασμένες ελιές και ξυλεία οξιάς. Η αξία των εισαγωγών κατά το 2018 ανέρχεται σε περίπου 42 εκ. ευρώ.

Η πορεία των εξαγωγών μας προς τη Βόρεια Μακεδονία είναι σταθερά ανοδική αλλά με αρκετά χαμηλούς ρυθμούς. Μεγαλύτερης αξίας προϊόντα εξαγωγής: πίτες και άλλα στερεά υπολείμματα από την εξαγωγή του σογιέλαιου, παρασκευασμένες ελιές, πορτοκάλια Ναβελίνες, διάφορα νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη ψάρια μη ειδικώς κατονομαζόμενα, διάφοροι καρποί και φρούτα νωπά μη ειδικώς κατονομαζόμενα. Η αξία των εξαγωγών κατά το 2018 ανέρχεται σε περίπου 58 εκ. ευρώ.

2.      Σχέδιο Δράσης

Σε συνέχεια της 1ης Συνάντησης της Ειδικής Διυπουργικής Επιτροπής για την εφαρμογή της στρατηγικής συνεργασίας με τη Β. Μακεδονία (18.03.19) συντάχθηκε Σχέδιο Δράσης σχετικά με την εντατικοποίηση και τον εμπλουτισμό της συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας, όπως προβλέπεται στη συμφωνία των Πρεσπών.

Οι άξονες του Σχεδίου Δράσης για τον τομέα της γεωργίας αφορούν σε:

1. Ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων στον γεωργικό τομέα.
2. Παροχή τεχνογνωσίας σχετικά με θέματα αγροτικής ανάπτυξης, σχεδιασμός και εφαρμογή μέτρων αγροτικής ανάπτυξης για την αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων, διάφορες μορφές εισοδηματικής στήριξης των γεωργών, καθώς και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
3. Παροχή εμπειρογνωμοσύνης στην εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων στους τομείς ασφάλειας τροφίμων και την υγεία των ζώων και των φυτών.
4. Ανταλλαγή τεχνογνωσίας από τα προγράμματα που υποστηρίζονται από την ΚΑΠ για την ανάπτυξη ευκαιριών απασχόλησης και δραστηριοτήτων που παράγουν έσοδα.
5. Εμβάθυνση της συνεργασίας στον τομέα της γεωργικής έρευνας και καινοτομίας μέσω των σχετικών πολιτικών και μέσων της ΕΕ
6. Εφαρμογή κοινών προγραμμάτων τοπικής ανάπτυξης
7. Δημιουργία δικτύου μεταξύ των ομάδων παραγωγών
8. Ενίσχυση του ρόλου της Θεσσαλονίκης (Λιμάνι-Λαχαναγορά) ως πόλου για την διακίνηση των αγροτικών προϊόντων και αλιευμάτων.
9. Ενίσχυση της επικοινωνίας και της συνεργασίας και να παροχή ισχυρότερης προστασίας στις γεωγραφικές ενδείξεις που σχετίζονται με τη γεωργία, σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ
10. Εφαρμογή μέτρων για την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των ζώων και των φυτών (υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά μέτρα) σύμφωνα με την αντίστοιχη νομοθεσία της ΕΕ 

3.      Προϊόντα ΠΟΠ/ΠΓΕ-Επισήμανση Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων

Η Βόρειος Μακεδονία  δεσμεύεται τόσο από τις διεθνείς συμφωνίες που έχει υπογράψει με την ΕΕ, με προεξέχουσα την Συμφωνία Σύνδεσης και Σταθεροποίησης (ΣΣ) όσο και από το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη στην ΕΕ, χώρας στο να αποδεχθεί πλήρως το ενωσιακό κεκτημένο.

Ως προς τις ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΙΠ το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ, το οποίο η γείτονα δεσμεύεται να ακολουθεί καλύπτει όλα τα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα, τα αμπελοοινικά προϊόντα και τα αλκοολούχα ποτά ενώ σε ότι αφορά στους οίνους υπάρχει και το Πρωτόκολλο 3 της Συμφωνίας Σύνδεσης με το οποίο η γείτονα δεσμεύεται ως προς το κοινοτικό κεκτημένο.

Η χώρα μας έχει προστατεύσει μέσω του ενωσιακού δικαίου (Καν. 110/2008 για τα αλκοολούχα ποτά  και 1308/2013 για την Κοινή Οργάνωση των Γεωργικών Αγορών)  τρεις γεωγραφικές ενδείξεις. Το «Τσίπουρο Μακεδονίας», το «Ούζο Μακεδονίας» και την Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη «Μακεδονία» για τους οίνους ή αλλιώς τον «Μακεδονικό Τοπικό Οίνο». Οι επιχειρήσεις που έχουν την δυνατότητα να παράξουν τον οίνο αυτό ανέρχονται σε 185. Πολλές από αυτές έχουν μεγάλη παραγωγή (Τσάνταλης, Μπουτάρης Συνεταιρισμός. Νάουσας κ.λ.π) και μεγάλη εξαγωγική δραστηριότητα.. Η κατοχύρωση αυτή επεκτείνεται με τις συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με Τρίτες Χώρες. Γι’ αυτό το λόγο και μέχρι τώρα η θέση μας και η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι πώς δεν μπορούν να κυκλοφορούν στο εμπόριο οίνοι από την Βόρειο Μακεδονία με την ένδειξη «Μακεδονικός/ Μακεδονία».

Παρόλα αυτά παρατηρούνται πολύ συχνά φαινόμενα κατάχρησης της ονομασίας «Μακεδονία/Μακεδονικός» σε οίνους προέλευσης Βορείου Μακεδονίας τόσο στην ετικέτα των προϊόντων όσο και σε όλα τα μέσα προώθησής τους (εκθέσεις, έντυπα, καταχωρίσεις κλπ). Η βασική μας θέση είναι ότι η πλήρης ονομασία της γείτονος  χώρας, ως χώρα προέλευσης του προϊόντος, θα πρέπει να αναγράφεται με ευκρίνεια σε κάθε ετικέτα, έντυπο, καταχώριση, έκθεση κλπ  αφορά στα εν λόγω προϊόντα.

Πέραν του Μακεδονικού οίνου όπως αναφέρει το Γραφείο Συνδέσμου μας στα Σκόπια έχει παρατηρηθεί η αθέμιτη χρήση της ονομασίας ΠΟΠ «Φέτα» σε τυριά προέλευσης της γείτονος στις πέντε κύριες αλυσίδες υπεραγορών. Το εν λόγω θέμα έχει συμπεριληφθεί στο σχέδιο δράσης της Αντιπροσωπείας της ΕΕ για την Ευρωπαϊκή Οικονομική Διπλωματία στη Βόρειο Μακεδονία.

Σε ότι αφορά ζητήματα επισήμανσης των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων γενικότερα, θα πρέπει να αναφέρεται ευκρινώς, ως χώρα προέλευσης, η πλήρης ονομασία της γείτονος χώρας, ευκρινώς αναγραφόμεννη σε ευανάγνωστο σημείο.

Σε κάθε περίπτωση δεν είναι αποδεκτός γεωγραφικός προσδιορισμός προϊόντος της γείτονος χώρας με αναφορά σε ονομασία της χώρας διαφορετική από την συνταγματική ονομασία της χώρας.

Ειδικότερα σε ότι αφορά στη χρήση επιθετικών προσδιορισμών (Μακεδονικός/η/ο) στις ετικέτες των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, πρέπει τάχιστα να δρομολογηθεί, όπως προβλέπεται και από τη Συμφωνία, ένας θεσμοθετημένος διάλογος των δύο επιχειρηματικών κοινοτήτων, στο πλαίσιο της Ε.Ένωσης και με την συνεισφορά του ΟΗΕ και του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης.