Γεωργία Κακούρου-Χρόνη: Tα Επτάνησα στην Κουμαντάρειο της Σπάρτης

• Ο εκπαιδευτικός στόχος της Κουμανταρείου παραμένει; 

Είχα συνομιλήσει κι άλλη φορά μαζί σας για την παρουσία της Πινακοθήκης στον χώρος της εκπαίδευσης. Γνωρίζετε ότι στα προγράμματά της έπαιρναν μέρος περίπου χίλια πεντακόσια με δύο χιλιάδες παιδιά το χρόνο, όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, από το νηπιαγωγείο έως τους μεταπτυχιακούς φοιτητές. Ιδιαίτερη υπήρξε η συνεργασία με τα ειδικά σχολεία, τα νυχτερινά, τα σχολεία της δεύτερης ευκαιρίας και τους φοιτητές του πανεπιστημίου του Carnegie Mellon των ΗΠΑ. Τον προγραμματισμό και την εκπαιδευτική κατεύθυνση υποστήριζε πάντα η Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη. Όχι, απλώς υποστήριζε, αλλά ενθάρρυνε και  κινητοποιούσε. 

• Με διευρυμένο ωράριο; 

Με ωράριο από το πρωί έως το βράδυ, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες των παιδών και των εκπαιδευτικών. Σημασία, ωστόσο, έχει το άνοιγμα της Πινακοθήκης σε διάφορες κοινωνικές ομάδες, στους Ρομά, σε συλλόγους, στη συνεργασία με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και η παρουσία της με ανακοινώσεις των εκπαιδευτικών της δραστηριοτήτων σε εθνικά, αλλά κυρίως σε διεθνή συνέδρια, καθώς και τα δημοσιεύματα σε ειδικά έντυπα του εξωτερικού. Ιδιαίτερη ήταν και η συμβολή του «Εργαστηρίου» που επέτρεπε στα παιδιά και στους εκπαιδευτικούς τη γνωριμία τους με υλικά και τεχνικές. 

• Αυτές οι δραστηριότητες θα συνεχιστούν; 

Είμαι βέβαιη ότι θα διευρυνθούν ακόμη περισσότερο, επειδή η έκθεση προσφέρεται για «μάθημα». Έχουμε ήδη συζητήσει με τις/τους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για μια σειρά συναντήσεων που με αφόρμηση τα έργα της Πινακοθήκης θα ξεδιαλύνονται τα κινήματα, τα –ισμός, του 19ου και του 20ού αιώνα. 

• Το κόστος μιας έκθεσης σήμερα είναι πολλές φορές δυσβάστακτο, πώς στήθηκε η έκθεση; 

Βεβαίως, όλοι γνωρίζετε ότι το Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης που λειτουργεί στη Σπάρτη αποτελεί δωρεά της Ντόλλης Γουλανδρή (ιδρύτριας και του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα) και του αδελφού της Γεωργίου Κουμάνταρου. Τα δύο αδέλφια εκπλήρωσαν, με τον καλύτερο τρόπο, επιθυμία του πατέρα τους, Ιωάννη, που ήθελε να ιδρύσει Πινακοθήκη στη Σπάρτη δωρίζοντας μάλιστα και πίνακες της προσωπικής του συλλογής· εξού και η επωνυμία «Κουμαντάρειος». 

Όλα αυτά είναι γνωστά. Θα ήθελα, ωστόσο, κι ας προσκρούω στη σεμνότητα και την αντίδραση των δωρητών (η Άννα Σικελιανού συχνά μου υπενθύμιζε: «και το καλό πρέπει να λέγεται» τονίζοντας με έμφαση το «πρέπει»), να προσθέσω το εξής: Η Ντόλλη Γουλανδρή και ο Γεώργιος Κουμάνταρος ήταν δίπλα στην Πινακοθήκη έως την εκδημία τους. Πολλές φορές επισκέπτονταν τη Σπάρτη, χωρίς ποτέ να τους αντιληφθεί κανείς, και με συγκίνηση δρασκελούσαν το κατώφλι της Πινακοθήκης για να πληροφορηθούν τις ανάγκες και τις δραστηριότητές της. Η στάση τους δεν είναι ούτε αυτονόητη, ούτε συνήθης. 

Εκείνο που έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία είναι ότι το δικό τους μέλημα, τη δική τους φροντίδα, ενστερνίστηκε και ο Γιάννης Κουμάνταρος, ο γιος του Γεωργίου, η σύζυγός του Έλενα και τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας. 

Η Κουμαντάρειος Πινακοθήκη ανακαινίστηκε, εμπλουτίστηκε με τεχνολογικό εξοπλισμό, είναι προσβάσιμη για τα άτομα που έχουν προβλήματα κίνησης και θα φιλοξενεί μόνιμα μια υπέροχη έκθεση· κι όλα αυτά με τη φροντίδα του Γιάννη Κουμάνταρου. Το να περνά το μήνυμα της προσφοράς στην τρίτη γενιά σημαίνει ότι έχουν καλλιεργηθεί βαθιά οι ρίζες του καλού. 

• Η ταυτότητα της έκθεσης; 

«Μόνιμη έκθεση. Νεοελληνική τέχνη 19ος-20ός αιώνας». Την έκθεση επιμελήθηκε η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Συλλογών, Μουσειολογικού και Καλλιτεχνικού Προγραμματισμού της Εθνικής Πινακοθήκης με τη βοήθεια της επιμελήτριας της Κουμανταρείου Πινακοθήκης Μόνικας Διαμαντή. Ογδόντα δύο εκλεκτά έργα της νεοελληνικής ζωγραφικής και γλυπτικής περιμένουν να τα γνωρίσουμε και να τα απολαύσουμε.

Γιώργος Κιούσης, presspublica.gr

Στην φωτο: Ευγενία Κουμαντάρου, Γεωργία Κακούρου-Χρόνη