«Διατροφικές οδηγίες και βέλτιστες πρακτικές για τη διαχείριση ασθενών πριν και μετά από βαριατρικές επεμβάσεις»

Διατροφή για το Πρώτο Στάδιο μετά την Επέμβαση

Κατά τις ημέρες αμέσως μετά την βαριατρική χειρουργική επέμβαση, ο ασθενής έχει περιορισμένη ικανότητα να φάει «κανονικά.» Οι περισσότερες οδηγίες συνιστούν μια διατροφή που προχωρά σταδιακά από την κατανάλωση υγρών στη στερεά τροφή κατά την διάρκεια των ημερών μετά τη χειρουργική επέμβαση. Η εξέλιξη της διατροφής μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το είδος της επέμβασης που επιλέχθηκε [7]. Οι στόχοι της διατροφική διαχείρισης των ασθενών βαριατρικών επέμβασεων είναι να προωθήσουν την πρόσληψη επαρκούς ενέργειας και θρεπτικών συστατικών [8] για να επιτρέψουν την επούλωση και την διατήρηση του άπαχου ιστού κατά τη διάρκεια της γρήγορης απώλειας βάρους μετά από χειρουργική επέμβαση και να καταναλώνουν τροφές που δεν προκαλούν το σύνδρομο ταχείας γαστρικής εκκένωσης, παλινδρόμηση ή πρόωρο κορεσμός, διατηρώντας παράλληλα την πρόσληψη θερμίδων αρκετά χαμηλή ώστε να επιτρέπουν στον ασθενή να χάσει βάρος [6].

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ενδέχεται να υπάρχουν διαφορές στην εξέλιξη της διατροφής που παρουσιάζεται στο παρόν άρθρο για διαφορετικές επεμβάσεις. Η εξέλιξη της διατροφής που εξετάζεται εδώ είναι για τη γαστρική παράκαμψη κατά Roux en Y

Μετεγχειρητική Διατροφή – Μέρες 1-2

Μία διατροφή που βασίζεται σε διαυγή υγρά θα πρέπει να ξεκινήσει μέσα στις πρώτες 23 ώρες μετά την επέμβαση. Τα διαυγή  υγρά, χωρίς ανθρακικό, ζάχαρη ή καφεΐνη, θα πρέπει να παρέχουν ενυδάτωση και ηλεκτρολύτες [6], με ελάχιστη ή καμία ενέργεια [7]. Πιστεύεται ωστόσο ότι ένα μικρό ποσό ενέργειας θα μπορούσε ενθαρρύνει τη δραστηριότητα του εντέρου [6]. Αυτή η δίαιτα θα πρέπει να συνεχιστεί για μία με  δύο μέρες μετά την επέμβαση [6-7]. Συνιστάται, επίσης, ότι σε συνεννόηση με έναν διαιτολόγο, ο οποίος είναι μέλος της χειρουργικής ομάδας, αυτή να οργανωθεί κατά την παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο [7,22].

Μετεγχειρητική Διατροφή – Μέρες 3-9

Η πλήρης πρόσληψη υγρών θα πρέπει να ξεκινήσει 3 μέρες μετά την επέμβαση [22]. Αυτά τα πλήρη υγρά πρέπει να είναι μην έχουν ζάχαρη ή να έχουν μικρή περιεκτικότητα σε αυτήν. Τα πλήρη υγρά περιλαμβάνουν γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα, υποκατάστατα γάλακτος και άλλα υγρά που περιέχουν διαλυμένες ουσίες. Επίσης, τα συμπληρώματα πρωτεϊνών μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε αυτή τη φάση της δίαιτας [6-7], αναμεμειγμένα με γάλα ή γάλα χωρίς λακτόζη [7]. Τα πλήρη υγρά πρέπει να έχουν ?15 γραμμάρια ζάχαρης και όχι περισσότερο από 20 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά μερίδα [7]. Ο ασθενής θα πρέπει να ενθαρρύνεται στην πρόσληψη αλμυρών ρευστών και στερεών υγρών [7]. Υποτίθεται ότι με την εξέλιξη της διατροφής ο ασθενής θα συνεχίσει να καταναλώνει τρόφιμα από την προηγούμενη φάση της διατροφής, στην περίπτωση αυτή, διαυγή υγρά. Ο ασθενής θα πρέπει να καταναλώνει ένα συνδυασμένο σύνολο 1300-1800 γραμμαρίων από πλήρη και διαυγή υγρά, σε περίπου ίσες ποσότητες [7]. Η πλήρης διατροφή με υγρά πιστεύεται ότι επιτρέπει την συνέχιση της επούλωσης, παρέχοντας παράλληλα την πρωτεΐνη και τις θερμίδες από μια δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων [6]. Οι Mechanick et al. [71] συστήνουν επίσης τη χρήση ενός σχήματος συμπληρωμάτων πολυβιταμινών μετεγχειρητικά  κατά την τρίτη ημέρα. Το συμπλήρωμα θα πρέπει να είναι μία μασώμενη πολυβιταμίνη που δίνεται δύο φορές την ημέρα. Επιπλέον, πρέπει επίσης να ληφθεί ένα μασώμενο δισκίο ή σε υγρή μορφή κιτρικό ασβέστιο συν βιταμίνη D.

Μετεγχειρητική Διατροφή – Μέρες 10-14

Σε αυτό το σημείο της διατροφικής εξέλιξης, οι Mechanick et al. [7] προτείνουν την αύξηση της συνολικής πρόσληψη υγρών, πάνω από 1800 γραμμάρια την ημέρα, ενώ συστήνουν την αντικατάσταση των υγρών με αλεσμένα ή πολτοποιημένα τρόφιμα, πλούσια σε πρωτεΐνες, που είναι μαλακά και υγρά. Τα πολτοποιημένα τρόφιμα θα πρέπει να κυμαίνονται από τη συνοχή ενός milkshake ως τον πουρέ πατάτας [6]. Η πολτοποιημένη διατροφή επιτρέπει τη σταδιακή αύξηση των γαστρικών υπολειμμάτων και την ανοχή των διαλυμένων ουσιών και φυτικών ινών. Τα πολτοποιημένα τρόφιμα θα περάσουν εύκολα μέσα από το νεοσύστατο σάκο στο λεπτό έντερο [6].

Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης της διατροφής πρέπει να δίνετε ιδιαίτερη έμφαση στην πρόσληψη της πρωτεΐνης [6-]. Οι ασθενείς μπορεί να είναι σε θέση να ανεχτούν μόνο λίγες κουταλιές των τροφίμων σε ένα δεδομένο γεύμα, έτσι τα τρόφιμα θα πρέπει να ληφθούν 4-6 φορές ανά ημέρα [7]. Επίσης συνιστάται περιορισμός της πρόσληψης των υγρών κατά τα γεύματα και για μισή ώρα μετά από κάθε γεύμα. Η πρόσληψη υγρών πιστεύεται ότι επιταχύνει την κένωση του στομάχου και ο περιορισμός τους κατά τη διάρκεια γευμάτων μπορεί να περιορίσει την αίσθηση της πληρότητας. Χρησιμοποιώντας συμπεριφορικές στρατηγικές, όπως η διάθεση τροφίμων σε μικρά πιάτα και χρησιμοποιώντας μικρά σκεύη φαγητού επίσης, μπορεί κανείς να βοηθήσει τον ασθενή να περιορίσει το μέγεθος των μερίδων [7].

Μετεγχειρητική Διατροφή – Μέρες 15-21  (3η Εβδομάδα)

Κατά την τρίτη μετεγχειρητική εβδομάδα, ο ασθενής μπορεί να αρχίσει να καταναλώνει τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη όπως αυγά, κρέατα, πουλερικά και ψάρια με τα επιπλέον υγρά όπως σάλτσα, ζωμό ή ελαφριά μαγιονέζα. Επίσης, μπορεί να φάει φασόλια, σούπες από φασόλια, τυρί cottage, τυρί χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και γιαούρτι, όλα από τα οποία είναι καλές πηγές πρωτεΐνης σε μαλακή ή υγρή μορφή [7,22].

Μετεγχειρητική Διατροφή – Μέρες 22-28  (4η Εβδομάδα)

Στο σημείο αυτό, η διατροφή θα πρέπει να προχωρήσει περαιτέρω ως τα όρια ανοχής του ασθενή. Τα τρόφιμα που περιέχουν πρωτεΐνη πρέπει να καταναλώνονται κατά προτεραιότητα, αλλά να είναι καλά ψημένα, και να συνοδεύονται από μαλακά λαχανικά και μαλακά ή αποφλοιωμένα φρούτα αρκεί όλο αυτό το διάστημα ο ασθενής να καταναλώνει αρκετή πρωτεΐνη [7,22].

Μετεγχειρητική Διατροφή – Μέρες 29-36 (5η Εβδομάδα)

Ο ασθενής θα πρέπει να συνεχίσει να καταναλώνει πρωτεΐνες και μικρές ποσότητες από φρούτα ή λαχανικά. Μερικοί ασθενείς μπορεί να είναι σε θέση να καταναλώσουν σαλάτες περίπου ένα μήνα από την έναρξη της μετεγχειρητικής περιόδου. Έως ότου ο ασθενής λαμβάνει τουλάχιστον 60 γραμμάρια πρωτεΐνης συν φρούτων και λαχανικών την ημέρα, θα πρέπει να αποφεύγονται το ρύζι, το ψωμί και τα ζυμαρικά. Αυτό ενισχύει την προτεραιότητα που πρέπει να δίνεται στην πρωτεΐνη κατά τη διάρκεια των γευμάτων έναντι άλλων θρεπτικών μακροστοιχείων [7,22].

Μακροχρόνια Μετεγχειρητική Διατροφή

Καθώς αυξάνονται τα επίπεδα πείνας του ασθενούς και αυξάνεται η ανοχή του στομάχου στα τρόφιμα, πρέπει σταδιακά αυτός να επιστρέφει σε μια διατροφή ισορροπημένη, με στερεά τροφή. Ο ασθενής θα πρέπει να καταναλώνει αρκετή πρωτεΐνη, φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως. Οι ανάγκες σε θερμίδες θα πρέπει να βασίζονται στο ύψος, το σωματικό βάρος και την ηλικία. Η χρήση μικρών πιάτων και σκευών εξακολουθεί να συνιστάται σε μακροπρόθεσμη βάση για να βοηθήσει με τον έλεγχο των μερίδων [7,22].

Διατροφικές Συστάσεις

Υπάρχουν μετεγχειρητικές συστάσεις για συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά και διατροφικές συνήθειες. Τόσο οι Mechanick et al. [7] όσο και οι Laville et al. [23] προτείνουν οι ασθενείς να τρώνε αργά και να μασάνε τα τρόφιμα επιμελώς για να αποφευχθεί το σύνδρομο ταχείας γαστρικής εκκένωσης. Επίσης, συνιστάται στους ασθενείς να μην πίνουν υγρά εντός 30 λεπτών από ένα γεύμα, ή κατά τη διάρκεια των γευμάτων [7,23]. Οι συστάσεις για τη συχνότητα των γευμάτων διαφέρουν μεταξύ των Laville και εκείνων που προέρχονται από άλλου οργανισμούς, και αντίστοιχα συστήνουν κατανάλωση 4-6 μικρών γευμάτων την ημέρα έναντι τριών μικρών γευμάτων και ενός ή περισσότερων σνακ την ημέρα. Και οι δύο ομάδες ερευνητών  συστήνουν την αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων υψηλής ενεργειακής πυκνότητας, για τον περιορισμό της κατανάλωσης θερμίδων, καθώς και την αποφυγή του συνδρόμου ταχείας εκκένωσης [7,23]. Οι παραπάνω ερευνητικές ομάδες προτείνουν επίσης στους ασθενείς να τρώνε ένα ισορροπημένο γεύμα που αποτελείται από περισσότερες από 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών, για βέλτιστη της κατανάλωσης ινών, η οποία θα προωθήσει την καλή λειτουργία του παχέος εντέρου. Οι υδατάνθρακες (δηλαδή, ψωμί, ρύζι και τα ζυμαρικά) πρέπει να αποφεύγονται έως ότου ο ασθενής καταναλώνει 60 γραμμάρια πρωτεϊνών ανά ημέρα, συν φρούτα και λαχανικά [7]. Μια άλλη ανησυχία είναι η ποσότητα υγρών. Η επαρκής ενυδάτωση είναι απαραίτητη για τους ασθενείς κατά τη διάρκεια της γρήγορης απώλειας βάρους. Οι ασθενείς θα πρέπει να καταναλώνουν περίπου 1,5 λίτρο νερού κάθε ημέρα για να διατηρήσουν επαρκή ενυδάτωση [7,22].

Συμπληρώματα Διατροφής

Τα συμπληρώματα είναι μέρος της μακροπρόθεσμης μετεγχειρητικής φροντίδας των ασθενών μετά από βαριατρικές επεμβάσεις. Η καθημερινή προφυλακτική χρήση πολυβιταμινών/ ιχνοστοιχείων συνιστάται για όλους τους ασθενείς, ανεξαρτήτως του είδους της επέμβασης. Οι συστάσεις ωστόσο μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς με κάθε επέμβαση [6-8]. Τα συμπληρώματα είναι ένα σημαντικό συστατικό της διαδικασίας διατροφικής διαχείρισης μακροπρόθεσμα, επειδή ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών μπορεί να οδηγήσεουσε ανεπιθύμητες για την υγεία συνέπειες. Επίσης, βιταμίνες και ανόργανα συστατικά που λαμβάνονται μέσω συμπληρωμάτων εμπλέκονται σε πολλές βιολογικές διαδικασίες που ελέγχουν τον μεταβολισμό, την όρεξη, τη θρεπτική απορρόφηση, των μεταβολισμό άλλων θρεπτικών συστατικών, τη χρήση ενέργειας και πολλές άλλες διαδικασίες [6].  Τα συμπληρώματα διατροφής που συνιστόνται από τις κατευθυντήριες γραμμές παρουσιάζονται στον πίνακα 1.

Πίνακας 1 – Συμπληρώματα Διατροφής

Μακροστοιχεία – Πρωτεΐνη

Οι συστάσεις για την πρόσληψη πρωτεΐνης μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση δεν είναι ξεκάθαρες. Συνιστάται, ωστόσο, ότι η πρόσληψη πρωτεΐνης να γίνεται σε ποσότητες κατά τακτά διαστήματα, καθώς το κρέας, μια τροφή πλούσια σε πρωτεΐνη, μπορεί να μην γίνεται ανεκτή από τους ασθενείς μετά από χειρουργική επέμβαση [6-7,23]. Οι πρωτεϊνικές συστάσεις πρέπει να βασίζονται στη χειρουργική μέθοδο που εφαρμόστηκε. Για αποκλειστικά περιοριστικές επεμβάσεις (π.χ., γαστρικός δακτύλιος) οι απαιτήσεις σε πρωτεΐνες είναι μεταξύ 60 και 120 γραμμάρια ανά ημέρα. Οι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε δυσαπορροφητικές επεμβάσεις πρέπει να καταναλώνουν μεταξύ 80 και 120 γραμμάρια ανά ημέρα. Οι συστάσεις αυτές περιλαμβάνουν συμπληρώματα πρωτεϊνών [7]. Επιπλέον, με βάση τις οδηγίες, συνιστάται η κατανάλωση .8 γραμμαρίων πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα [23]. Ένα πλεονέκτημα της αύξησης της πρόσληψης πρωτεϊνών είναι ότι μπορεί να μειώσουν την πιθανότητα του συνδρόμου ταχείας εκκένωσης. Η πρόσληψη πρωτεΐνης είναι σημαντική επειδή ελλείμματα στην πρόσληψη πρωτεΐνης μπορεί να οδηγήσουν σε αποθήκευση λίπους και βλάβης των μυών τα οποία μπορούν να υπονομεύσουν τις προσπάθειες απώλειας βάρους [6].

Μετεγχειρητική Διατροφική Παρακολούθηση

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, υπάρχουν πολλές προκλήσεις για τη διατροφική διαχείριση των ασθενών μετά από βαριατρικές χειρουργικές επεμβάσεις.  Η διατροφική διαχείριση δεν τελειώνει με τη χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση πρέπει να νοείται ως ένα σημείο κατά μήκος της «συνεχούς φροντίδας» για την απώλεια του βάρους [24]. Η μείωση του μεγέθους του στομάχου του ασθενούς οφείλεται στη σχεδίαση [4], αλλά η μειωμένη πρόσληψη τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις θρεπτικών συστατικών. Για διαδικασίες που αφορούν δυσαπορρόφηση, η ανησυχία αυτή είναι ακόμη μεγαλύτερη. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε οποιαδήποτε από αυτές τις επεμβάσεις πρέπει να παρακολουθούνται δια βίου [25]. Η επέμβαση οδηγεί σε μια ιατρογενή ασθένεια του στομάχου ή του εντέρου με πεπτικές και διατροφικές συνέπειες, δηλαδή θρεπτικές ανεπάρκειες. Οι κοινές ελλείψεις περιλαμβάνουν: σίδηρο, φυλλικό οξύ, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και υποσιτισμό [25]. Εκτός από τις ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών που προκαλούνται δυνητικά από τη χειρουργική επέμβαση, πολλοί ασθενείς έχουν διατροφικές ανεπάρκειες πριν από τη χειρουργική επέμβαση (π.χ. κατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες αλλά χαμηλής θρεπτικής αξίας) [26-27]. Αυτές οι ελλείψεις είναι πιο πιθανό να επιδεινωθούν από τη χειρουργική επέμβαση, ειδικά τις δυσαπορροφητικές επεμβάσεις  [28-32].

Οι ασθενείς πρέπει να υποβάλλονται σε εργαστηριακό έλεγχο κάθε 3-6 μήνες για το πρώτο έτος μετά από τη χειρουργική επέμβαση και στη συνέχεια ετησίως. Οι δοκιμές θα πρέπει να περιλαμβάνουν: πλήρη αιματολογικό έλεγχο (CBC), αιμοπετάλια, ηλεκτρολύτες, γλυκόζη, σίδηρο, φερριτίνη, βιταμίνη Β12, εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας, προφίλ λιπιδίων, 25-υδροξυβιταμίνης, ορμόνη παραθυρεοειδούς (ΡΤΗ), θειαμίνη, ερυθρά αιμοσφαίρια και φυλλικό οξύ [7]. Οι Sauerland et al. [8] συνιστούν επίσης εργαστηριακές εξετάσεις που περιλαμβάνουν: πλήρη έλεγχο των αιματολογικών του ασθενούς, του ήπατος και του νεφρού, την πήξη του αίματος, του θυρεοειδούς, των θυρεοειδικών ορμονών, του TSH, του προφίλ των λιπιδίων, και την ανάλυση των αερίων του αρτηριακού αίματος με γλυκόζη από το στόμα. Περαιτέρω εργαστηριακές δοκιμές για ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών μπορεί να ενδείκνυται σε ασθενείς που έχουν επίμονο εμετό ή διάρροια [7]. Οι Aills et al. [6] επισημαίνουν ότι οι μετεγχειρητικές εργαστηριακές εξετάσεις πρέπει να περιλαμβάνουν τις βιταμίνες Β2, Β6, Β12, φυλλικό οξύ, A, D, E και K, εκτός από σίδηρο, ψευδάργυρο και τα επίπεδα πρωτεϊνών. Οι ασθενείς που βρέθηκαν να έχουν σοβαρές διατροφικές ελλείψεις ή υποσιτισμό πρέπει να εισαχθούν στο νοσοκομείο για διατροφική υποστήριξη [7].

Πολλές προτάσεις που εξετάζονται στο παρόν άρθρο αφορούν τα τρόφιμα που ο ασθενής πρέπει να φάει. Υπάρχουν επίσης τρόφιμα που ο ασθενείς θα πρέπει να αποφύγει ή να καθυστερήσει την κατανάλωση μετά από χειρουργική επέμβαση, συμπεριλαμβανομένης της ζάχαρης, τροφίμων που περιέχουν ζάχαρη, συμπυκνωμένα γλυκά, ανθρακούχα ποτά, χυμούς φρούτων, τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένα λιπαρά, τηγανητά, μαλακό ζυμαρώδες ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι, κόκκινο κρέας, ξηρούς καρπούς, ποπ κορν και άλλα ινώδη τρόφιμα. Επιπλέον, η καφεΐνη και το αλκοόλ πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο [6].

Μια άλλη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει κανείς είναι η στασιμότητα στην απώλεια βάρους ή η επανάκτηση αυτού μακροπρόθεσμα κατά την μετεγχειρητική περίοδο. Οι ασθενείς βαριατρικών επεμβάσεων κατά βάση βιώνουν μια περίοδο ταχείας απώλειας βάρους [33]. Είναι κοινός τόπος, το βάρος του ασθενούς να σταθεροποιηθεί σε περίπου 18 μήνες μετά από μια περιοριστική/ δυσαπορροφητική επέμβαση. Μετά την περίοδο αυτή των 18 μηνών η απώλεια βάρους δεν φαίνεται να ακολουθεί τις τάσεις της πρόβλεψης, και μερικές φορές οι ασθενείς παρουσιάζουν περίοδούς μη απώλειας βάρους που εναλλάσσονται με περιόδους απώλειας βάρους [33]. Μόνο μια περιοριστική διαδικασία, συνήθως οδηγεί σε μια πιο σταδιακή και σταθερή απώλεια βάρους, κατά μέσο όρο 5-10 κιλά ανά μήνα. Η τάση αυτή, ωστόσο, συνήθως συνεχίζεται για περίπου 3 χρόνια [33].   Πρέπει να τίθενται στόχοι για την απώλεια βάρους πρέπει να οριστεί, και σύμφωνα με τους Sauerland et al. [8]  θα πρέπει να οριστεί υψηλά, καθώς έχουν αναφερθεί σημαντικές αυξήσεις στην ποιότητα ζωής σε ασθενείς οι οποίοι έχουν επιτύχει μεγαλύτερη απώλεια βάρους, ακόμη και μεταξύ των γυναικών με απώλειες βάρους μεταξύ 30 έως 40 kg [34].

Οι βαριατρικές χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να προκαλέσουν βαθιές αλλαγές στην ψυχολογική και κοινωνική κατάσταση του ασθενούς [23]. Οι ασθενείς πρέπει να συμβουλεύονται τις ομάδες υποστήριξης ως μέρος της μακροπρόθεσμης παρακολούθησής τους [7]. Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση του ασθενούς σε γενικές γραμμές θα μπορούσε δυνητικά να έχει αντίκτυπο στην έκβαση της χειρουργικής επέμβασης, τόσο εκείνων που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες όσο και αυτών που δεν αντιμετωπίζουν, και θα πρέπει να επικουρείται για να εξασφαλίσει την υψηλότερη ποιότητα της περίθαλψης [23]. Η αξιολόγηση της διατροφής και η διατροφική διαχείριση των ασθενών που βιώνουν την απώλεια βάρους μέσω χειρουργικών επεμβάσεων έχουν αποδειχθεί να είναι μια σημαντική συνιστώσα της επιτυχίας [23]. Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια διαταραχή που απαιτεί συνεχή φροντίδα. Αν και υπάρχουν μόνο λίγες συγκριτικές μελέτες για τη συχνότητα, την ένταση ή την λειτουργία της παρακολούθησης, τακτικές επισκέψεις παρακολούθησης έχουν γίνει ρουτίνα για τα περισσότερα κέντρα [35]. Μετεγχειρητικά, όλοι οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται από διαιτολόγο και ψυχολόγο [8].

Επίλογος

Η θεραπεία της παχυσαρκίας θα συνεχίσει να είναι ένα θέμα έντονης συζήτησης, καθώς η επιδημία της παχυσαρκίας στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο εξακολουθεί να υφίσταται. Η απώλεια βάρους μέσω βαριατρικών επεμβάσεων θα συνεχίσει να αποτελεί τμήμα του οπλοστασίου για την καταπολέμηση της νοσηρής παχυσαρκίας, καθώς άλλες μέθοδοι αποτυγχάνουν στο να οδηγήσουν τον ασθενή σε επιτυχή απώλεια βάρους. Τα τελευταία 20 χρόνια, η βαριατρική χειρουργική έχει γίνει όλο και πιο αποδεκτή ως θεραπευτική επιλογή [3], προτρέποντας τους γιατρούς και άλλους επαγγελματίες υγείας να φροντίζουν τα άτομα που έχουν υποστεί χειρουργική επέμβαση για να επιδιώξουν τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους θεραπείας που αποφέρουν την ιδανική απώλεια βάρους και την αποτροπή της συννοσηρότητας. Οι φυσιολογικές αλλαγές που προκαλούνται με τις βαριατρικές επεμβάσεις καθιστούν τη διατροφική διαχείριση των ατόμων αυτών μια μεγάλη πρόκληση [4].

Οι φυσιολογικές αλλαγές στο γαστρεντερικό σωλήνα ενός ατόμου μετά από τη βαριατρική επέμβαση δεν είναι αρκετές για να «θεραπεύσουν» την παχυσαρκία από μόνες τους. Μετά την επέμβαση, το άτομο πρέπει να κάνει δραστικές αλλαγές στις διατροφικές του συνήθειες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα έχει την βέλτιστη απώλεια βάρους [5]. Είναι σημαντικό οι βαριατρικές επεμβάσεις να παρουσιάζονται στον ασθενή ως ένα εργαλείο που θα τους βοηθήσει να χάσουν βάρος, και ότι δεν αποτελούν από μόνες του πανάκεια κατά της παχυσαρκίας. Αυτή η παρουσίαση της βαριατρικής χειρουργικής ως εργαλείου θα πρέπει να αρχίσει στην πρώιμη προ-εγχειρητική φάση και να ενισχύεται σε όλη τη ζωή του ασθενούς μετά την επέμβαση. 

Βιβλιογραφία

[1] World Health Organization.. Obesity and overweight fact sheet N° 311. Geneva: WHO (2014).

[2] Angrisani, L., Santonicola A., Iovino, P., Formisano G., Buchwald, H., Scopinaro N., Bariatric Surgery Worldwide 2013. Obesity Surgery, 25 (G., 10), 1822–1832 (2015).

[3] Saber, A. A., Elgamal, M. H., & McLeod, M. K. Bariatric surgery: The past, present, and future. Obesity Surgery, 18(1), 121-128 (2008).

[4] Buchwald, H., Avidor, Y., Braunwald, E., Jensen, M. D., Pories, W., Fahrbach, K., & Schoelles, K. Bariatric Surgery: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA, 292(14), 1724-1737. Buchwald, H., & Oien, D. M. (2009). Metabolic/bariatric surgery Worldwide 2008. Obesity Surgery, 19(12), 1605-1611(2004).

[5] Nagle, A. Bariatric Surgery--A Surgeon΄s Perspective. Journal of the American Dietetic Association, 110(4), 520-523 (2010).

[6] Aills, L., Blankenship, J., Buffington, C., Furtado, M., & Parrott, J. ASMBS Allied Health Nutritional Guidelines for the Surgical Weight Loss Patient. Surgery for Obesity and Related Diseases, 4(5, Supplement 1), S73-S108 (2008).

[7] Mechanick, J. I., Kushner, R. F., Sugerman, H. J., Gonzalez-Campoy, J. M., Collazo-Clavell, M. L., Guven, S., Spitz, A. F., Apovian, C. M., Livingston, E. H., Brolin, R., Sarwer, D. B. Anderson, W. A. & Dixon, J. American Association of Clinical Endocrinologists, The Obesity Society, and American Society for Metabolic & Bariatric Surgery Medical Guidelines for Clinical Practice for the Perioperative Nutritional, Metabolic, and Nonsurgical Support of the Bariatric Surgery Patient. Surgery for Obesity and Related Diseases, 4(5, Supplement 1), S109-S184 (2008).

[8] Sauerland, S., Angrisani, L., Belachew, M., Chevallier, J. M., Favretti, F., Finer, N., Fingerhut, A., Garcia Caballero, M., Guisado Macias, J.A., Mittermair, R., Morino, M., Msika, S., Rubino, F., Tacchino, R., Weiner, R., & Neugebauer E.A.M. Obesity Surgery: Evidence-based guidelines of the European Association for Endoscopic Surgery (E.A.E.S). Surgical Endoscopy, 19, 200-221 (2005).

[9] Flegal, K. M., Carroll, M. D., Ogden, C. L., & Curtin, L. R. (2010). Prevalence and Trends in Obesity Among US Adults, 1999-2008. Jama-Journal of the American Medical Association, 303(3), 235-241 (2010).

[10] Lee, Y. S. The Role of Genes in the Current Obesity Epidemic. Annals Academy of Medicine Singapore, 38(1), 45-47 (2009).

[11] National Institutes of Health. (1992). Gastrointestinal surgery for severe obesity: National Institutes of Health Consensus Development Conference Statement. In American Journal of Clinical Nutrition. Vol. 55, pp. 615S-619 (1992).

[12] Mitka, M. Surgery for obesity - Demand soars amid scientific, ethical questions. Journal of the American Medical Association, 289(14), 1761-1762 (2003).

[13] Santry, H. P., Gillen, D. L., & Lauderdale, D. S. Trends in bariatric surgical procedures. Journal of the American Medical Association, 294, 1909-1917 (2005).

[14] Buchwald, H. Bariatric surgery for morbid obesity: Health implications for patients, health professionals, and third-party payers. Paper presented at the 2004 ASBS Consensus Conference (2005).

[15] Angrisani L., Lorenzo M. Bariatric Surgery Worldwide: Overview and Results. Foletto, Rosenthal Springer-Verlag (2014).

[16] Wallace, A. E., Young-Xu, Y., Hartley, D., & Weeks, W. B. Racial, Socioeconomic, and Rural–Urban Disparities in Obesity-Related Bariatric Surgery. Obesity Surgery (2010).

[17] Livingston, E. H., & Ko, C. Y. Socioeconomic characteristics of the population eligible for obesity surgery. Surgery, 135(3), 288-296 (2004).

[18] Hejazi, R. A., Patil, H., & McCallum, R. W. Dumping Syndrome: Establishing Criteria for Diagnosis and Identifying New Etiologies. Digestive Diseases and Sciences, 55(1), 117-123 (2010).

[19] Schauer PR, & Ikramuddin S. Laparoscopic surgery for morbid obesity. Surgical Clinics of North America, 81(81), 1145-1179 (2001).

[20] Schauer, P. R., Ikramuddin, S., Gourash, W., Ramanathan, R., & Luketich, J. Outcomes After Laparoscopic Roux-en-Y Gastric Bypass for Morbid Obesity. Annals of Surgery, 232(4), 515-529 (2000).

[21] Vila-Cervantes, A., Borunda, D., Dominguez-Cherit, G., Gamino, R., Vargas-Vorackova, F., Gonzalez-Barranco, J., & Herrera, M. Open Versus Laparoscopic Vertical Banded Gastroplasty: A Randomized Controlled Double Blind Trial. Obesity Surgery, 12, 812-818 (2002).

[22] Leahy, C. R., Luning, A. Review of Nutritional Guidelines for Patients Undergoing Bariatric Surgery. Obesity & Bariatrics, 102 (2), 153–160 (2015).

[23] Laville, M., Romon, M., Chavrier, G., Guy-Grand, B., Krempf, M., Chevallier, J. M., et al. Recommendations Regarding Obesity Surgery. Obesity Surgery, 15(10), 1476-1148 (2005).

[24] Kulick, D., Hark, L., & Deen, D. The Bariatric Surgery Patient: A Growing Role for Registered Dietitians. Journal of the American Dietetic Association, 110(4), 593-599 (2010).

[25] Wulkan, M. L., & Durham, M. M. Obesity in the United States: is there a quick fix? Pros and cons of bariatric surgery from the pediatric perspective (2005).

[26] Buffington, C., Walker, B., Cowan, G. S. M., & Scruggs, D. Vitamin-D deficiency in the morbidly obese.Obesity Surgery, 3(4), 421-424 (1993).

[27] Fletcher, R. H., & Fairfield, K. N. Vitamins for chronic disease prevention in adults - Clinical applications. Journal of the American Medical Association, 287(23), 3127-3129 (2002).

[28] Baltasar, A., Serra, C., Perez, N., Bou, R., & Bengochea, M. Clinical hepatic impairment after the duodenal switch. Obesity Surgery, 14(1), 77-83 (2004).

[29] Faintuch, J., Matsuda, M., Cruz, M., Silva, M. M., Teivelis, M. P., Garrido, A. B., & Gama-Rodrigues, J. J. Severe protein-calorie malnutrition after bariatric procedures. Obesity Surgery, 14(2), 175-181 (2004).

[30] Hamoui, N., Anthone, G., & Crookes, P. F. Calcium metabolism in the morbidly obese. Obesity Surgery, 14(1), 9-12 (2004).

[31] Maclean, L. D., Rhode, B., & Shizgal, H. M. Nutrition after vertical banded gastroplasty. Annals of Surgery, 206(5), 555-563 (1987).

[32] Rabkin, R. A., Rabkin, J. M., Metcalf, B., Lazo, M., Rossi, M., & Lehman-Becker, L. B. (2004). Nutritional markers following duodenal switch for morbid obesity. Obesity Surgery, 14(1), 84-90(2004).

[33] Sallet, P. C., Sallet, J. A., Dixon, J. B., Collis, E., Pisani, C. E., Levy, A., Bonaldi, F. L., & Cordas, T. A. Eating behavior as a prognostic factor for weight loss after gastric bypass. Obesity Surgery, 17(4), 445-451(2007).

[34] Karlsson, J., Sjostrom, L., & Sullivan, M. Swedish obese subjects (SOS) - an intervention study of obesity. Two-year follow-up of health-related quality of life (HRQL) and eating behavior after gastric surgery for severe obesity. International Journal of Obesity, 22(2), 113-126(1998).

[35] Miller, K., & Hell, E. Laparoscopic surgical concepts of morbid obesity. Langenbecks Archives of Surgery, 388(6), 375-384 (2003).