«Γεώργιος Αθ. Γκουζούλης: Μνήμη των 118 Εθνομαρτύρων του Μονοδεντριού», από τον Βαγγέλη Μητράκο

«Στη Σπάρτη, στο Μονοδένδρι τουφέκισαν χτες οι Γερμανοί εκατόν δέκα εφτά, όλο τον ανθό της πόλης … Κάθε σπίτι κι ένας νεκρός. Όλη η Σπάρτη μοιρολογάει

Αν είχε καεί ολόκληρη, θάταν λιγότερο το κακό».

Ιωάννα Τσάτσου “Φύλλα Κατοχής”

«Αν είχε καεί ολόκληρη, θάταν λιγότερο το κακό»!

Η σπαρακτική αυτή φράση της Ιωάννας Τσάτσου, αποτυπώνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο το νόημα της εκτέλεσης των 118 Σπαρτιατών, από τους Ναζί κατακτητές, στο Μονοδέντρι, στις 26 Νοεμβρίου 1943: Πίσω από την αριθμητική τραγικότητα της Θυσίας, υπάρχει και η ποιοτική τραγικότητα, αυτή που, εύστοχα, η Ι. Τσάτσου αποκαλεί: «ανθό της πόλης». Γιατί αυτοί οι 118 Σπαρτιάτες ήταν εκείνοι που με την πολιτική, ιδεολογική, εθνική, πνευματική, μορφωτική, πολιτιστική, ψυχική, κοινωνική συγκρότησή τους, θα διαμόρφωναν διαφορετικά - ΑΝ ζούσαν - το μέλλον αυτού του τόπου.

Δυστυχώς, όταν η Ελλάδα απελευθερώθηκε, το κενό των 118 Σπαρτιατών Ηρώων, το «αναπλήρωσαν» οι προδότες- δωσίλογοι – κουκουλοφόροι – συνεργάτες των κατακτητών, που τους κατέδωσαν στους Γερμανούς μέσα από τους καταλόγους των προγραφών που είχαν συντάξει με οργάνωση και μεθοδικότητα.

Τα αποτελέσματα γνωστά. Πληρώνονται μέχρι ΚΑΙ σήμερα.

Ένας από τους 118 «Ανθούς Σπάρτης» που κόπηκαν βίαια στο Μονοδέντρι στις 26 Νοεμβρίου 1943, ήταν και ο δημοσιογράφος – δικηγόρος

Γεώργιος Αθ. Γκουζούλης

Στη ιερή μνήμη των 118 Εθνομαρτύρων αλλά και στη μνήμη του Γιώργου Γκουζούλη αφιερώνουμε τον πρόλογο μιας ιδιωτικής έκδοσης που έκανε ο Μανώλης Α. Γκουζούλης (ένα από τα τρία αδέρφια του Γιώργου) στα 1993 με τίτλο:

«Το βιβλίο της Χαράς – Γιώργου Α. Γκουζούλη»

Βαγγέλης Μητράκος

-------

Το βιβλίο της Χαράς

Πρόλογος

«Συμπληρώνονται φέτος πενήντα χρόνια, από τότε που έφυγε από κοντά μας ο Γιώργος Αθ. Γκουζούλης, με τραγικό τέλος, στα τριάντα ένα του χρόνια.

Ταλαντούχος δημοσιογράφος, εργαζόμενος συγχρόνως σε φιλανθρωπικό ίδρυμα και σπουδαστής. Με περιορισμένα οικονομικά μέσα. Πλούσιο όμως το συμπόσιον της πίστεως. Με μεγάλη επικοινωνία με όλους, όχι μόνο από τις εφημερίδες. Η Ηθική και Χριστιανική Πίστις ήταν γι’ αυτόν πράξη ζωής. Έκαμε δική του τη χαρά των χαιρόντων και απάλυνε τον πόνο των λυπημένων.

Σχετικά με το σχέδιό του που δημοσιεύεται (σ. εννοεί το σκίτσο του Γ. Γκουζούλη δια χειρός Φ. Κόντογλου) γράφει η φιλόλογος - λογοτέχνης κα Γεωργία Κούτσαρη (περιοδικό «Παράδοση», Αύγουστος 1980):

«Εξαίρετος άνθρωπος ο Κόντογλου, δεν μπορούσε παρά να δείχνει φιλικά αισθήματα σε ανθρώπους με ιδανικά. Έτσι περιέβαλε με αγάπη και στοργή έναν νεαρό ανήσυχο δημοσιογράφο και φοιτητή (σ. πτυχιούχος το 1940) της Νομικής, τον Γιώργο Γκουζούλη. Ο Γιώργος, αναθυμάται η Καλή (σ. μοναχή), ερχόταν συχνά στην Παντάνασσα, για να βλέπει την αδελφή του, που ήταν τότε καλόγρια και σήμερα Γερόντισσα (σ. Ηγουμένη Πελαγία ) της Μονής. Και συναντιόταν τακτικά με τον Κόντογλου (σ. έκανε τότε συντήρηση των τοιχογραφιών του Μυστρά). Μια μέρα, εκεί που μιλούσαν στον ξενώνα του Μοναστηριού, ο Κόντογλου είπε ξαφνικά:

-Στάσου, Γιώργο, να σε ζωγραφίσω.

Έτσι ο μεγάλος ζωγράφος, ο αξεπέραστος αγιογράφος Κόντογλου, παρέδωσε στην ιστορία, τυπωμένη με το χέρι του, τη στοχαστική μορφή ενός ήρωος που πίστευε στη Χριστιανική Θρησκεία και που δολοφονήθηκε γιατί ακριβώς αγαπούσε τη θρησκεία, την πατρίδα του και τη λευτεριά της. Ο Γιώργος Γκουζούλης έμελλε να είναι αργότερα, στα μαύρα χρόνια της κατοχής, ένας από τους διαλεχτούς Σπαρτιάτες, τους οποίους οι Γερμανοί σκότωσαν ομαδικά, στις 26 Νοεμβρίου 1943, στη θέση Μονοδέντρι της Λακωνίας».

Και ο Δημήτρης Βούκλιζας (δημοσιογράφος, διευθυντής του περιοδικού «Ιστορία»), που ανήρτησε φωτογραφία του Γιώργου στα γραφεία της εφημερίδος «Σπαρτιατικά Νέα» (της οποίας μέχρι της στρατεύσεώς του ο Γιώργος ήταν διευθυντής), προσθέτει:

«…πάντες οι επισκέπται καρφώνουσι το βλέμμα των επ’ αυτής, χαιρόμενοι επί τη θέα της γλυκείας μορφής…»

Τα ανωτέρω περί της μορφής, φυσικά έχουν την αξίαν όσο ανταποκρίνονται προς τον άνθρωπον και τον χαρακτήρα του εικονιζομένου.

Ο Ιωάννης Καστάνης, Δ/ντής της εφημερίδος «Ταχυδρόμος» της Σπάρτης, στην εφημερίδα του, δεκαετηρίδες μετά το 1943, ώστε να μην είναι η συγκίνησις του πρώτου έτους αλλά κατασταλαγμένες κρίσεις, γράφει:

«…αναφορά στον αλησμόνητο πνευματικό μας αδελφό και ποδηγέτη, Γιώργο Γκουζούλη. Τον ωραίο, τον αγαπητό, τον άσπιλο και αμόλυντο …» (30-11-1979).

«… στην πάναγνη μορφή ενός μεγάλου δικού μας, του ανεπανάληπτου σοφού και καρτερικού κοσμοκαλόγερου, που έταξε την ψυχήν του υπέρ των προβάτων …Στην αναπόληση της ιλαράς του μορφής, του σπάνιου ψυχικού του κάλλους και της ρωμαλέας πνευματικής του συγκροτήσεως …» (24-11- 1981)

«…ο Γιώργος Γκουζούλης υπήρξε ένα πρότυπο ανθρώπου με εκπλήσσουσα πνευματική καθαρότητα, με έντονα θρησκευτική χειραφέτηση, με απέραντο καλωσύνη…» (5-12-1983)

«…ο ευρυμαθέστατος δημοσιογράφος, ο σεμνός δάσκαλος, ο ανεπανάληπτος κύριος ενός σύντομου αλλά γόνιμου πνευματικού και κοινωνικού βίου.Ήταν παροιμιώδης η πίστις του στα γνήσια ανθρώπινα ιδανικά. Και φρόντιζε να την μεταλαμπαδεύει με φανατισμό και ασίγαστο πάθος, στον πυκνό κοινωνικό πνευματικό του περίγυρο». (25-1-1990)

Ο δημοσιολόγος Λεωνίδας Π. Νικολόπουλος, θα γράψει:

« …ένα Γιώργο Γκουζούλη που το πνεύμα του και η προς τα Θεία ευλάβεια, έκανε όλους εμάς να φαινόμαστε αμαρτωλοί μπροστά του». (4-12-1978)

Και τα «Σπαρτιατικά Νέα» της 28-11-1954:

«…όσοι εγνώριζαν τον Γκουζούλη, όσοι είχον κατανοήσει το ανυπέρβλητον ψυχικόν μεγαλείον του …»

Και δια την εργασίαν, γράφουν οι εφημερίδες της εποχής:

«…ο δημοσιογράφος Γεώργιος Αθ. Γκουζούλης που σεβάστηκε και εξύψωσε την δημοσιογραφίαν της Σπάρτης …» (εφ. Σπαρτιατικά Νέα- 12/12/1937)

«…ο Γ.Α. Γκουζούλης, ένας γνήσιος δημοσιογράφος, επί 10 χρόνια στις τοπικές εφημερίδες της Σπάρτης ως αρχισυντάκτης και διευθυντής, είναι ο μόνος που δικαιούται να πη ότι προώθησε την εντόπια δημοσιογραφία». (εφ. Κοινή Γνώμη-23/6/1940)

Τα δημοσιεύματά του στις εφημερίδες της Σπάρτης αλλά και των Αθηνών (Πρωία και Ακρόπολις) αναφέρονται στην επικαιρότητα και τον σχολιασμό της, ώστε να μην έχουν το ενδιαφέρον σήμερα. Όμως, εφημερίδες της εποχής και χειρόγραφά του που συγκεντρώσαμε, μερικά σημειώματα και αποσπάσματα βιβλίων, δίνουν την εικόνα του γραψίματος του Γιώργου αλλά και της Σπάρτης της εποχής του ( που δεν είχε γεμίσει από ΙΧ αυτοκίνητα και μηχανάκια, δεν είχε ντισκοτέκ και νάιτ κλαμπ ούτε ψηλές πολυκατοικίες ) της Σπάρτης με τον αργό ρυθμό. Για τα σημειώματα αυτά γράφει ο Κόντογλου (7-10-1936):

«…αυτά τα αρθράκια είναι γραμμένα με την καρδιά, και την καρδιά τίποτε δεν μπορεί να την φτάξη».

Το κυριότερο βιβλίο του Γιώργου, «Το βιβλίο της Χαράς». Αυτού τα χειρόγραφα δεν τα βρήκαμε. Από δύο άλλα όμως, την «Παναρμονία Χαράς» και την «Βίβλο Χαράς», που φαίνεται πως υπήρξαν η αρχική γραφή του «Βιβλίου της Χαράς», προκύπτει η κεντρική ιδέα του «Βιβλίου της Χαράς» καθώς και το περιεχόμενό του ότι:

Η Χαρά διακηρύσσεται και εκπορεύεται από τα Ιερά Κείμενα. Η αγνή, αληθινή Χαρά. Η Χριστιανική!

Αυτή η Χαρά αναδίδεται και από τα γραπτά του Γιώργου.

Η μνήμη του διατηρήθηκε μέχρι σήμερα ζωηρή σε όλους. Η παρέλευση όμως του χρόνου, ελάττωσε τους επιζώντας. Και θα εξασθενεί η μνήμη των άλλων. Σε αυτούς και στους νεώτερους απευθύνεται ιδιαίτερα το βιβλίο. Αλλά νομίζομε ότι έχει και γενικώτερο ενδιαφέρον. Ως δείγμα μιας ζωής.

Καθώς η απόφαση δια την έκδοσιν του βιβλίου πάρθηκε τώρα, ήταν φυσικό να είναι δύσκολος η συγκέντρωσις χειρογράφων και δημοσιευμάτων της εποχής 1930 -1940 (με βοήθησε σ’ αυτό και η Μοναχή Ακακία της Ι. Μονής Παντανάσσης ώστε να γίνει καλύτερη επιλογή ). Πιστεύομε όμως ότι και με αυτά, τα ολιγώτερα, δίδεται εικόνα του Γιώργου Γκουζούλη και της εργασίας του».

Αθήνα, Ιούλιος 1993

Μανώλης Αθ. Γκουζούλης

Από την ανάρτηση του Βαγγέλη Μητράκου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης