H «Ματωμένη» Κοιλάδα των Τεμπών με τις τρεις ανείπωτες τραγωδίες

• 28 Φεβρουαρίου 2023

Ένα μήνυμα στο κινητό «στείλε μου όταν φτάσεις» που δε στάλθηκε ποτέ, γιατί ποτέ δεν έφτασαν!

Το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη συνέβη στις 28 Φεβρουαρίου 2023 κοντά στον οικισμό του Ευαγγελισμού Λάρισας, όταν επιβατική αμαξοστοιχία της εταιρείας Hellenic Train συγκρούστηκε μετωπικά με εμπορική αμαξοστοιχία της ίδιας εταιρείας. 

Στις 23:21 ο επιβατικός συρμός Intercity 62, με μηχανή ηλεκτροκίνησης Siemens Mobility 120-022, που μετέφερε περισσότερους από 350 επιβάτες και εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη, συγκρούστηκε μετωπικά με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503 που εκτελούσε το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη-Λάρισα. 

Η σφοδρή σύγκρουση, ο εκτροχιασμός και η ανάφλεξη των συρμών προκάλεσε τον θάνατο 57 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των δύο μηχανοδηγών. Οι τραυματίες ήταν τουλάχιστον 85. Πρόκειται για το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα. 

Πριν από το δυστύχημα, είχαν γίνει έγγραφες προειδοποιήσεις, κινητοποιήσεις και νομικές ενέργειες των εργαζομένων στο σιδηροδρομικό δίκτυο, όσον αφορά στην υποστελέχωση, την ανεπαρκή συντήρηση και την έλλειψη ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας στους σιδηροδρόμους. Στον απόηχο του δυστυχήματος, διοργανώθηκαν μαζικές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας και απεργίες σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. 

Τον Ιούνιο του 2023, πολυσέλιδη έκθεση δικαστικών πραγματογνωμόνων - που παραδόθηκε στον εφέτη ανακριτή Λάρισας - γνωμοδότησε ότι η απουσία συστημάτων ασφαλείας και τα ανθρώπινα λάθη ήταν τα κύρια αίτια που οδήγησαν στο εν λόγω σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών.

Το χρονικό της σύγκρουσης

Η επιβατική αμαξοστοιχία IC62, η οποία επρόκειτο να αναχωρήσει από την Αθήνα για τη Θεσσαλονίκη στις 7:22 μ.μ. μεταφέροντας περίπου 350 επιβάτες, ξεκίνησε με μικρή χρονική καθυστέρηση. Πολλοί από τους επιβαίνοντες ήταν φοιτητές που επέστρεφαν στη Θεσσαλονίκη μετά από το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας. 

Η αμαξοστοιχία IC62 κατέφθασε στη Λάρισα με καθυστέρηση λόγω ενός περιστατικού που προηγήθηκε στον σταθμό του Παλαιοφάρσαλου και αποχώρησε από τον σταθμό της Λάρισας στις 23:00, εισερχόμενη -λανθασμένα- στην γραμμή καθόδου. Ταυτόχρονα, η εμπορευματική αμαξοστοιχία πορευόταν από τη Θεσσαλονίκη στη Λάρισα στην ίδια, καθοδική γραμμή. 

Η μετωπική σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών σημειώθηκε στις 23:21 της 28ης Φεβρουαρίου 2023 στη γραμμή Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Το τμήμα όπου σημειώθηκε το ατύχημα, 27,3 χιλιόμετρα βόρεια της Λάρισας, ήταν διπλής τροχιάς όμως τα αυτόματα χειριστήρια είχαν καταστραφεί λόγω πυρκαγιάς το 2019, οπότε η μεταγωγή εξακολουθούσε να ελέγχεται χειροκίνητα. 

Η επιβατική αμαξοστοιχία και η εμπορευματική αμαξοστοιχία συγκρούστηκαν μετωπικά στα μισά του δρόμου μεταξύ των Τεμπών και του Ευαγγελισμού, καθώς η επιβατική αμαξοστοιχία έβγαινε από τη σήραγγα κάτω από τον αυτoκινητόδρομο Ε75. 

Το επιβατικό τρένο κινούταν με ταχύτητα 160 χλμ./ώρα, ενώ βρισκόταν στην αριστερή, μη προβλεπόμενη, σιδηροδρομική τροχιά, όπου πορευόταν και η εμπορική αμαξοστοιχία, με αντίθετη φορά κίνησης. 

Από την σύγκρουση, τα περισσότερα βαγόνια του επιβατικού τρένου εκτροχιάστηκαν, ενώ τη στιγμή της σύγκρουσης, προκλήθηκε ακαριαία έκρηξη και πυρκαγιά, που κατέκαψε τα δύο μπροστινά βαγόνια της επιβατικής αμαξοστοιχίας. 

Σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Κωνσταντίνο Αγοραστό, τα βαγόνια 1 και 2 της επιβατικής αμαξοστοιχίας κάηκαν ολοσχερώς, ενώ το ΕΚΑΒ Θεσσαλίας ανέφερε ότι 2 με 3 βαγόνια είχαν πολτοποιηθεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.

Τα θύματα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος 

Ο αριθμός των επιβατών υπολογίστηκε από την Hellenic Train στους 350 περίπου. 

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στο δυστύχημα σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι, εκ των οποίων 56 ταυτοποιήθηκαν από βιολογικό υλικό, ενώ σε μία περίπτωση αγνοούμενης δεν βρέθηκε δείγμα. 

Τουλάχιστον 85 άνθρωποι τραυματίστηκαν, από τους οποίους 25 πολύ σοβαρά. Από τους τραυματίες, οι 66 νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομεία της Λάρισας και της Θεσσαλονίκης, ενώ 6 νοσηλεύτηκαν σε μονάδες εντατικής θεραπείας. 

Στην Ελλάδα κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος, από την 1η μέχρι τις 3 Μαρτίου 2023.

• 13 Απριλίου 2003

Ήταν Απρίλιος του 2003 όταν ένα λεωφορείο που μετέφερε μαθητές συγκρούστηκε με ένα φορτηγό. 

Το λεωφορείο με τους  49 μαθητές της Α΄ τάξης του Γενικού Λυκείου Μακροχωρίου Ημαθίας, κινούνταν με κατεύθυνση προς Θεσσαλονίκη. 

Στο ύψος των Τεμπών, το λεωφορείο συγκρούστηκε με φορτηγό, το οποίο έχασε τον έλεγχο και πέρασε στο αντίθετο ρεύμα. Το φορτηγό μετέφερε φύλλα νοβοπάν, τα οποία απελευθερώθηκαν από τη σύγκρουση και μπήκαν μέσα στο λεωφορείο. 

Αποτέλεσμα της σύγκρουσης, αλλά και της μετακίνησης του φορτίου του φορτηγού, ήταν να χάσουν τη ζωή τους 21 μαθητές και επιπλέον να τραυματιστούν σοβαρά 9 και άλλοι 26 ελαφριά.

Αίτια του τροχαίου δυστυχήματος 

Ως βασικές αιτίες του δυστυχήματος έχουν καταγραφεί η κούραση του οδηγού, ο οποίος οδηγούσε περισσότερες από τις επιτρεπόμενες ώρες, η φθορά των ελαστικών του φορτηγού, η λανθασμένη πρόσδεση του φορτίου, το οποίο, σύμφωνα με το πόρισμα των εμπειρογνωμόνων ήταν πέντε τόνους άνω του επιτρεπόμενου και τέλος η παλαιότητα του λεωφορείου που μετέφερε τους μαθητές, το οποίο έπρεπε να είχε αποσυρθεί από την κυκλοφορία. 

Ενδεχομένως τα δύο οχήματα κινούνταν με ταχύτητα άνω της επιτρεπόμενης, καθώς είχαν αφαιρέσει τον περιορισμό ταχύτητας από τους ταχογράφους τους. 

Την περίοδο εκείνη, σε μεγάλο ποσοστό του οδικού δικτύου Αθήνας - Θεσσαλονίκης δεν υπήρχε διαχωριστικό διάζωμα μεταξύ των λωρίδων κυκλοφορίας, οι οποίες στα Τέμπη λόγω μορφολογίας της περιοχής γίνονταν στενότερες. 

Σήμερα, το σημείο του δυστυχήματος, όπου υπάρχει αναμνηστική κατασκευή, βρίσκεται στην παλιά εθνική οδό Αθήνας - Θεσσαλονίκης, καθώς το έργο της παράκαμψης του επικίνδυνου σημείου ολοκληρώθηκε με την παράδοση της σήραγγας των Τεμπών τον Απρίλιο του 2017.

Δίκη δυστυχήματος 

Η δίκη ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2005 με συνήγορο υπεράσπισης τον κ. Αλέξη Κούγια και πρακτικά ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2010 στον Άρειο Πάγο. 

Οι έξι καταδικασθέντες με απόφαση του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου της Λάρισας, είχαν υποβάλει αίτηση αναίρεσης στον Άρειο Πάγο, η οποία τελικά απορρίφθηκε. 

Τα αποτελέσματα της δικαστικής διαδικασίας ήταν η αθώωση του οδηγού του λεωφορείο, καταδίκη του οδηγού της νταλίκας Δημήτρη Ντόλα σε κάθειρξη 15 ετών, καταδίκη των συνιδιοκτητών της νταλίκας Φ. Καβελίδη και Αν. Καμέα σε κάθειρξη 14 ετών και 11 ετών αντίστοιχα, καταδίκη του γενικού διευθυντή της εταιρείας «Ακρίτας Α.Ε.», Δημήτρη Χαμπούρη, σε τετραετή φυλάκιση, καταδίκη του διευθυντή του εργοστασίου «Νοβοπάν», Πολ. Δαρδαμπούνη σε τετραετή φυλάκιση και καταδίκη του προϊσταμένου βάρδιας του εργοστασίου Μ. Αλεξάκη σε φυλάκιση 3 ετών. 

Επιπλέον, η αστική αποζημίωση ορίστηκε από το πρωτοδικείο στο ποσό περίπου των 10 εκατομμυρίων ευρώ τον Ιούνιο του 2005, η οποία μειώθηκε στα 8,5 εκατομμύρια ευρώ, όταν η υπόθεση έκλεισε στον Άρειο Πάγο. 

Τα ονόματα των μαθητών που έχασαν τη ζωή τους 

• Ευαγγελία Θ. Γάτου - Ετών 16 (Καβάσιλα)
• Αναστασία Π. Παυλίδου - Ετών 16 (Καβάσιλα)
• Περιστέρα Ι. Ουστά - Ετών 16 (Μακροχώρι)
• Γεωργία Δ. Τραπεζανλή - Ετών 16 (Νέα Νικομήδεια)
• Σταύρος Δ. Κανελλόπουλος - Ετών 15 (Μακροχώρι)
• Ηλίας Π. Τσολερίδης - Ετών 16 (Διαβατός)
• Παναγιώτης Κων. Μουρατίδης - Ετών 16 (Μακροχώρι)
• Ανδρέας Χ. Αθανασιάδης - Ετών 16 (Σταυρός)
• Χριστίνα Ε. Σταματέλλου - Ετών 16 (Μακροχώρι)
• Ιωάννης Κ. Τριανταφυλλίδης - Ετών 16 (Μακροχώρι)
• Βασίλειος Ν. Παπαδόπουλος - Ετών 16 (Ξεχασμένη)
• Ευανθία Κ. Ψαλίδα - Ετών 16 (Καβάσιλα)
• Δημήτριος Α. Κοσμίδης - Ετών 15 (Μακροχώρι)
• Κωνσταντίνος Α. Θαλαλαίος - Ετών 16 (Μακροχώρι)
• Γεσθημανή Ζ. Σταφυλίδου - Ετών 16 (Νέα Νικομήδεια)
• Σάββας Λ. Παναγιωτίδης - Ετών 16 (Μακροχώρι)
• Αθανάσιος Μαρκαντάρας - Ετών 16 (Μακροχώρι)
• Γιώργος Κ. Μήτσκας - Ετών 16 (Μακροχώρι)
• Ιωάννα Θ. Καστίδου - Ετών 16 (Καβάσιλα)
• Δημήτριος Θ. Σίγκας - Ετών 16 (Μακροχώρι)
• Όλγα Β. Αγγελίνα - Ετών 15 (Κουλούρα)

Στο σημείο του δυστυχήματος, υπάρχει οκτάγωνο μνημείο το οποίο φέρει πάνω του τις φωτογραφίες των 21 παιδιών, στη μέση γράφει την ημερομηνία «13 Απριλίου 2003» και από πάνω έχει ένα λουλούδι. Κάτω από το μνημείο, αναγράφεται η εξής επιγραφή: Στο σημείο αυτό με ευθύνη της πολιτείας και στο βωμό του κέρδους, θυσιάστηκαν οι 21 μαθητές της Α΄ τάξης του Λυκείου Μακροχωρίου Ημαθίας. 

Περίπου 750 μέτρα πιο πάνω από το σημείο του δυστυχήματος, υπάρχει ένας χώρος που έχει μια μεγάλη πλάκα με τα ονόματα των 21 παιδιών και από κάτω γράφει «Έφυγαν 13 Απριλίου 2003». 

Στο συγκεκριμένο σημείο, τελείται κάθε 13 Απριλίου, Τρισάγιο στη μνήμη τους.

• 4 Οκτωβρίου 1999

Ήταν 4 Οκτωβρίου 1999, όταν ο κόσμος του Δικεφάλου αλλά και όλη η φίλαθλη Ελλάδα βυθίστηκε στο πένθος, παρατηρώντας αμήχανα μια ακόμα ανείπωτη τραγωδία. 

Ο ΠΑΟΚ είχε καταφέρει να πάρει την ισοπαλία κόντρα στον Παναθηναϊκό στο ΟΑΚΑ, χάρη σε γκολ του Νάγκμπε, με τον κόσμο του Δικεφάλου να ξεκινάει το ταξίδι της επιστροφής στη Θεσσαλονίκη. 

Περίπου δυο χιλιόμετρα πριν από τα Τέμπη, δηλαδή μιάμιση ώρα πριν τον τελικό προορισμό, συνέβη μια από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού, όπου ο χρόνος… πάγωσε δια παντός. 

Στις 04:30 τα ξημερώματα, το λεωφορείο της εταιρίας «Relax Travel», που μετέφερε 77 οπαδούς του ΠΑΟΚ, επιχείρησε προσπέραση, με αποτέλεσμα να μπει στο αντίθετο ρεύμα και να συγκρουστεί με διερχόμενο φορτηγό, θανατώνοντας ακαριαία τους Χαράλαμπο Ζαπουνίδη( 20 ετών}, Δημήτρη Ανδρεαδάκη (25 ετών), Χριστίνα Τζιόβα (18 ετών), Αναστάσιο Θέμελη (22 ετών), Γεώργιο Γκανάτσιο (22 ετών), Κυριάκο Λαζαρίδη (17 ετών) αλλά και τον άτυχο 68χρονο οδηγό του φορτηγού, Αστέριο Αγκζιώτη. 

Οι έξι αδικοχαμένοι οπαδοί των «ασπρόμαυρων» ήταν μέλη του Συνδέσμου Φίλων ΠΑΟΚ Κορδελιού. 

Παράλληλα τραυματίστηκαν 33 οπαδοί στο σύνολο, με τον πιο σοβαρά από αυτούς, τον Χαράλαμπο Τσολακίδη, ο οποίος έχασε το αριστερό του πόδι στην τραγωδία των Τεμπών.

Ο οδηγός του λεωφορείου έδωσε το τιμόνι στον 19χρονο γιο του 

Σε εκείνο το μοιραίο βράδυ για την οικογένεια του ΠΑΟΚ, είχε γίνει γνωστό μετά το δυστύχημα, πως ο οδηγός του λεωφορείου Κ.Μ., άλλαξε θέση για να οδηγήσει ο 19χρονος τότε γιος του Γ.Ν., (σ.σ. είχε γίνει στάση στο Βελεστίνο) ο οποίος ήταν φαντάρος. 

«Ημέρα οδύνης για όλους μας» 

Μετά το τραγικό συμβάν, ενημερώθηκε ο τότε πρόεδρος του ΠΑΟΚ Γιώργος Μπατατούδης κα ο αντιπρόεδρος Θανάσης Ακριβόπουλος, οι οποίοι με τη σειρά τους μεταφέρουν τα δυσάρεστα νέα σε όλη την οικογένεια του ΠΑΟΚ. 

«Είμαι βαρύτατα συγκλονισμένος από την τραγωδία που έπληξε την οικογένειά μας. Τέτοιες ώρες η οδύνη είναι μεγάλη και κοινή για όλους μας, από τον πρόεδρο ως τον απλό φίλαθλο. Τέτοιες ώρες τα λόγια αποδεικνύονται ανίκανα να περιγράψουν τα συναισθήματα και είναι συνεπώς περιττά» είχε αναφέρει στην γραπτή του δήλωση, ο Γιώργος Μπατατούδης. 

«Μια τραγική Δευτέρα μετά από ένα χαρούμενο Σαββατοκύριακο. Είναι ημέρα οδύνης για όλους μας. Ήταν παιδιά της οικογένειάς μας» σημείωνε την ίδια ώρα ο πρόεδρος του Ερασιτέχνη ΠΑΟΚ Θανάσης Κατσαρής, μη μπορώντας να αρθρώσει τον λόγο του.

«ΠΑΟΚΑΡΑ ΕΙΜΑΙ ΧΑΡΕ ΜΟΥ, ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΠΑΡΕ ΜΟΥ» 

Λίγες ημέρες αργότερα από το δυστύχημα, η εφημερίδα «ΠΑΟΚΤΣΗΣ» είχε κυκλοφορήσει έχοντας εξώφυλλο με μεγάλα γράμματα «ΠΑΟΚΑΡΑ ΕΙΜΑΙ ΧΑΡΕ ΜΟΥ, ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΠΑΡΕ ΜΟΥ», αφιερώνοντας τον τίτλο στους έξι οπαδούς του Δικεφάλου που έχασαν τόσο άδικα την ζωή τους. 

Στο μνημείο που έχει στηθεί στα Τέμπη, υπάρχουν τα ονόματα των έξι αδικοχαμένων φίλων του ΠΑΟΚ, με την επιγραφή «η αγάπη τους για τον ΠΑΟΚ τους έφερε εδώ, τους άφησε εδώ και συνεχίζει παραπέρα». 

Παράλληλα στο ιστορικό πρωτοσέλιδό του, είχε δημοσιεύσει τις φωτογραφίες των έξι αδικοχαμένων οπαδών, αναφέροντας: «Τα παλικάρια δεν τα κλαίμε! Τα τραγουδάμε!».